МАХН-ын ХХVI дугаар Их хурлын үр дүнгээс хүлээж буй хамгийн сонирхолтой сценарид намын даргыг өөрчлөх үү, эс өөрчлөх үү гэдэг асуудал болоод байна. Ямар ч байсан уржигдар шөнөжин хуралдсан МАХН-ын Бага хурлаас УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга Ө.Энхтвүшинг танхимаас нэр дэвшүүлэхээр болсон тухай мэдээлэл Их хурлын өнгө аясыг нэлээд сонирхолтой болгосон юм. Иймд бид намын даргыг өөрчлөх шаардлага үнэхээр бий болчихов уу, хамтарсан Засгийн газрын үйл ажиллагаанд Их хуралд оролцогчид ямар үнэлэлт дүгнэлт өгч байгаа талаар УИХ дахь МАХН-ын бүлгийн гишүүдээс байр суурийг нь сонирхсон юм.
 
УИХ-ын гишүүн Ц.Дашдорж

-МАХН-ын дарга С.Батболдыг өөрчлөн, оронд нь УИХ-ын гишүүн Ө.Энхтүвшинг сонгох сценари бичигд­сэн тухай хэвлэлүүдэд би­чиж эхэллээ. Үнэхээр энэ эрхмийг өөрч­лөх цаг нь болчихсон уу, Их ху­ралд оролцогчдын уур амьсгал ямар байх юм?

-Ер нь бол намын даргад хэн дэвших,  яах нь тодорхой биш бай­на шүү дээ. Их хурлын процесс үргэл­жилж байна, намын даргад хэнийг нэр дэв­шүүлэх вэ гэдэг асуудал хараахан болоогүй байна. Юмыг болсон цагт нь л ярьсан дээр шүү дээ.

УИХ-ын гишүүн А.Тлейхан

-УИХ-ын гишүүн Ө.Энхтүвшинг намын даргад нэр дэвших юм байна гэдэг мэдээллийг өөрөөс чинь л сонслоо. С.Батболд даргын хувьд на­мын даргаар сонгогдоод удаагүй бай­гаа,  ажлаа эхэлж л байна.  Шинэ зүй­лийг ч  эхлүүлж л байна. Их хурлын тухайд одоохондоо намын даргад хэн, хэн нэр дэвших юм гэх мэт нарийн ширийн зүйл рүү ороогүй, ерөнхий илтгэлээ хэлэлцээд асуулт, хариулт л үргэлжилж байна л даа.

-Ер нь намын даргыг өөрчлөх шаардлага байгаа юу?

-Миний хувьд өөрчлөх шаардлага харагдахгүй л байгаа. Боломжийн ажил­лаж байна гэж дүгнэдэг. Шинэ хүн ажлаа шинэ байдлаар эхэлж, ши­нэч­лэлээ эрчимжүүлье,  хөгжье, ман­лайлъя гэж байна шүү дээ.

-С.Батболд даргын хувьд хам­тар­сан Засгийн газрыг удирдаад нэг жилийн хугацаа өнгөрчихлөө. Ажилд нь ямар дүн тавих вэ, та?

-Хамтарсан Засгийн газар бол нийгмийн захиалга. Ард түмний сайн сайхны төлөө, Монгол Улсын хөгжлийн төлөө байгуулагдсан, үүргээ биелүүлж байна. Дотор нь байгаа ганц нэг сайдуудын хувьд ажлыг нь сайжруулах талаас шахаж шаардах зүйл байдаг. Тийм учраас Засгийн газар үүргээ биелүүлж байгаа.  Цаашдаа ч хамтарсан Зас­гийн газар ажиллах ёстой. Ингэж байж улс орон хөгжих ёстой. Хам­тарсны үр дүнд олон жил яриад ажил хэрэг болгож чадаагүй том том төсөл шийдэгдэж эхэллээ шүү дээ. Эцсийн эцэст үүнээс ард түмэн л хожих ёстой, түүнийг дагаад Монгол Улсын хөгжил урагшлах учиртай.

УИХ-ын гишүүн Ж.Сүхбаатар

-Намын даргыг өөрчлөх шаар­длагатай, шаардлагагүй гэдэг асуудал бол намын Их хурлын төлөөлөгчдийн бүрэн эрхийн асуудал. Намын Их хурлаар МАХН-ын даргыг албан ёсоор сонгох асуудал хөндөгдөнө гэж ойлгож байгаа. Ер нь энэ нам дотоод ардчилалтай байгаагийн нэг шалгуур бол өрсөлдөөн. Эрүүл саруул өрсөл­дөөн. Манай намын дүрмээр бол өр­­сөлдөөнийг зохицуулж өгсөн бай­­­даг. Би бол МАХН-ын дарга бол хүчтэй, итгэлтэй байх ёстой. Олон түмний  итгэл дэмжлэгийг хүлээ­хээсээ гадна юун түрүүнд намынхаа төлөөлөгчдийн итгэл дэмжлэгийг хүлээсэн байж, сая шинэчлэлийн бө­гөөд улс орны өмнө тулгамдсан асууд­лыг шийдвэрлэх эр зориг чадавхитай болно. Хуулийн хэллэгээр бол леге­тив шинжтэй болно. Тэгэхээр энэ на­мын Их хурлын нэг том зорилт бол ма­най намын удирдлагыг өөрчилдөг ч бай, шинэчилдэг ч бай хууль зүйн утгаар нь хэлэх юм бол энэ намын удирдлагыг эрх зүйн хувьд дахин баталгаажуулж, дараагийн хоёр жил ажиллах эрх зүйн боломжийг Их хурал бүрдүүлэх учиртай.

Үүнийг бүрдүүлэхийн тулд манай намын өм­нөх Их хурлаас баталгаажуулсан юм бол 2 жилд намын Их хурлаа хийж байхаар зохицуулсан нь олон түмнийхээ хүсэл шаардлага болоод намынхаа дотоод амьдралын хүрээнд ирж байгаа тэр сигналуудыг мэдэрдэг байж, мэдрэхийнхээ хэрээр намын удирдлагын төвшинд үйл ажиллагааны тодорхой өөрчлөлтүүд ордог байх тэр үүднээс Их хурлыг хуралдуулж байхаар дүрэмдээ тусга­сан гэж ойлгодог.  Энэ утгаараа МАХН өөрийнхөө намын дотоод ард­­чиллыг харуулж, бататгаж энэ хэм­жээгээр илүү хүчтэй, ХХVI их хур­лын дараагаар бол улс орны өмнө тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэхэд илүү эрч хүчтэй орно.

-Хамтарсан Засгийн газарт Их хуралд оролцогчид ямар дүгнэлт өгч байгаа вэ?

-Хамтарсан Засгийн газрын ту­хайд Их хуралд оролцогчдын зүгээс шүүм­­жилсэн, дэмжсэн дэмжсэн өнгө ая­сыг аль алиныг илэрхийллээ. Энэ нь  нэг талаараа хамтарсан Засгийн газ­рын үйл ажиллагаанд үнэлэлт дүг­нэлт өгсөн, тийм л Их хурал болж байна.

-Намын даргыг өөрчлөх эсэх асуудал дээр таны байр суурь?

-Намын даргыг өөрчлөх тухай асуу­дал бол намын Их хурлын зо­рил­го бол бас биш. Бидний хамгийн их зорьж байгаа асуудал бол шинэ­члэлийн алхмыг эхлүүлэх ёстой юм.  Шинэчлэлийн асуудал энэ Их хур­лаар шийдэгдээд дуусчихгүй.  Шинэ­ч­лэлийг санаачлах нэг хэрэг, шинэч­лэлийг бодит байдал болгон хувир­гахад цаг хугацаа орно. Шинэч­лэлийг хийх чадвартай, шинэчлэлийг хий­хийн төлөө хүсэл зориг байсан эсэх нь намын удирдлагын өмнө сорилт болж, намын хамт олны өмнө,  ард иргэдийн өмнө асуултын тэм­дэгтэй хүлээлттэй үлдэнэ. Бид энэнд хариулт өгөх, мөн шинэчлэлийг эхлүүлэхийн тулд л намын Их хуралд оролцож байгаа гэж би хувьдаа ойлгож байгаа.

-Намын даргад Ө.Энхтүвшин ги­шүүн өрсөлдөхөөр орж ирвэл та дэм­жих үү?

-Ардчиллын амин сүнс нь нууц санал хураалт гэж үздэг. Хүн хүсэл зоригоо чөлөөтэй илэрхийлэх ёстой. Намын даргад өрсөлдөөн гарах нь зүй ёсны асуудал гэж үзэж байгаа. Зүй ёсны учраас намын Их хурлын төлөөлөгчид өөрсдийнхөө хүсэл зоригоор сонголтоо хийн,  саналаа өгөх ёстой. Хэн нь ч байлаа гэсэн гишүүдийнхээ сонголтоор тэр хүн  манай МАХН-ын гишүүдийн итгэл дэмжлэгийг хүлээсэн намын дарга болоод л явна.

УИХ-ын гишүүн Н.Ганбямба

-Аль ч нам Их хурлаараа өмнөх Их хурлаас хойш хийсэн ажлаа дүгнэдэг. Тэгээд бас зохион байгуулалтаа хийдэг. Зохион бай­гуу­­лалтын асуудал гэдэг бол Их хурлуудын хооронд намын удир­дах дээд байгууллага намын бага хурлын бүрэлдэхүүн, намын дар­гыг сонгодог. Тэр асуудлуудаа хийд­гээрээ хийгээд л явна.  Тэр бол нэг их сонин асуудал биш Зарим хүмүүс ойлгохдоо намын дар­га Дорж болох юм уу, Дондог болох юм уу, Энхтүвшин гэдэг хүн өрсөл­дөнө гээд л… Тийм явцуу их хурал хийх юм бол тэгж их хөрөнгө мөнгө зараад яах юм. Өчнөөн олон хүн нэр дэвшиж болно ш дээ, 10, 20, 30 хүн нэр дэвшихийг үгүйсгэх аргагүй. Тэгээд намын даргаа сон­год­гоороо сонгоод явдаг ердийн л юм. Намын дүрмийг харвал Их ху­рал болгон дээр л хэлэлцдэг юм нь энэ. Нөгөө намын даргыг хэлэл­цэх цаг нь ирэхээр эсвэл хуу­чин даргаа сонгочихдог, эсвэл өрсөл­дөөн дундаасаа дахиад нэг өөр хүнийг сонгох нь Их хурлын төлөө­лөгчдийн л асуудал. Тэр дүрмээрээ л явна.