Ан агнуурын тухай хуулийг чангатгана

Хуучирсан мэдээ: 2010.10.20-нд нийтлэгдсэн

Ан агнуурын тухай хуулийг чангатгана

Батмөнх Намсрай
Батмөнх Намсрай
    Хуулийн төслөөр тусгай төлбөртэй агнуулж буй ан амьтны хураамжийн орлогын 30 хувийг тухайн агнуурын амьтны байршил нутгийг хариуцан хамгаалж буй орон нутгийн нөхөрлөл, аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх зориулалтаар олгохоор тусгажээ.

    Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны өчигдрийн хуралдаанаар ганц хуулийн төсөл хэлэлцсэн бөгөөд үдээс өмнө эхэлсэн хуралдаан сунжирч үд хүртэл үргэлжлэв.

    Хуралдаанаар Ан агнуурын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Амьтны аймгийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Аг­нуу­­рын нөөц ашигласны төлбөр, ан амьтан агнах, барих зөвшөөрлийн хураам­жийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төс­лүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг хийсэн юм.

    Монгол Улсын Ан агнуурын тухай хууль нь шинэчлэгдэн батлагдаад есөн жил өнгөрч байгаа бөгөөд 2002 онд хуулийн гурван заалтан дээр нэмэлт өөрчлөлт орсон, тэр нь үнд­сэндээ агнуурын амьтны гаралтай эд зүйлсийг нэг нутгаас нөгөө ну­таг руу авч явахад гарал үүслийн тодорхойлолт авч явах тухай ганц харилцааг зохицуулжээ.

    Байгаль орчны яамнаас “хам­гаална гэдэг зөв ашиглалт” гэх бод­ло­гыг баримтлан ан агнуурыг зүй зохис­той ашиглах, хамгаалалтад оруу­­л­ах зохицуулалтыг нэмэлтээр тус­­­га­­жээ. Тухайлбал, ан агнуурын бүс нутгийг тогтоож тухайн орон нутгийн иргэдийг зохион байгуулалтад оруу­лан хамгаалуулж, ан агнуураас олох орлогоос нөхөрлөлийн үйл ажил­лагаанд дэмжлэг үзүүлж байхаар тусгасан байна.
    1980-аад оны үед манай орныг 40,0 орчим мянган аргаль хонь, 140,0 орчим мянган халиун буга, 44,0 мянга орчим баданга хүдрийн нөөцтэй гэж эрдэм шинжилгээний байгууллагаас тогтоосон байдаг ба сүүлийн 10 орчим жилийн дотор дээрх агнуурын ховор ан амьтдын тоо толгой 90 хүр­тэл хувиар буурсныг сүүлийн жилүү­дэд үндэсний хэмжээнд зохион байгуулсан тархац нөөцийн судал­гааны дүн нотолж байна. Түүнчлэн элбэгт тооцогдож байсан тарвага, цагаан зээр, хэрэм, үнэг, хярс зэрэг агнуурын амьтад ховор амьтны жагсаалтад  орохоор болтлоо тоо тол­гой нь  цөөрчээ. Энэ нь хууль бус агнуур, ангийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний худалдаатай шууд холбоотой гэж үзээд дээрх зөрчилд хүлээлгэх хариуцлагыг чангатгах, хамгааллын менежментийг нь боловс­ронгуй болгох шаардлагатай болгож байгаа талаар Байгаль орчны сайд танилцууллаа.
    Уг хуулийн төслөөр тусгай төл­бөртэй агнуулж буй ан амьтны хураамжийн орлогын 30 хувийг ту­хайн агнуурын амьтны байршил нут­гийг хариуцан хамгаалж буй орон нут­гийн нөхөрлөл, аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйл ажиллагааг сан­хүүжүүлэх зориулалтаар олгохоор тусгаж байгаа нь тухайн нутгийнхаа зэр­лэг ан амьтнаа хамгаалах хэрэгт оролцох боломж, идэвхийг дээш­лүүлэх, урамшуулах эдийн засгийн хөшүүрэг болно хэмээн үзжээ.

    Мөн тул загасыг ахуйн зориу­лалтаар агнахыг хориглох, ан хийхэд тавих шаардлагыг тодорхой болгон хуульчлах, зарим зүйл агнуурын амьт­­ныг агнах, барихыг хориглох  хуга­цааг шинэчлэн тогтоо­хоор тусгажээ. Түүнчлэн хуулийн төсөлд хуулиар хориглосон ан агнуур, тэдгээрийн түү­хий эдийг худалдаж бай­гаа этгээдийг хууль бусаар агна­сантай адилтган тооцож адилхан авч үзэхээр болов.
    Хуралдаан сунжрах болсон шалт­гаан нь хуралдаанд оролцогч гишүү­дээс багагүй саналууд гарч, ту­хай бүрийг нь хэлэлцсэнтэй холбоотой юм. Хуралдаанд оролцсон гишүүдээс хуулийн хариуцлагыг чангатгах нь зүйтэй гэх саналыг оруулан, хуулийн нэр томьёог нарийвчлан тодотгох шаардлагатай гэв.

    УИХ-ын гишүүн Д.Энхбат  “энэ төсөл хуучин хуулийн ан хамгаалах тухай, төрийн байгууллагууд ямар ажиллах тухай л байна. Хууль зөрч­сөн этгээдэд хариуцлага тооцох эрхийг нь нөхөрлөлд өгөхгүй бол үр дүнд хүрэхгүй. Хуульд анчин хүний эрх, үүргийг тодорхой тусгаж өгөх хэрэгтэй” гэсэн санал гаргажээ. Түүнч­лэн УИХ-ын гишүүн С.Батболд “Ан гээд байх зүйл үлдсэн юм уу. Нөхөрлөл байгуулаад, ангийн бригад зохион байгуулаад байх хэрэг байна уу. Шүлхий тарааж байгаа хэмээн цагаан зээрийг устгасан нь зөв үү” хэмээн асуухад Байгаль орчны сайд Л.Гансүх “Бид 1000 гаруйг л устгасан. Цагаан зээр боломжийн тоо толгойтой байгаа. Харин өнгө­рөгч онуудад талын чоныг их хэм­жээгээр устгасантай холбогдуулан байгалын тэнцвэр алдагдан ийнхүү өвчин гарах шалтгаан болсон. Энэ хууль батлагдсанаар агнуурын амьт­­ны нөөцийг хамгаалах, зүй зохис­той ашиглах, өсгөж үржүүлэх ажилд нөхөрлөл, аж ахуйн нэгж, бай­гуул­­­лагын оролцоо нэмэгдэх эрх зүйн орчин бүрдэх болно” хэмээн хариул­лаа. Байнгын хорооны анхны хэлэлцүүлгээр ийнхүү хуулийн төсөл хэлэлцэгдээд хорь гаруй саналтайгаар Ажлын хэсэгт шилжлээ.

    Б.Энхмандах   

    NewsMN Гар утасны хувилбар Татах
    NEWS.mn

    Мэдээллийн эх сурвалж