Ахмад настан Ц.Сүрэнхүү хашаандаа жижиг мухлаг ажиллуулдаг. Тэрбээр бичил бизнесээ өргөжүүлэхээр тэтгэврийн зээл авахаар зургадугаар сарын 1-нийг хоног тоолон хүлээсэн. Гэвч тэтгэвэр авдаг арилжааны банкин дээрээ очиход "Тэтгэврийн зээлийг  хуучин журмаар олгож эхлээгүй. Тодорхой хязгаарлалттай олгож байгаа. Манайд ямар  нэгэн албан бичиг, шийдвэр ирээгүй" гэдэг хариултыг сонсчээ. Түүн шиг олон ахмад настан арилжааны банкин дээр ажлын эхний өдөр зээл авахаар хандсан байна.

Зургадугаар сард гарсан даруйд олон ахмад хуучин журмаар тэтгэврийн зээл авахаар хандаж байгаа талаар банкны ажилтнууд хэлж байсан юм.

Арилжааны банкууд 2025 оны зургадугаар сараас тэтгэврийн зээлийг хуучин журмаар олгож эхэлнэ гэж албаныхан мэдээлсэн. Гэвч энэ шийдвэр хэрэгжихгүй байгааг ахмад настнууд хэлж байна.

Гэр бүл хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Л.Энх-Амгалан өмнө нь мэдээлэхдээ Монголбанкны ерөнхийлөгчид хандан тэтгэврийн зээлд тавьсан шалгуур нөхцлийг зөөллөж өгөх хүсэлт тавьсан гэж мэдэгдсэн. Үүний дагуу Монголбанкнаас хоёрдугаар улиралд багтаан тэтгэврийн зээлийн шалгуурыг хуучин хэвэнд нь оруулна гэдгийг Монголбанкны дэд ерөнхийлөгч Г.Энхтайван мэдээлсэн байдаг.

Тэрбээр "Монголбанкны Мөнгөний бодлогын хорооноос тэтгэвэр барьцаалсан зээл дээр тодорхой зохицуулалт хийсэн. Тэтгэврийн зээлээ төлөөд үлдсэн нь тухайн ахмад настны амьжиргааг залгуулах хэмжээнд байх зохицуулалт хийж өгөөч гэдэг хүсэлтийг Гэр бүл, хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын яамнаас тавьсны үндсэн дээр манайх ийм зохицуулалт хийсэн.

Дараагийн хурал хоёрдугаар улиралд болох бөгөөд дахин шийдвэр гаргана. Засгийн газраас буцааж хуучин горимд нь шилжүүлье гэдэг хүсэлтээ тавьсан" гэсэн юм.

Нэг ёсондоо энэ асуудал Монголбанкин дээр шийдэгдэх бөгөөд 2025 оны зургадугаар сарын 27-нд товлогдсон Мөнгөний бодлогын хорооны ээлжит хурлаар шийдвэрлэж, хэрэгжүүлнэ гэдгийг албаныхан мэдээлэв. Монголбанкнаас мэдээлэхдээ нийт тэтгэвэр авагч 345 мянган иргэний 53.2 хувь нь тэтгэврийн зээлтэй ба эдгээр иргэдийн дундаж өр, орлогын харьцаа 84 хувьтай байна. Ахмадууд тэтгэврийнхээ 84 хувийг зээлд суутгуулж, 16-хан хувийг авч үлдэж байна. Энэ мөнгө тэдний амьжиргаанд хаанаа ч хүрэлцдэггүй байна. Мөн тэтгэвэр зээлдэгчдийн 82.3 хувь нь хамгийн багадаа нэг удаа зээлийн гэрээнд өөрчлөлт оруулж, нэмэлтээр зээл авч байгаа нь дээрх иргэдийн хувьд санхүүгийн хараат бус байдал алдагдсан, нийгмийн баталгаа хангагдахгүй байх нөхцөл байдал үүссэн талаар мэдээлж байсан юм.

"ТЭТГЭВРИЙН ЗЭЭЛИЙГ ХЯЗГААРЛАХГҮЙ БОЛ АХМАД НАСТНУУД УЛАМ ХҮНД БАЙДАЛ ОРНО"

Эдийн засагч Л.Оюун:

-Ер нь Засгийн газрын шийдвэр зөв байсан шүү. Яагаад гэхээр ахмад настнууд нэг, хоёр жилээр 100 хувь тэтгэврийн зээл авчихаар тэр хугацаанд гар дээрээ ямар ч бэлэн мөнгөгүй болчихдог. Харин тодорхой хэмжээнд хязгаарлалттай зээл олговол ахмадууд сар болгон ямар ч байсан мөнгөтэй байна. Тэгэхээр 700 мянган төгрөгийн тэтгэвэр авдаг ахмад настан тодорхой хязгаарлалттай зээл авлаа гэхэд сар бүр гар дээрээ 350 мянган төгрөг авна. Энэ мөнгөөрөө эм тан, өөрийнхөө хэрэгцээгээ хангах боломжтой. Тэр утгаараа Засгийн газраас зөв шийдвэр гаргасан байсан. Одоо энэ шийдвэрийг Монголбанкнаас цуцалж, тэтгэврийн зээлийн шалгуурыг хуучин хэвэнд нь оруулах юм шиг байна.

Арилжааны банкууд бүх төрлийн зээлийг олгохдоо орлогынх нь 45 хувь хэмжээгээр олгодог.

Ахмад настнууд тэтгэврийн зээлээ өмнөх шалгуураараа авч эхэлбэл эдийн засгийн хувьд улам л хүнд байдалд орно. Ихэнх ахмад настан тэтгэврийн зээлээ бизнес хийдэггүй. Хэрвээ бизнестээ зарцуулсан бол эдийн засагт орлого оруулна. Харин зээлээ өөр хэрэглээнд зарцуулбал гар дээрээ нэг төгрөг ч үгүй баларна. Ахмад настнууд нэг жил гар дээрээ мөнгөгүй байх уу, энэ хугацаанд тэтгэврийнхээ тал мөнгийг ч гэсэн бага багаар аваад байх уу гэдэг асуудал гарч ирнэ. Хүүхдүүд нь аав, ээжийнхээ тэтгэврийг авч хэрэглэж байна гэж харддаг. Хэрвээ тийм асуудал байгаа бол ахмадуудын тэтгэврийн зээлийг бүр хязгаарлаж, гар дээр нь мөнгийг нь үлдээх ёстой гэсэн юм.

СУДАЛГАА: АХМАДУУДЫН 60 ХУВЬ НЬ ТЭТГЭВРЭЭ БАРЬЦААЛСАН ЗЭЭЛТЭЙ

Ахмадуудын тэтгэврийн зээлийг тэглэх шийдвэр гаргахаас өмнө нийт ахмадуудын 80 хувь нь тэтгэврийн зээлтэй гэсэн тооцоо судалгаа байсан. Сүүлийн жилүүдэд нийт ахмадуудын 60 хувь нь тэтгэврээ барьцаалсан зээлтэй гэсэн судалгаа гарчээ. Тэтгэврийн дундаж хэмжээ 680- 737 мянган төгрөг орчим байна. Ахмад настны тухай хуулиар жил бүр тэтгэврийг үнийн өсөлт, инфляцтай уялдуулж нэмэгдүүлэх хуулийн зохицуулалттай. Уг заалт энэ оноос хэрэгжиж байгаа бөгөөд тэтгэвэр авч байгаа нийт ахмадуудын 60 орчим хувь нь тэтгэврийн хамгийн доод хэмжээгээр тэтгэвэр авч байгааг салбар яамнаас мэдээлж байв. Салбар яамнаас ахмад настнууд цаашдаа ганцхан эх үүсвэрээр тэтгэвэр авдаг байх биш олон эх үүсвэрээр тэтгэвэр авдаг ийм тогтолцоо руу шилжих зорилт тавьж байгаа юм.

Энэ талаар Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Л.Энх-Амгалан "Ахмадуудынхаа амьжиргааны орлогыг хамгаалах зорилгоор хийсэн зохицуулалт байсан. Гэвч хатуудсан тул зөөлрүүлэхээр ажиллаж байна. Ойрын хугацаанд шийдвэр гарна. Тэтгэврийн зээлийн хүүг бууруулах ямар боломж байна вэ гэдгийг арилжааны банкуудтай ярина.

Тэтгэврийн сангийн чөлөөт мөнгөн үлдэгдлийг бид энэ оноос жилийн 15 хувийн хүүтэй хадгалуулж байна. Өмнө нь гурван хувийн хүүтэй хадгалуулдаг байсан.

Түүнчлэн энэ жил бид системийн нөлөө бүхий дөрвөн банкинд 700 гаруй тэрбум төгрөгийг жилийн 15 хувийн хүүтэй барйшуулахаар 108 тэрбум төгрөгийн хүүгийн орлого олно гэж байв.