УИХ-ын гишүүн, Сангийн сайд Б.Жавхлан цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл хийлээ.

Тэрбээр, мэдээллийн эхэнд Төрийн сангийн үйл ажиллагаа хэвийн явж байна. Өнгөрсөн долдугаар сард төсөвт  тодотгол хийсэн. Батлагдсан төсвийнхөө дагуу, батлагдсан хуваарийнхаа дагуу Монголын төрийн бүх санхүүжилт хэвийн явж байгаа гэдгийг албан ёсоор хэлье. Хаана ч, ямар ч байдлаар саатсан зүйл байхгүй. Энэ жилийн хувьд төсвийн хөрөнгө оруулалтын гүйцэтгэл 50 гаруй хувьтай байна. Гуравдугаар улиралд олон жилийнхээ дунджаар энэ орчимд байдаг. Мөн Монголбанкнаас болон Үндэсний Статистикийн газраас сүүлийн үеийн тоонуудыг авлаа. Монголбанкны албан ёсны веб сайт дээр гуравдугаар улирлын буюу есдүгээр сарын 30-ны байдлаар Монгол Улсын валютын нөөц 5 тэрбум 874 сая төгрөг байна. Өөрөөр хэлбэл, 4-5 сарын импортын хэрэгцээг хангах хэмжээний үлдэгдэлтэй байна.

Жилдээ хоёр удаа ОУВС-гаас улс орнууд дээр очиж ажилладаг. Өнгөрсөн долоо хоногт ОУВС-ийн баг Монголд ирээд явлаа.  Энэ багийн дүгнэлтээр ямар нэгэн эрсдэлтэй гэсэн дүгнэлт гарсан зүйлгүй, төлбөр тооцоо, гадаад зээлийн өр төлбөртэй холбоотой ямар ч эрсдэлтэй зүйл байхгүй.

Ирэх долоо хоногт би ОУВС-ийн намрынхаа хуралд явна. Хэрвээ шаардлагатай бол тухайн хурлын үйл ажиллагааг сурвалжлах сэтгүүлч нар хүсэлтээ өгч болно. Мөн П.Сайнзориг гишүүнийг "цуг яваасай" гэж бодож байна. Тэнд очоод Монгол Улсыг олон улсад яаж харж байна вэ гэдгийг өөрөө харах хэрэгтэй. Улс орнуудын зээлжих зэрэглэлийг үнэлдэг гурван том компани бий. Түүний нэг болох Fitch агентлагаас Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг +B буюу тогтвортой гэж өнгөрсөн жил үнэлсэн. Энэ жил ч энэ үнэлгээгээ хэвээр хадгалж болно гэдгийг олон улсад зарласан. Дараагийн хоёр агентлагууд нь ажлаа хийж байна. Ирэх арав, арваннэгдүгээр сард дүнгүүд нь гарна. Гадаад нөхцөл байдал тун ойлгомжгүй ,тогтворгүй байна. Хятадын зээлжих зэрэглэл нэг оноогоор буурсан. Гэтэл Монгол Улс БНХАУ-тай эдийн засгийн өндөр хамааралтай боловч зээлжих зэрэглэлээ хэвээр хадгалж үлдлээ. АНУ-ын зээлжих зэрэглэл мөн унасан. Манайтай ижил төстэй жижиг одоо эдийн засагтай улсуудын зээлжих зэрэглэлүүд нь мөн унасан үзүүлэлттэй байна. Харин манайх тогтвортой байж чадсан. Эдгээр үзүүлэлтүүдийг бид өөрсдөө гаргаж ирчихээд хэлээд байгаа юм биш. Олон улс Монгол Улсыг ингэж дүгнэж байна.

Төрийн сангийн үйл ажиллагаа, ОУВС-гаас гарч байгаа дүгнэлтүүд, Монгол Улсын валютын нөөц зэрэг эдгээр асуудлууд дээр хэн дуртай нь гарч ирээд улстөржүүлээд, цээжнийхээ бангаар ярьж, хэлж болохгүй.

Энэ бол маш эмзэг асуудал шүү. Тийм учраас өнөөдрийн хэмжээнд хүрсэн эдийн засгийн нөхцөл байдлаа цаашид хэрхэн яаж хадгалах вэ гэдэг нь бидний хамгийн том, чухал зорилт болж байна. Монгол Улсын Засгийн газраас ирэх оны төсвөө есдүгээр сарын 1-нд УИХ-д өргөн барьдаг. Энэ жил ч мөн хугацаандаа өргөн барьсан боловч харамсалтай нь, хэлэлцэхгүй байна. Аравдугаар сарын эхний 7 хоногт бид төсвөө хэдийнэ хэлэлцээд эхэлчихсэн, ажлын хэсэг нь байгуулагдчихсан явж байдаг. Энэ 7 хоногт төсвийн хоёр дахь хэлэлцүүлэг үргэлжилж ажлын хэсэг нь байгуулагдаад, ажилдаа ороосой гэж хүсэж байна. Мөн уриалж байна. Улсын төсөв гэдэг бол эдийн засгийн толь нь байдаг.

Ирэх жилийн төсөв хэрхэн, яаж батлагдахаас ирэх жилийн бүтээн байгуулалтын ажлууд, эдийн засгийн бүх оролцогч нар, гадаад дотоодын хөрөнгө оруулагч нар төлөвлөгөөгөө гаргана. Өнөөдөр  аравдугаар сар гарчихаад байхад төсвийнхөө хоёрдугаар хэлэлцүүлгийг хийж амжаагүй байна гэдэг бол энэ жилийн  төсвийн цаглабарын хувьд маш их эрсдэлтэй болж байна.

Арваннэгдүгээр сарын 15-нд Монгол Улсын 2026 оны төсвийг УИХ баталчихсан байх учиртай. Хэрвээ санал шүүмжлэл байгаа бол түүнийгээ нээлттэй хэлэлцээд, ажлын хэсгээ байгуулаад, ажлаа хийгээд явах нь л чухал.  Тэр ажлаа хийе. Энэ жилийн төсвийн хувьд аль болох эдийн засгийн өсөлтөө хадгалах макро тогтвортой байдлаа хадгалах нь бид нарын хувьд бол хамгийн чухал байна. Мөн эдийн засгийнхаа өсөлтийг хувийн сектороор дамжуулж, эдийн засгийнхаа өсөлтийг хадгалах шаардлагатай байна. Улмаар макро тогтвортой байдлыг нь хэвээр одоо хадгалж, үргэлжлүүлэхийг зорьж байна. Хувийн сектортоо эдийн засгийн одоо орон зайг нь аль болох гаргаж өгөхийн тулд ирэх оны төсвөө өргөн барьсан. Тийм учраас ирэх жилийн төсвийн хувьд хувийн хэвшил дээр суурилсан эдийн засгийнхаа өсөлтийг дэмжих ийм төсөв болсон гэдгийг Ерөнхий сайд Г.Занданшатар онцолсон гэлээ.