Авлигатай тэмцэх газар/АТГ/-ын дарга З.Дашдаваа өнөөдөр /2025.03.02/ сэтгүүлчдийн асуултад дараах хариулт өглөө.

-Таныг АТГ-ын даргаар улираан томилох саналыг Ерөнхий сайд гаргаад байна. АТГ нь өнгөрсөн хугацаанд авлига, албан тушаалын хэрэгтэй хэр тэмцсэн бэ?  

-Тодорхой төрлийн том хэргүүдийг шийдсэн. Тухайлбал, “Эрдэнэт”-ийн 49 -ийн хэрэг, нүүрсний хэрэг, Хөгжлийн банкны хэргүүдийг нэрлэж болно. Хөгжлийн банкны хэрэг дээр сэтгүүлчид, олон нийт хамтдаа тэмцсэнээр дампуурлаас нь аварч, өнөөдөр  500 сая орчим ам.доллар, 30 сая иенийг Хөгжлийн банкинд төлж дуусгасан байна. Үүнд манай байгууллагын оролцоо их байсан. Авлигын том хэргүүд шийдэгдсэнийг иргэд олон нийтээрээ л ярьж байна.

-Авлигын хэрэгт холбогдсон улстөрчдийн хэрэг шийдэгдэхгүй л байна шүү дээ. Тухайлбал, нүүрсний хэргээр УИХ-ын гишүүн асан Ж.Мөнхбатыг АТГ шалгаж байна л гэсэн, одоог болтол хэрэг нь шийдэгдсэнгүй?

-Авлигын гэмт хэрэгт цаг хугацаа шаарддаг, олон жил ажиллах шаардлагатай болдог. Шууд хүний гэм буруугийн асуудлыг Онцгой комисс биш өнөөдөр мөрдөж эхлээд маргааш шийдэж болохгүй. Хоёр талаасаа маргалдаж, мэтгэлцэж,  нотолж  байж шийдэх ёстой. Нийгмийг доргиосон нүүрсний хэрэг гурван шатны шүүхээр ороод шийдэгдлээ. Шүүхийн процесс гэдэг өөрөө тодорхой хуультай. Гадаад руу явсан хүмүүсийн асуудал яригдана. Тодорхой процессын дагуу явж байж, шийдэгдэнэ.

-Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулга таны нэрийг АТГ-ын даргад санал болгож, УИХ-аас томилсон билүү?

-Тийм.

-Засгийн газрын авлигатай тэмцэх 5 Ш ажиллагаа хэр хэрэгжсэн гэж та дүгнэх вэ?

-5Ш хөтөлбөр сайн хэрэгжсэн. Дандаа муу юмаа яриаас илүү болж бүтэж байгаагаа ярих хэрэгтэй. Таван жилийн өмнө төрийн албанд төрийн албаны сонгон шалгаруулалтад ороогүй хүмүүс ажилладаг байсан бол өнөөдөр Монгол Улсад төрийн албанд сонгон шалгаруулалт өгөөгүй, тэнцээгүй хүн ажиллахаа больсон. Энэ бол дэвшил шүү дээ.

-Авлигын гэмт хэрэгт холбогдсон улстөрчид төрийн өмчит компани, аль эсвэл төрийн томоохон албан тушаалд томилогддог болчихлоо?

-Шүүхээр эцэслэн гэм бурууг нь тогтосны дараа нийтийн албанд ажиллах эрх нь хасагдаж байгаа. Иргэд болон олон нийт гомдол мэдээлэл гаргадаг. Үүний дараа мөрдөн шалгах ажиллагаа явагдаж, прокурорын хяналтад очоод прокуророос шүүхэд очоод, гурван шатны шүүхээр гэм буруугийн асуудал эцэслэгдэж байж, энэ хүн нийтийн албанд ажиллахгүй юм байна гэдэг нь тодорхой болно шүү дээ.

-Авлига бүх салбарт байна. Иргэн бүр авлигын асуудалтай тулгарч байна. Авлига буурах уу?

-Авлига буурна, би бол өөдрөг төсөөлөлтэй байгаа. Авлигын төсөөллийн индексээр манай улсад 5-6 зөвлөмж өгөгдсөн. Энэ зөвлөмжийг Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрт шингээгээд УИХ-аар 2023 онд батлуулсан. Хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөөг Засгийн газраар УИХ-д өргөн бариулаад батлуулсан. Ирэх жилээс авлига буурсан байх болно.

Хөгжиж байгаа орон учраас нийгмийн салбарын ажлыг хийхээс аргагүй. Хөгжиж байгаа орны хувьд зовлон байна.  Авлигын төсөөллийн индекс сүүлийн 12 жилд 101 орон дээр хөдлөөгүй байдаг.Авлигын индекс хөдлөөд байгаа оронд манай улсаас гадна хөгжиж байгаа орнууд ордог.

-Гаалийнхантай холбоотой асуудал танайд шалгагдаж байгаа юу. Үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн гэдэг асуудал яригдаад байгаа?

-Гаалийн ерөнхий газрын найман ажилтны асуудлыг тавьсан. Манайхаар шалгагдаад заримынх нь дууссан байх.

-АТГ нь чиглэл авч ажиллаад байна уу гэж харагдаад байгаа. Бүх хэрэг дээр биш ч тодорхой нэг хэрэг дээр ажиллаж сенсаци болгочихоод яаж шийдэгдсэн нь мэдэгдэхгүй таг болдог ?

-Би ажил авснаас хойш тодорхой нэг хэрэг дээр мэдээлэл хийгээгүй. Тодорхой хэрэг дээр чиглэл өгөх ганц л субьект байгаа. Тэр нь прокурорын байгууллага. Мөрдөх байгууллага хэргийг тэгж шалгая, ингэж шалгая гэдэг эрх хэмжээ байхгүй шүү дээ. Ямар хугацаанд шалгах юм, нотлох баримт нь бүрдэж байгаа юм уу, дутуу байгаа юм уу гэдгийг прокурорын байгууллага шийдээд шүүхэд шилжүүлдэг.