Сар бүрийн эхэнд тэтгэвэр, ихэнх байгууллагын цалин бууж эдийн засаг хэсэгтээ л эргэлт сайтай болдог. Энэ сард хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ өссөнтэй холбоотой иргэд өргөн хэрэглээний бараа, хүнс, махны үнэ өсч магадгүй гэж сэрэмжилж байгаа. Тэгвэл иргэдийн худалдан авах чадвар, хүнсний үнэ зах худалдааны төвд ямар байгаа талаар сурвалжиллаа.

“ХҮМҮҮС САРЫН 1-5-НД ХҮНСЭЭ ЗАХААС БӨӨНДӨЖ АВДАГ”

Худалдаа эрхлэгчдээс энэ сар хүнсний бараа, нарийн ногоо, жимсний үнэ өссөн эсэхийг асуухад, үнэ өсөөгүй, иргэдийн худалдан авах чадвар сайжрах бүү хэл эсрэгээрээ он гараад муудсан. Цагаан сараар ч өнгөрсөн жилүүд шиг ашигтай ажиллаагүй. Энэ бол хүмүүсийн худалдан авах чадвар муудсантай холбоотой. Нарийн ногоо авах хүн их ховордсон. Хүмүүс сарын эхэнд, хүүхдийн мөнгө буусан үед л ихэвчлэн захаас хүнсээ авдаг.

Ихэнхдээ сар бүрийн 1-5-нд захууд хүний хөл ихтэй байдаг. Бусад үед худалдан авагч тэр дундаа ихээр, олноор авах хүн ховрын бараа шиг л болсон гэдгийг худалдаачид хэлж байлаа.

Харин махны тасгийн худалдаачид цагаан сараас хойш хэсэгтээ орон нутгаас мах ирэх нь багасч, эрэлтээс шалтгаалсан үнийн өсөлт болсон. Үхрийн цул мах кг нь 23-25 мянган төгрөг хүрээд одоо эргээд 21 мянган төгрөг болж буурсан гэв.

ҮХРИЙН МАХ 19-21, ХОНИНЫ МАХ 16500-18500 ТӨГРӨГ БОЛЖ ХЯМДАРЧЭЭ

Махны үнэ цагаан сараас хойш тогтвортой байсан ч өнгөрсөн гуравдугаар сарын 10-15-нд кг тутамд 1000-2000 төгрөг нэмэгдсэн билээ. Тухайлбал, үхрийн цул мах 19-20 мянган төгрөгөөр зарагдаж байсан бол сарын өмнө бөөний төвд 21-23 мянган төгрөг болсон юм. Нийслэлийн статистикийн газраас долоо хоног бүр өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний үнэ ханшийн мэдээллийг гаргадаг. Статистик мэдээллээр, үхрийн мах гурван долоо хоногийн өмнө 0.1-0.9 хувиар өссөн байна. Учир нь малчдаас нийлүүлэлт бага ирж байгаа бөгөөд үхрийн мах орон нутгаас кг нь 14500-15500 төгрөгөөр ирж байгаатай холбоотой гэж байв.

Харин одоо малчид махаа кг тутмыг нь 12500-13500 төгрөгөөр худалдаачид болон ченжүүдэд өгч эхэлжээ.

Нөөцийн мах худалдаанд гарсан ч махны үнэ буурахгүй байгааг иргэд хэлж байна. Мөн нөөцийн мах чанар, хүртээмж сайн биш байгааг ч шүүмжилж байна. Тухайлбал, нөөцийн мах худалдаанд гарахад үхрийн цул мах килограмм нь 18-19 мянган  төгрөг, хонь болон ямааны мах 11-13 мянган төгрөгийн ханштай байсан. Энэ бол бөөний төвүүдийн махны үнийн статистик. Харин жижиглэнгийн худалдаа болон хүнсний сүлжээ дэлгүүрүүдэд махны үнэ үүнээс 1000-3000 төгрөгөөр илүү байсан. Гэвч сүүлийн саруудад үхрийн мах кг нь 20 мянган төгрөгөөс буухгүй хэлбэлзэж байгаа юм.

Нөөцийн махыг энэ жил нийслэлийн хэмжээнд 400 гаруй цэгт цэгээр борлуулж байгаа бөгөөд хонины мах 11800, үхрийн мах 13800 төгрөгөөр худалдаанд гарсан. Гэхдээ иргэд шинэ мах авахыг илүүд үзэж байна.

Өнгөрсөн жилүүдэд нөөцийн мах одоогийн үнээс 3000-4000 төгрөгөөр хямд байсан төдийгүй, нөөцийн мах худалдаанд гарахад махны жижиглэнгийн үнэ тодорхой хэмжээнд буурч байсан. Харин энэ удаа орон нутагт зуд их, мөн зүүн аймгуудад хээрийн түймэр гарсантай холбоотой махны нийлүүлэлт буурч, малчид махныхаа үнийг нэмжээ. Гэхдээ хэт өсөөд байсан үнэ өнгөрсөн долоо хоногоос буурч, тогтворжиж эхэлж. Хонины ястай мах кг нь 16500-17800, цул нь 18000-18500, үхрийн ястай 19000, цул 20-21 мянган төгрөг болж буурсан байна.

ИРГЭД: 10 КГ ГУРИЛ, ХОЁР КГ БУДАА, АВАХАД Л 50 МЯНГАН ТӨГРӨГ

Хүмүүс өдрөөс өдөрт хүнсний бараа, бүтээгдэхүүн 50-100 төгрөгөөр нэмэгдэж, түүнд хэн ч шаардлага, хяналт тавихгүй болохоор иргэд туйлдаж байгааг хэлж байна. 50 мянган төгрөгтэй гараад л 10 кг гурил, дажгүй чанартай хоёр кг будаа аваад л мөнгөгүй болж байгаа иргэд учирлаж байлаа. Захуудад хүмүүсийн хамгийн ихээр авдаг хүнсний бүтээгдэхүүнүүд нь:

• Гурил /нэгдүгээр/ 2300-3900 төгрөг,
• Будаа сорт, улс, төрлөөс хамаарч кг нь 3300-6500 төгрөг,
• Хэрчсэн гурил 500 граммтай нь 2200-3500 төгрөг,
• Кг-ийн задгай бууз, банш 12-23 мянган төгрөг,
• Нэг уут боорцог хамгийн хямд нь 3700, хамгийн үнэтэй нь 11500 төгрөгөөр тус тус зарагдаж байна.

Үүнээс гадна төмс 1200-1500, байцаа 2300-2800, манжин, лууван 1500-2500, нарийн ногоо төрлөөс хамаарч өөр, өөр үнэтэй.

Хөдөлмөрийн хөлсний дээд хэмжээ нэмэгдсэн ч иргэдийн худалдан авах чадвар муу байгааг иргэд хэлж байна.

Харин нөгөө талд худалдагчид удахгүй үйлдвэр, нийлүүлэгчид бүтээгдэхүүний үнээ нэмэх л байхдаа хэмээн халаглана. НӨАТ-ын баримт өгдөггүй, хамгийн хямд гэгддэг захуудад бол хүн их байгаа ч худалдан авалт муу байгаа аж. Энэ нь үнийн өсөлттэй холбоотойг иргэд ч, худалдагч нар ч хэлж байна.

Гэрэл зургийг О.Болорсувд