АНУ-ын ерөнхийлөгч Дональд Трамп энэ оны хоёрдугаар сарын 1-нд Мексик, Канад төдийгүй Азийн улс орнуудад тариф ногдуулж эхэлсэн. Улмаар олон жил сүүдэрт үргэлжилж байсан худалдааны дайн улам ширүүссэн юм. Өрнө, дорнын худалдааны хамгийн том эдийн засаг тогтворгүйтэж, зарим тохиолдолд тарифын хэмжээ гурван оронтой тоонд хүрсэн. Гэхдээ өнгөрсөн долоо хоногийн Пүрэв гаригт Өмнөд Солонгост болсон Ази Номхон далайн эдийн засгийн уулзалтын үеэр Хятад болон АНУ-ын төрийн тэргүүн нар нүүр тулан уулзсанаар, асуудал намжих боломжтой болов. Хятад улс АНУ-руу хүрэх фентанилын урсгалыг хянаж, багасгана гэж мэдэгдсэн. Үүний хариуд Дональд Трамп Хятадын импортын бараанд ногдуулах тарифыг 10 хувиар бууруулах болсон юм. Гэсэн хэдий ч статистикийн мэдээллээр, АНУ-д импортлогдож буй Хятадын бараа бүтээгдэхүүний тарифын бодит хэмжээ 47 орчим хувь байсан хэвээр байна. Тиймээс Дональд Трамп хоёр дахь бүрэн эрхийн хугацаагаа эхлүүлснээс хойш Хятадын худалдаа, эдийн засаг хэр байгаа талаарх статикийг "ДЭЛХИЙН ЭДИЙН ЗАСАГ" буландаа хүргэж байна.

ХЯТАД АМЕРИКИЙН БАРАА БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ХУДАЛДАН АВАЛТАА БУУРСАН

Трамп хоёр дахь бүрэн эрхийн хугацаагаа эхлэхээс ч өмнө АНУ дэх Хятадын экспортын хэмжээ буурч байжээ. Энэхүү бууралт нь хэдхэн сарын өмнө ч илүү хурдассан байна.

Тодруулбал, өнгөрсөн жилийн есдүгээр сард Хятадын АНУ дэх экспортын хэмжээ 47 тэрбум ам.доллар байсан бол энэ жилийн мөн үед 34.3 болж буурсан байв.

Энэ нь нэг жилийн дотор Хятадын экспортын хэмжээ 27 хувиар буурсныг илтгэж байна. Хэдийгээр хоёр орны худалдааны хэмжээ буурч байгаа ч Хятад АНУ-аас бусад улс оронд илүү их бараа, бүтээгдэхүүн нийлүүлэх болжээ. Энэ оны есдүгээр сард л гэхэд бусад улс руу нийлүүлсэн хэмжээ 8.3 хувиар өссөн байна. Харин өмнөх онтой харьцуулахад 6.1 хувиар өссөн үзүүлэлттэй гарчээ. Үүнээс гадна АНУ-аас өөр бусад улс орноос худалдан авалтаа нэмэгдүүлсэн байна.

ШАР БУУРЦАГ, ҮХРИЙН МАХ

Хятад, АНУ-ын худалдааны хэлэлцээний хамгийн том нэг хэсэг бол шар буурцаг юм. Хятад улс АНУ-аас шар буурцаг импортлох хэмжээ сүүлийн хэдэн сарын турш тогтвортой буурч байсан. Тэгвэл энэ есдүгээр сард АНУ-аас шар буурцаг огт импортлоогүй байна. Харин Бразил, Аргентинаас импортлох болсон бөгөөд шар буурцгийн тээвэрлэлтийн хэмжээ өссөөр байна. Үүнтэй зэрэгцэн Аргентин есдүгээр сард шар буурцгийн экспортын татвараа түр хугацаагаар зогсоожээ. Ингэснээр Хятадын засгийн газар тус улсаас 1.2 сая тонн шар буурцаг худалдан авсан аж. Түүнчлэн өнгөрсөн долоо хоногт Хятад, АНУ-ын удирдагч нарын уулзалтын дараа олон улсын шар буурцгийн үнийг хянадаг Чикагогийн шар буурцгийн фьючерсийн үнэ гэнэт өсчээ. Учир нь уулзалтын үеэр Хятад улс энэ улиралд АНУ-аас 12 сая тонн шар буурцаг худалдаж авах тохиролцоонд хүрсэн байна.

Мөн дараагийн гурван жилийн хугацаанд жилд 25 сая тонн шар буурцаг худалдан авах амлалтыг Ши Жиньпин өгсөн гэж АНУ-ын сангийн сайд Скотт Бессент мэдэгдсэн байна.

Үүний зэрэгцээ, Америкийн үхрийн махны гурав дахь том худалдан авагч Хятад улс байв. Гэвч шар буурцаг зэрэг бусад бүтээгдэхүүний адил Хятад улс АНУ-ын үхрийн махны импортоо сүүлийн саруудад бууруулсан байна. АНУ-ын Хөдөө аж ахуйн яамны мэдээллээр, энэ оны нэгдүгээр сараас долдугаар сар хүртэл Хятад улс 481 сая ам.долларын үнэтэй  үхрийн мах худалдаж авсан. Энэ нь АНУ-ын үхрийн махны экспортын 8 хувийг эзэлж байна.

Мөн өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 47 хувиар буурсан үзүүлэлт бөгөөд тухайн үед Хятад улсын нийт худалдаж авсан үхрийн махны хэмжээ АНУ-ийн нийт экспортын 15 хувийг эзэлж байжээ.

Шар буурцгийн нэгэн адил Хятад улс энэ оны эхээр АНУ-тай хийсэн үхрийн махны гэрээгээ сунгаагүй. Тиймээс Хятад улс Австрали, Аргентин зэрэг бусад орноос худалдан авалтаа нэмэгдүүлж, үхрийн махны хэрэглээгээ нөхөж байна. Хятадын Гаалийн ерөнхий газрын нийтэлсэн мэдээллээр, өнгөрсөн сард тус улс 11 сая ам.долларын үнэтэй үхрийн махыг АНУ-аас худалдаж авсан. Энэ нь өнгөрсөн оны есдүгээр сард 110 сая ам.долларын үнэтэй үхрийн мах худалдаж авсантай харьцуулахад 90 хувиар буурсан үзүүлэлт юм.