2019 оны Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр олгогдсон бүрэн эрхийнхээ хүрээд Ерөнхий сайд Г.Занданшатар Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдаар Б.Энхбаярыг томилохоор болсоноо зарласан нь МАНЖ мафид том сюрпириз болов.

УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр нь өмнөх парламентын үед нүүрсний сонсголын ажлын хэсгээр ажиллаж байсан, Л.Оюун-Эрдэнийн засагт мөн Хууль зүй дотоод хэргийн сайд байв. Тэрбээр УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалантай холбоотой баримт, фактуудын талаар шүгэл үлээсэн нь нийгмийг багагүй цочирдуулсан бол МАН түүнийг намаасаа хөөх хэмжээнд эрчимжив. Үндсэндээ, Д.Амарбаясгалангийн хулгай луйврын асуудлыг дэлгэсэн гэж МАН-ын уурлахаас илүүтэй, УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан болон Хууль зүйн сайд асан Б.Энхбаярыг адилхан хуулийн өмнө шалгуулахыг шахах ёстой байсан.

Гэвчиг нам, төрийн бүхэл бүтэн институци ганц хүний ярьсан баримтыг няцаах нотолгоо дэлгээгүй хэрнээ Б.Энхбаяр руу улсаараа дайрах нь Монголд одоо ч хэлмэгдүүлэлтийн хар сүүдэр хэвээрээ байгааг харуулав.

Ерөнхий сайд Г.Занданшатар мэдэгдлийнхээ үеэр Б.Энхбаярыг Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдаар томилсон шалтгаанаа "Эрдэнэс Тавантолгой" ХК-д онцгой дэглэм тогтоосны үр дүнд энэ оны наймдугаар сарын байдлаар борлуулалтын орлого нь 1.6 дахин өсч, биржийн тээвэр 1.5 дахин, экспорт 1.2 дахин, үр ашиг нь 2 дахин, орлого нь 3 дахин, олборлолт 1.3 дахин өссөн. Энэ бүхэн тэнд бугшсан байсан хулгайтай тэмцсэний үр дүн юм. Энэ бүхний үр дүнд эдийн засаг 5.7 хувь болж өсч, валютын нөөц 5.7 тэрбум ам.долларт нэмэгдэж эерэг үзүүлэлт гарсан. Тэнд нүүрсний хулгайн маш олон арга хэлбэрүүд ил болсон. Бүгдийг нотолгоо баримттайгаар АТГ-т шилжүүлсэн. Нийт нэг их наяд төгрөгөөр барьж байгуулсан үйлдвэрийг яагаад уурхайн амнаас 18 км цаана яагаад байгуулав. Энэ хооронд 1.5 сая төгрөгөөр тээвэр хийдэг байсныг онцгой дэглэм тогтоосноор 400 мянган төгрөг болгож буулгасан. Бортээг гэдэг уурхайн аман дээр баяжуулах үйлдвэр барьчихаад ашиглалтад оруулдаггүй. Тээвэрлэлт нь асар өндөр өртөгтэй буюу 280 тэрбум төгрөгөөр конверын шугам барьж дуустал нь нэг их наяд төгрөгийн үйлдвэр маань үр ашиггүй байсан. Хэрвээ энэ үйлдвэр ашиглалтад орсон бол 44 их наядаас их орлогыг Монгол Улсад оруулах байлаа. Гэвч энэ үйлдвэр бараг ажиллахгүй сул зогсч байна. Ийм үрэлгэн замбараагүй байдал үүсгэсэн. Ийм учраас бидний зүгээс нүүрсний хулгайтай тэмцэж, улсын төсөвтэй хамт Бортээгийн ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах УИХ-ын тогтоолын төслийг УИХ-д өргөн барьсан. Бортээгийн ордыг ашиглах тогтоол өргөн барьмагц УИХ-ын дарга гурван сарын өмнө МАН-ын даргад нэр дэвшихгүй гэж байснаа яаран сандарч нэр дэвших мэдэгдэл хийж эхэлсэн. Та бүхэн санаж байгаа байх. Залуус нүүрсний хулгайтай тэмцэхийг шаардаж, жагсч байсан. УИХ болон Засгийн газар тухайн үед нээлттэй сонсгол зохион байгуулж, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Б.Энхбаяр даргалж байсан.Би УИХ-ын даргыг нүүрсний хулгайн тэмцэлд хамтран ажиллана гэж итгэж байсан. Нүүрсний хулгайд холбогдсон гэдэгт итгэхийг хүсээгүй. Харамсалтай нь, УИХ-ын дарга энэ асуудалд нэр холбогдсон байсан” гэж цочир мэдэгдэл хийсэн нь монголчуудын төдийгүй дэлхий нийтийн анхаарлын төвд байна. Ерөнхий сайд хүний хувьд тэрбээр хэлсэн бүхэндээ “эзэн” болно гэсэн үг.

Үнэхээр ч Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газар наанаа нүүрсний хулгайтай тэмцэх нэрээр цаанаа нүүрсийг хэрхэн хулгайлдаг байсан баримтыг нягтлуулах нь Г.Занданшатарын хувьд улс төрийн зөв нүүдэл, Ерөнхий сайдын хувьд улсаа улнаас гаргах бодлого мөн.  Жирийн иргэд, аж ахуйн нэгжид ашиг орлого болж очих ёстой мөнгийг Ардын намын наяад оныхон хамтран хулгайлсан гэх хардлагыг нягтлах, үгүй бол няцаах ёстой юу ёстой.

Энэ утгаараа Г.Занданшатарын нүүрсний мафитай хийх тэмцлийг иргэд олон нийт алга ташин хүлээж авсан. Тэгвэл түүний дараагийн “дэлбэлэх” сэдэв бол ковидын үеийн төсөв, “Эрдэнэт”-эд тогтоосон онц дэглэмийн цаана нуугдсан авлига, хулгай юм.

Монгол Улс цар тахлын үеэр гадаад, дотоодын олон тусламж дэмжлэг авсан. Ковидоор өвчилсөн нэг иргэнийг найман сая төгрөгөөр эмчилсэн нь баримт юм. Атал нэг хүний эмчилгээнд зарцуулсан найман сая төгрөгийн эм нь үнэндээ 800 мянга ч хүрэхгүй байсан гэх шүүмжлэл дагалддаг. Мөн “Мэдээллийн нэг урсгал” нэрээр төсвийн чамгүй мөнгө тархи угаалтад зарцуулдагдсан. Хүүхдийн фонд нэрээр цуглуулсан мөнгө хэний халаасанд хаашаа орсон бэ гэдэг асуултын тэмдэг хэвээр байна.

Энэ бүгдийг эзэн холбогдогчтой нь гаргахыг иргэд олон нийт ч шаардаж байна. Айвал бүү хий, хийвэл бүү ай!

Б.БАТ