Улс төрийн намын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгаар энэ онд улс төрийн бүх нам, эвсэл дотоод дүрэм, хөтөлбөрөө боловсруулж, Улсын дээд шүүхэд мэдүүлэх ёстой. Хуулиар заасны дагуу өнгөрсөн оны арванхоёрдугаар сарын 31-ны дотор намууд бүртгэлийн мэдээллээ шинэчилж УДШ-д хүргүүлэх ёстой байсан ч улс төрийн нөхцөл байдлаас болж хойшилсон. Тодруулбал, Улс төрийн намын тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын хуулийн хоёрдугаар зүйл дэх намын өөрийн дүрэм, хөтөлбөр, дотоод зохион байгуулалтыг Улс төрийн намын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгатай нийцүүлэх арга хэмжээ авч, уг өөрчлөлтийг УДШ-д 2025 оны арванхоёрдугаар сарын 31-ны дотор хүргүүлэх хугацааг өөрчилсөн.

2026 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс өмнө цаг хугацаандаа дүрмээ шинэчлээгүй, хуулиа мөрдөөгүй намыг бүртгэхгүй гэдэг шийдвэр хэрэгжиж эхэлнэ.

Тус хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай өнгөрсөн 2024 оны дөрөвдүгээр сарын 19-ны өдөр шийдвэр гарсан. Улмаар Улс төрийн намын тухай хуулийн хоёрдугаар зүйл. Улё төрийн намын тухай хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.6.12 дахь заалтын дугаарыг "34.6.13" гэж өөрчилсүгэй гэж заасан.

“ПАРЛАМЕНТАД СУУДАЛГҮЙ НАМУУДЫН ХҮСЭЛТЭЭР УДШ-Д БҮРТГҮҮЛЭХ ХУГАЦААГ 1 ЖИЛЭЭР СУНГАСАН”

Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Мөнхбаатар хэлэхдээ, Намууд дүрэм, хөтөлбөр, дотоод зохион байгуулалтаа Улс төрийн намын тухай хууль болон холбогдох хууль тогтоомжид нийцүүлээд Улсын дээд шүүхэд бүртгүүлэх хугацааг сунгах шаардлагыг парламентад суудалгүй намуудаас хүссэн. Энэ дагуу нэг жилээр сунгаж, 2025 оны арванхоёрдугаар сарын 31-ний өдрөөс өмнө одоо бүх нам дүрэм, хөтөлбөр, дотоод зохион байгуулалтаа хуульд нийцүүлэн, Улсын дээд шүүхэд бүртгүүлэх үүрэг хүлээж байна. Дахин сунгахгүй байх нь зүйтэй. Үндсэн хууль дахь “…Намыг Монгол Улсын сонгуулийн эрх бүхий иргэдийн нэг хувиас доошгүй тооны иргэн эвлэлдэн нэгдэж байгуулна…” гэсэн хэсэг 2028 оны нэгдүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжих хугацаатайг сануулъя.

Сонгуулийн эрх бүхий иргэдийн нэг хувиас доошгүй гэдэг нь статистикаар 22 мянга орчим гишүүнтэй нам л улсын хэмжээнд улс төрийн үйл ажиллагаа явуулах юм байна. Улсын дээд шүүхэд бүртгэлтэй байдаг 37 нам үүнийг анхаарч, хуулийн хэрэгжилтийг хангах шаардлагатайг Улс төрийн намын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг дагаж мөрдөх журмын тухай хуульд өөрчлөлт оруулахыг УИХ-ын чуулганаар 2024 оны арванхоёрдугаар сарын 13-нд хэлж байв.

Мөн тэрбээр хоёр болон түүнээс дээш сонгуульд оролцоогүй намыг идэвхгүйд тооцох, намын удирдах байгууллага, төлөөллийн төв байгууллагаа таван жил тутам хуралдуулах, эс бол идэвхгүйд тооцох зэрэг олон шаардлагыг хангах үүрэг хүлээж байгааг онцолж байсан.

СОНГОГЧДЫН 1-ЭЭС ДЭЭШ ХУВИЙН САНАЛ АВСАН НАМУУДЫГ ТӨР 7.4 ТЭРБУМААР САНХҮҮЖҮҮЛЖ БАЙНА

Улс төрийн намын тухай хуулийн гол заалт болох нийт сонгогчдын нэг хувийн саналыг авсан намуудад төрөөс санхүүжилт олгох заалт энэ онд хэрэгжиж эхлээд буй.

УИХ-ын сонгуулийн дүнгээр долоон нам төрөөс 7.4 тэрбум төгрөгийн дэмжлэг авахаар байгаа болсон.

Тодруулбал, УИД-д суудалтай МАН, АН, ХҮН нам, Үндэсний эвсэл, Иргэний зориг ногоон нам төрөөс санхүүжилт авна. Мөн парламентад суудал аваагүй ч нийт сонгогчдын нэгээс дээш хувийн буюу 40-69 мянган сонгогчийн санал авсан Шинэ нэгдсэн эвсэл, Үнэн ба зөв нам төсвөөс санхүүжилт авах хуулийн эрх нээгдсэн талаар СЕХ-оос 2024 онд зарласан. Ингэснээр МАН төрөөс 2.8 тэрбум төгрөг, АН 2.1 тэрбум төгрөг, ХҮН нам 993 сая төгрөг, Үндэсний эвсэл 446 сая төгрөг, Иргэний зориг ногоон нам 455 сая төгрөг, Шинэ нэгдсэн эвсэл 312 сая төгрөг, Үнэн ба зөв нам 250 сая төгрөг гээд нийт 7.4 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт авна.