Засгийн газрын өнөөдрийн /2025.04.02/ хуралдаанаар Авлигатай тэмцэх газар /АТГ/-ын дарга З.Дашдавааг улираан томилох саналыг Ерөнхий сайд гаргаж, танхимын гишүүддээ танилцуулж, саналыг нь сонссон байна. Эл асуудлыг УИХ-ын чуулганы маргаашийн хуралдаанд оруулахаар болжээ.

Улс төрийн өнгөрсөн өдрүүдийн халуун сэдэв АТГ-ын даргын томилгоо болж хувираад байсан юм. Ерөнхийлөгч болон Ерөнхий сайдын зүгээс АТГ-ын одоогийн удирдлагыг үргэлжлүүлэн ажиллуулахаар санал нэгдсэн гэх мэдээлэл сонсогдсон нь ийн батлагдав.

УИХ-аас З.Дашдавааг 2019 оны тавдугаар сарын 2-нд АТГ-ын даргаар томилж байв. Зургаан жилийн хугацаатай томилдог.

Авлигын эсрэг хуульд зааснаар АТГ-ын дарга, дэд дарга нарыг улираан томилох боломжтой. Энэхүү зохицуулалтын хүрээнд одоогийн удирдлагыг үргэлжлүүлэн 6 жил ажиллуулахаар болсон бололтой. Мөн УИХ-аас 2020 онд Авлигын эсрэг хуульд өөрчлөлт оруулснаар АТГ-ын даргыг Ерөнхий сайдын санал болгосноор УИХ томилохоор болж, зохицуулагдсан юм.

АТГ-ын дарга З.Дашдаваа нь 1992-1996 онд Цагдаагийн дээд сургууль төгссөн.

• 1995-1996 онд Хэнтий аймгийн Цагдаагийн газарт эрүүгийн төлөөлөгч,
• 1996-2001 онд Баянгол дүүргийн цагдаагийн хэлтэст хэрэг бүртгэгч, эрүүгийн төлөөлөгч, 2002-2003 онд Эрүүгийн цагдаагийн газарт эрүүгийн төлөөлөгч,
• 2003-2006 онд Говь-Алтай аймгийн Засаг даргын дэргэдэх цагдаагийн хэлтэст Эрүүгийн тасгийн дарга,
• 2006-2008 онд Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын дэргэдэх Цагдаагийн хэлтэст Эрүүгийн тасгийн дарга,
• 2008-2014 онд Цагдаагийн ерөнхий газрын Дотоод хяналт, шалгалт, аюулгүй байдлын хэлтэст тасгийн дарга, хэлтсийн дарга,
• 2014-2017 онд Хууль сахиулахын их сургуулийн Цагдаагийн сургуулийн захирал,
• 2017 онд Сүхбаатар дүүрэг дэх Цагдаагийн хоёрдугаар хэлтсийн дарга,
• 2017-2019 онд Цагдаагийн ерөнхий газрын Дэд дарга,
• 2019 оны тавдугаар сараас АТГ-ын даргаар томилогдсон юм.

АТГ нь өнгөрсөн хугацаанд дуулиантай олон хэргүүдийг мөрдөн шалгаснаар дараах асуудлыг шийдэж байв. Тухайлбал, Дэлхийн банкны 19.5 сая ам.долларын санхүүжилттэй “Цахим эрүүл мэнд” төсөл 6 жил үргэлжилсэн ч үр дүн гараагүй. Улмаар аудитын дүгнэлтээр хангалтгүй үнэлэгдсэнтэй холбогдуулан Дэлхийн банкнаас уг төслийг зогсоож, Монгол Улсын Засгийн газраас нийт 1.7 сая ам.долларыг нэхэмжилсэн байдаг. Зээлийн төлбөрийн хүүг Монгол Улсын төсвөөс төлж байсан. АТГ энэ хэргийг мөрдөн шалгаад төслийн гүйцэтгэгч БНСУ-ын “Taihan Cable & Solution” компани нь хуурамч баримт бичиг бүрдүүлэх замаар төслийн сонгон шалгаруулалтад хууль бусаар шалгарч, гэрээнд тусгагдсан төслийн хөрөнгийг үр дүнгүй захиран зарцуулж улсад их хэмжээний хохирол учруулсан болохыг тогтоосон. Ингэснээр Өмнөд Солонгосын дээрх компаниас 1.7 сая ам.долларын хохирлыг Монгол Улсад эргүүлэн төлүүлж, улсын төсвөөс дээрх зээлийн төлбөрийн хүүг төлж байсныг зогсоож чадсан.

Мөн АТГ-ын Мөрдөн шалгах хэлтэс 2022-2023 онд Хөгжлийн банкны эрх бүхий албан тушаалтнууд албан үүрэг, бүрэн эрхээ урвуулан ашиглаж, нэр бүхий аж ахуйн нэгжүүдэд хууль бус давуу байдал бий болгон зээл олгосон эрүүгийн хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж, 2023 онд Хөгжлийн банкны эрх бүхий 84 албан тушаалтанд холбогдох эрүүгийн хэргийг шүүхээр шийдвэрлүүлсэн байдаг.

Хөгжлийн банк нь үйл ажиллагаагаа хэвийн үргэлжлүүлэх эсэх нь эргэлзээтэй, дампуурлаа зарлах хэмжээнд тулсан бэрх үед мөрдөн шалгах ажиллагааг богино хугацаанд шуурхай явуулснаар 2023 оны эцсээр нийт 1,6 их наяд төгрөгтэй тэнцэх хэмжээний зээлийн эргэн төлөлтийг хангуулсан мэдээлэл бий.

АТГ-ын мөрдөгчид 2020 оноос өнөөг хүртэл зөвхөн гадаад улсаас гэхэд л 13.9 сая ам.доллар буюу 50 гаруй тэрбум төгрөгийн хулгайлагдсан хөрөнгийг буцаан авчирчээ. Үүнээс гадна дотооддоо авлигын гэмт хэргийн улмаас учирсан хохирлын нийт 2.6 их наяд төгрөгийг 2019-2024 оны хооронд улсад нөхөн төлүүлсэн байна.

• 2019 онд 11.3 тэрбум төгрөг
• 2020 онд 35.6 тэрбум төгрөг
• 2021 онд 96.2 тэрбум төгрөг
• 2022 онд 2.3 их наяд төгрөг
• 2023 онд 238.6 тэрбум төгрөг
• 2024 онд 240.9 тэрбум төгрөг

Тодруулж хэлбэл,  гадаад, дотоодоос хурааж улсын төсөвт оруулсан нийт мөнгөн дүн 3.4 их наяд төгрөг болж байгаа юм.

Г.ХОРОЛ