Аялал жуулчлалын улирал эхэлсэн энэ үед иргэд хөдөө, орон нутгийг зорих хөдөлгөөн эрс нэмэгддэг. Ингэхдээ иргэд гол нуурын эрэг дагуу байгальд хогоо ил задгай хаяж байгаль, орчныг бохирдуулдаг. Сүүлийн жилүүдэд аялагчид хогоо авч явдаг болсон ч хэрэглэсэн ус ундаа, архи, идсэн бүтээгдэхүүний хог, хаягдлыг буудалласан газраа хаядаг хүмүүс бий. Тухайлбал, Туул гол дагуу зургаагаас есдүгээр сарын хооронд иргэд олон цугладаг байршилд 200 мянга орчим хүн амар, зугаалдаг гэсэн судалгаа бий. 2021 онд гэхэд Богд уул болон Туул голын эргээс 300 гаруй тонн хог хаягдал түүж төвлөрсөн хогийн цэгт хаяж байж. Монгол Улсад хогийг дахин боловсруулах үйлдвэр бараг байхгүй.

 Нэг ширхэг гялгар уут байгальд шингэхдээ 20-1000 жил болдог тухай байнга л ярьдаг. Гэтэл талаар дүүрэн уут хийсэж, мод бут, зүлэг ногоон дээр хэвтэх гялгар уут байгаль, экологийн тэнцвэрт байдлыг алдагдуулахад их хэмжээний хор уршиг учруулж байна. Монгол Улс хог хаягдлынхаа 90 орчим хувийг байгальд булдаг байна. Хүний хэрэглээ нэмэгдэхийн хэрээр хог хаядлын хэмжээ өснө.

Байгаль орчны мэдээлэл, сургалтын төвийн 2023 оны судалгаагаар, зөвхөн зуны гурван сард улаанбаатар хот орчмын аялал жуулчлалын бүсүүдэд 260 тонн ахуйн хог хаягдал үүссэн. Хог хаягдлын 70 орчим хувийг нэг удаагийн сав, гялгар уут, хуванцар сав эзэлж байв. Хамгийн бохирдолтой газрууд нь Горхи-Тэрэлж, Хустайн нуруу, Хөвсгөл нуурын эрэг, Гачуурт, Богд уул орчмын амралтын бүсүүд байжээ. Хамгийн харамсалтай нь, хог хаягдал зөвхөн байгальд муу нөлөөтэй төдийгүй зэрлэг амьтдын амьдрах орчныг сүйтгэж, хортой нөлөө үзүүлдэг байна. Жишээ нь, гялгар уут болон хүнсний хогийг үнэг, чоно, шувуу залгиснаас болж үхэх тохиолдол нэмэгдэж байгаа нь Байгаль хамгаалагчдын анхаарлыг татжээ.

 Монгол Улсын Зөрчлийн тухай хууль-ийн 15.2 дугаар зүйлийн дагуу: “Байгаль орчинд хог хаягдал хаясан иргэнд 300,000 төгрөгийн торгууль ногдуулна.” Гэвч энэ торгууль хэрэгжих нь сул бөгөөд хяналт муу байдаг талаар Нийслэлийн Байгаль орчны газрын тайлан онцолжээ. Тиймээс бид хуулийн заалт биш, ёс зүйн хандлагаа өөрчилж байж л бодит үр дүнд хүрнэ. Та хогоо машиндаа авч явж, зориулалтын цэгт хаяж хэвшээрэй.