УИХ-ын гишүүн Ж.Баярмаа нарын гишүүд өнөөдөр /2025.04.15/ Төрийн ордонд мэдээлэл хийлээ.

Тэрбээр "Хаврын чуулган эхлээд удаагүй байна. Чуулганы хуралдаанаас хүлээж байгаа хүлээлт их байна. УИХ-ын гишүүд ХХОАТ-ын 10 хувийг нэг хувь болгох хуулийн төсөл санаачилж байна. Иргэд долоо хоногийн хугацаанд 100 мянган цахим гарын үсэг зурж, дэмжсэн. УИХ-ын гишүүд бид олон нийтийн санаа бодлыг хуулийн төсөл болгох хуулийн заалттай. Энэ саналыг УИХ дахь Ардчилсан намын бүлэг бас дэмжсэн. Бид ард түмний төлөөлөл. Залуу үе татварын дарамтад маш их өртөж байна. Бид хэдийгээр хамтарсан Засгийн газарт ажиллаж байгаа ч улс төрийн нам эвслүүд мөрийн хөтөлбөртөө татварын ачааллыг багасгана гэж амласан. Улсын төсвийн зарлага асар ихээр нэмэгдэж, үүнийгээ орлогоор бүрдүүлж байна. Жишээлбэл, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлдөг 787 мянган иргэний 50 хувь нь буюу 390 мянган хүн 2.2 сая төгрөгөөс доош цалин авч байна. Иргэн 2 сая төгрөгийг гар дээрээ авахын тулд үндсэн цалин нь 2.5 сая байх ёстой. Компаниас нийт 2.8 сая төгрөгийн зардал гаргаж, ХХОАТ-ыг шаталсан 10, 15, 20 хувийн татваруудыг авч байгаа. Нэг иргэн 2.5 сая төгрөгийн цалинтай бол 221 мянган төгрөгийн татвар төлж байна. Төсвийн зардлыг нөхөх зорилгоор татварын бодлогыг хэрэгжүүлж байна. Татвар төлөгчийн ачаанаас хөнгөлж, төсвийн зардлыг хэмнэх хэрэгтэй. Ингэснээр иргэдийн орлого нэмэгдэж, сүүдрийн эдийн засаг хумигдаж, хөдөлмөрийн идэвхи нэмэгдэх гэх мэт ач холбогдолтой.

Өнгөрсөн 2023 онд улсын төсөв 22.5 их наяд төгрөг байсан бол 2025 онд 33.7 их наяд буюу 11 орчим их наядын зөрүүтэй байна. Нийслэл хотын албан татвар 100 хувь, авто тээврийн хэрэгслийн албан татвар 200 хувь, зам ашигласны татвар 400 хувь нэмэгдсэн. ХХОАТ-ын хувьд, 2022-2023 онд 44 хувиар нэмэгдсэн. Энэ жил энэ татварыг 25 хувь нэмэхээр төлөвлөсөн байна.

Хоёрхон жилийн дотор төсвийн зардлаа 11 их наяд төгрөгөөр нэмсэн юм чинь иргэдийн ХХОАТ-ын 2.5 их наяд төгрөгийг хасахад ямар асуудал үүсэх вэ. Ямар ч асуудал үүсэхгүй. Өнгөрсөн жилийн улсын төсөв буюу 30 их наяд төгрөг дээрээ байхад л иргэдийн татварын 2.5 их наядын зөрүүг хаах нь ээ.

Ажил хийх хүн аргаа олно. Иргэдийнхээ талд зогсох юм уу. Энэ төсөв нэмэгдэж байгаа нь дарга нарт зориулсан төсөв. Гэтэл иргэд үсээ зулгайж, татвар төлж байна. Төрийг цомхотгож, татвараа бууруулна гэсэн ч эсрэг бодлого хэрэгжүүлж байна. Мөн Сэлбэ голын үерийн далан, хоолны фестиваль гээд олон үргүй зардал гаргаж байна" гэв.

УИХ-ын гишүүн Б.Пунсалмаа:

-Иргэдийн санал санаачлага бол ХХОАТ-ыг бууруулах бодит шаардлага байгаагийн илрэл. УИХ-ын дарга энэ саналыг хүлээн авч, Төсвийн байнгын хорооноос татварын багц ажлын хэсэгт хуваарилж өгсөн. Миний хувьд энэ ажлын хэсэгт ажиллаж байгаа учраас цогц арга хэмжээ авахаар судалж байна. ХХОАТ-ыг хувь хүмүүс төлөхдөө нэг хувиар, аж ахуйн нэгж, компани, албан хаагч төлөхөөр 10, 15, 20 хувийг төлдөг. Ийм өндөр хэмжээний татвар төлж байгаа нь Үндсэн хуулийн тэгж байх зарчим алдагдаж байна. ХХОАТ нь олон улсад өндөр байдаг. Яагаад гэхээр төрөөс нь эргээд ард иргэддээ өндөр буцаан олголт өгдөг. Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээгээ авчихдаг учраас хүн ам нь өндөр татвар байсан ч төлчихдөг. Харин Монгол Улсын хувьд энэ татварыг тэгш төлөх нь зүйтэй.

УИХ-ын гишүүн Г.Очирбат:

-УИХ-ын гишүүд ард иргэдийнхээ нүд, чих нь болох ёстой. Мэдээж төсвийн цоорхой үүсч, төсвөө хэрхэн бүрдүүлэх вэ гэдэг асуулт гарч ирнэ. Өнгөрсөн 2024 онд 27 их наяд төгрөгийн улсын төсөвтэй байснаас ХХОАТ 1.7 их наяд төгрөг, төсөвт эзэлж байгаа хувь нь 6.18 хувь, төрийн албан хаагчдын тоо 26.500 байна. Зөвхөн цалингийн зардлыг задалж үзвэл, 5.5 их наяд төгрөг, бараа ажил үйлчилгээнд 3.3 их наяд төгрөг гээд улсын төсвөөс хэмнэх боломж байна. Бид өнөөдөр суурь татварын баазаа тэлж, аж ахуйн нэгжүүдээ дэмжин орчныг нь сайжруулж, хамгаалах ёстой. Тэгж чадвал төсвийн цоорхойг нөхөж чадна. Хамтарсан Засгийн газар цахим засаглалтай болох зорилтыг тавьсан. Энэ зорилтоо бодитоор хэрэгжүүлмээр байна. Салбарын яамтай байгаа учраас төрийн албаны ажил үйлчилгээний давхацлыг арилгах ёстой. Монгол Улс ардчилсан, цахимжсан улс гэж байгаа ч хүний оролцоо буурахгүй байна. Татварын бодлогыг цаашид чангатгах бус сулруулмаар байна. Бид иргэдийнхээ энэ санал санаачлагыг дэмжиж, хууль санаачлана. Ажил хийх хүнд арга олддог гэдэг. МАН-аас энэ ажилтай холбоотойгоор дайралтууд ирэх байх. Бид боломж байгаа гэдгийг харуулж, олон улсын туршлагаас жишээ татаж ярилаа. Долоо хоногийн дотор 100 иргэн нэгдэж, цахим гарын үсэг зурсан байна. Гарц гаргалгаатай мэтгэлцээнд ороход бэлэн.

Гэрэл зургийг Л.Энх-Оргил