Хууль төрөхийн өмнө: Татварын дарамт буурах уу, нэмэгдэх үү?!

Хууль төрөхийн өмнө: Татварын дарамт буурах уу, нэмэгдэх үү?!

Хууль төрөхийн өмнө: Татварын дарамт буурах уу, нэмэгдэх үү?!
 Монгол Улсад 1992 оноос татварын багц хууль хэрэгжиж эхэлсэн. Өнгөосөн хугацаанд  хэд хэдэн удаа өөрчлөлт оруулсан. Хуулийн өөрчлөлт бүрд татварын хувь, хэмжээ борлуулалтын орлого, татвар ногдуулах орлогынхоо түвшнээс хамаараад нэлээд өөрчлөлтүүд орж ирсэн боловч цаг үеэ дагаад дахин өөрчлдөх ёстой гэж үзэн энэ удаагийн хаврын чуулганаар уг хуулийн шинэчлэлийг хэлэлцэхээр төлөвлөөд буй. Тиймээс энэ удаагийн "Хууль төрөхийн өмнө" буландаа татварын багц хуулийн шинэчлэлтэй холбоотой мэдээллийг хүргэе.

Татварын багц хуулийн шинэчлэлийг энэ хаврын чуулганаар хэлэлцэхээр боловсруулж буй. Хуулийн төслөөр дөрвөн хуулийг шинэчилнэ.

  • Татварын ерөнхий хууль,
  • Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хууль,
  • Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хууль,
  • Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хууль
 Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар олон улсын дундаж татвар хувь, хэмжээ 21.2 хувьтай байдаг. Нийтлэг хувь, хэмжээгээрээ олон улсад 20-25 хувьтай байна. Монгол Улсын хувьд хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй хууль тогтоомжоор хялбаршуулсан буюу 50 сая хүртэлх борлуулалтын орлоготой аж ахуйн нэгжүүд ямар нэгэн зардал хасахгүйгээр борлуулалтын орлогоосоо 1 хувийн татвар төлж байна. Харин 3-6 тэрбум хүртэлх борлуулалтын орлоготой компаниуд 10 хувь, 6 тэрбум төгрөөс дээш орлогын дүнд 25 хувийн татвар төлж байна. 2023 оны байдлаар бизнес эрхлэгчдийн хүрээнд 158 мянга гаруй аж ахуйн нэгжийг хамруулан судалгаа хийхэд нийт төлж байгаа бүх татварын хувьд дундаж ачаалал нь 10.1 хувьтай байна. Өөрөөр хэлбэл, аж ахуйн нэгж орлогынхоо ийм хувийг татварт төлж байна гэсэн үг. Бичил, жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн хувьд 5-6, томоохон аж ахуйн нэгжийн хувьд 12.8 хувийн татварын ачаалалтай байгаа аж.
Татварын ерөнхий хуулийн төслийн ОНЦЛОХ өөрчлөлтүүд

Борлуулалтын нэхэмжлэх: Энэхүү ойлголтыг шинээр нэмж оруулна. Ингэснээр и-нэхэмжлэх албан ёсны цахим баримтын нэг төрөл болно.

Үнэ шилжилтийн тайлан:

  • Тус тайланг дараа оны 06.30-ны өдрийн дотор бэлтгэж илгээнэ.
  • Борлуулалтын орлого нь 10 тэрбум ₮-өөс дээш бол Дотоод ҮШТ болон Ерөнхий ҮШТ-г бэлтгэнэ.

Маргаан таслах зөвлөл:

  • Татвар төлөгч нь Зөвлөлд гомдол гаргахдаа маргах гэж байгаа актны үнийн дүнгийн 5%-ийг урьдчилан төлж дэнчин тавина.

Татвар төлөх хугацааны хөнгөлөлт:

  • Хөнгөлөлтөнд хамаарах татварын өрийн дүн нь 30 сая ₮-өөс доош бол барьцаа хөрөнгө шаардахгүй.

Скоринг оноо гэх шинэ ойлголт: 

  • Энэхүү оноо нь 100 хүртэл хэмжигдэх бөгөөд татвар төлөгчдийг онооноос нь хамааран маш сайн, сайн, дунд, хангалтгүй гэж ангилна.
  • Тус оноог сар, улирал, жилээр тодорхойлж, татвар төлөгчид цахим татварын системээр мэдэгдэнэ.
  • Тус оноог НӨАТ төлөх хугацааг хойшлуулах, гааль, татварын албаны зөвлөн туслах үйлчилгээг хэрэгжүүлэхэд ашиглана.
ААНОАТ-ын хуулийн төслөөс ОНЦЛОХ зарим зүйлүүд

Хөнгөлөлт, Чөлөөлөлт:

  • Жилийн борлуулалт нь 2.5 тэрбум ₮ хүртэлх (жижиг, дунд) ААН-үүд ашгаасаа 10%-ийн татвар төлөөд 90%-н хөнгөлөлт, буцаалт эдэлнэ.
  • Монгол Улсын  ААН-ийн өөрийн 100 хувь эзэмшдэг ААН-ээс авсан ногдол ашгийг татвараас чөлөөлнө.

Хувь хэмжээ:

Жижиг, дундаас бусад ААН-үүдийн үйл ажиллагааны орлогод шаталсан хувиар татвар ногдуулна.

Ашиг ₮Суурь %Нэмэлт % (ИТХ-с тогтооно)
6 тэрбум хүртэлх дүнд60-4
6-с давсан 10 тэрбум хүртэлх дүнд90-6
10 тэрбумаас давсан дүнд150-10

 

Орлого нь 300 сая ₮ хүртэлх бичил жижиг ААН-үүдийн ашгаас 1%-аар тооцдог байсныг хүчингүй болгоно.

Хасагдах зардлын хязгаарлалт:

  • Сургалтын зардал нь цалингийн сангийн 10%-аас хэтрэхгүй.
  • Ажилчдын хувийн хэрэгцээний бараа, ажил, үйлчилгээний зардал цалингийн сангийн 5%-с хэтрэхгүй.

Бусад:

  • МУ-ын ААН-ийн 50%-с дээш хэсгийг эзэмшдэг Гадаадын ААН-ийн хүртсэн ногдол ашгийн орлогод 15%-р татвар ногдуулна.
  • Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь нэмж хувьцаа гаргаж хувь нийлүүлсэн хөрөнгөө нэмэгдүүлсэнтэй холбоотойгоор эцсийн эзэмшигчийн хувь оролцоо, саналын эрхийн бүтэц өөрчлөгдсөн тохиолдолд эрх шилжүүлсэн гэж үзэхгүй буюу татвар ногдуулахгүй.

НӨАТ-ын хуулийн төслийн ОНЦЛОХ өөрчлөлтүүд

Хөнгөлөлт, буцаалт: Иргэний худалдан авалтын НӨАТ-ыг доорх шаталсан хувиар хөнгөлж буцаалт өгнө.

Сарын худалдан авалтХөнгөлөлт, буцаалт
500,000₮ хүртэлх дүнд100%
500,000₮-800,000₮ дүнд50%
800,000₮-с давсан дүнд20%

НӨАТ-ын босго ба хувь хэмжээ:

  • Бизнес эрхлэгчийн жилийн борлуулалт нь 400 сая ₮-т хүрээгүй бол НӨАТ суутган төлөгч болохгүй.
  • Хувь хэмжээнд өөрчлөлт байхгүй. 10% хэвээрээ (Экспорт 0%)

НӨАТ ногдох орлогыг хүлээн зөвшөөрөх:

  • ААНОАТ-ын хуульд заасантай адил зарчимаар НӨАТ ногдох борлуулалтын орлогыг тодорхойлно.
  • Өөрөөр хэлбэл Аккруэл суурийг баримтална (Урьдчилж орсон орлогод НӨАТ ногдуулахгүй)

НӨАТ-ын хасалт буюу авлага:

  • Үндсэн хөрөнгийн худалдан авалтын НӨАТ-ыг шууд бүрэн хасна (Хувь тэнцүүлэхгүй)
  • Оршин суугч бус этгээдээс худалдан авсан ажил үйлчилгээнд ногдуулан төлсөн татварыг хасна.
  • Суудлын автомашины худалдан авах, импортлоход төлсөн татварыг хасна.
  • НӨАТ-гүй, И-баримттай худалдан авалтын төлбөрийг бэлэн бусаар төлсөн бол үнийн дүнд нь НӨАТ-ын 10% шингэсэн гэж үзэж төлөх татвараас хасна.
  • Ёслол хүндэтгэлийн арга хэмжээ, ажилтны сургалт, ажилтны хувийн хэрэгцээнд авсан худалдан авалтын НӨАТ-ыг ААНОАТ-ын хуулинд заасан харгалзах хэмжээ хязгаарыг баримтлан хасна.
Хувь хүний орлогын татварын хуулийн төслөөс ОНЦЛОХ зүйлүүд

Хөнгөлөлт, чөлөөлөлт:

  • Цалин хөлсний болон Үйл ажиллагааны жилийн орлогын 9.6 сая ₮ хүртэлх дүнд ногдох татварыг 100% хөнгөлнө (сар бүр тэнцүү хэмжээгээр эдлүүлнэ)
  • Эрчим хүчний хэмнэлттэй орон сууц худалдан авах, барьж байгуулах, амины сууцаа “ногоон” болгож засаж тоноглох, орон нутагт анх удаа орон сууц авах, барихад хөрөнгө зарцуулсан бол 15 сая ₮ хүртэлх татварыг хөнгөлнө.
  • Алслагдсан бүсийн 50%, 90%-ийн татварын хөнгөлөлтийг хассан.

 Хувь хэмжээ:

  • Цалин хөлснөөс шаталсан татвар 10%-15%-20% хэвээрээ.
  • Иргэний хувиараа эрхэлсэн үйл ажиллагааны ашгийг 10%-15%-20%-р шаталсан татвар тооцох орлогын бүрэлдэхүүнд нэмэлтээр оруулсан. Үйл ажиллагааны нийт орлогоос 1%-ийн татвартай Хялбаршуулсан тайланг байхгүй болгосон.
  • МУ-ын ААН-ийн хувьцааны 50%-аас дээш хэсгийг эзэмшдэг оршин суугч бус гадаад иргэний ногдол ашигт 15%-аар татвар тооцно.

Тайлагнал:

  • Татварын алба өөрт байгаа тоо, мэдээлэлдээ үндэслэн иргэний ХХОАТ-ын тайланг цахимаар урьдчилан бэлтгэж өгнө.Иргэн татварын албанаас бэлтгэж өгсөн ХХОАТ-ын тайлангаа дараа жилийн 06.30-ны дотор хянаж баталгаажуулна.
Одоогийг байдлаар татварын асуудалтай холбоотой 110 мянга гаруй санал ирсэн байна. Татварын бодлого гэдэг бол тухайн Засгийн газрын гол суурь бодлого нь байдаг. Тиймээс иргнээд, аж ахуйн нэгжүүдээ татвараар дарамтлах биш дэмжсэн бодлогын өөрчлөлт хэрэгтэй гэдгийг холбогдох хүмүүс анхааруулсаар байгаа юм
Энэ мэдээнд өгөх таны сэтгэгдэл?
1
ТэнэглэлТэнэглэл
0
ЗөвЗөв
0
ХахаХаха
0
ХөөрхөнХөөрхөн
0
ГайхмаарГайхмаар
0
ХарамсалтайХарамсалтай
0
БурууБуруу
Баярлалаа!

Холбоотой мэдээ

4 сэтгэгдэл

News.mn сайтад сэтгэгдэл оруулахад анхаарах зүйлс

Avatar

Нэргүй 7 цагийн өмнө 202.179.27.251

Ёстой бүтэхгүй ээ..

Avatar

Ахмад 10 цагийн өмнө 202.9.40.199

Татварын хувь хэмжээг хэдэн хуваарьч бууруулсан ард түмний амьдрал яг хэвээрээ бна. Яг ард иргэддээ нөлөөлөхгүй. Тэр аж хуйн нэгжүүдэд л ашигтай байх

Avatar

Нэргүй 11 цагийн өмнө 66.181.183.91

МАНгар хужаагууд

Avatar

Нэргүй 12 цагийн өмнө 192.82.92.204

Ямар ч хувь хэмжээ бууруулаагүй, шал дэмий юм байнш дээ.

NewsMN Гар утасны хувилбар Татах
NEWS.mn

Мэдээллийн эх сурвалж