Улаанбаатар хотод оршин суугаа иргэдийн 60-70 хувь нь гэр хороололд амьдардаг. Гэтэл дүүрэг цаашлаад хороо бүрд ердөө 1-2  нийтийн халуун ус үйл ажиллагаа явуулдаг гэх албан бус мэдээлэл бий.

“Гэр хороололд амьдардаг иргэдийн хувьд ихэвчлэн амралтын өдрөөр нийтийн халуун усаар үйлчлүүлдэг. Тухайн халуун усны газруудад эрүүл ахуй, ариун цэврийн стандарт ярихад илүүц биз.  Монголд тэр дундаа Улаанбаатар хотод халуун усны газар цөөн ажилладаг учраас одоо ажиллаж буй нийтийн халуун усны газрууд ийм хайнга ханддаг гэж боддог. Үнэхээр шинэ халуун усны газрууд нь нээгдээд өрсөлдөөн олон болоод ирвэл эдгээр газрууд хүссэн хүсээгүй үйлчлүүлэгчдээ алдахгүйн тулд ариун цэвэртээ анхаарч эхэлнэ гэж бодож байна” гэдгийг нийслэлийн Чингэлтэй дүүрэгт амьдардаг иргэн хэлсэн юм.

Нийслэлийн эрүүл мэндийн газраас хийсэн судалгаагаар гэр хорооллын иргэдийн 54 хувь нь нийтийн халуун усны газарт усанд ордог. Харин 18 хувь нь орон сууцны халуун устай айлд очиж усанд ордог гэжээ .Мөн судалгаанд оролцсон иргэдийн 20 хувь нь долоо хоногт тогтмол усанд ордог, 12 хувь нь долоогоос 14 хоногт  усанд ордог гэж хариулсан байна.

Монгол Улсын хэмжээнд нийт 861 нийтийн халуун усны цэг байгаагаас Улаанбаатар хотод 278 нь үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Тэгвэл эдгээр халуун усны газруудын хэд нь чанарын шаардлага хангадаг бол. Албаныхны зүгээс эдгээр газруудад жилдээ ганц төлөвлөгөөт шалгалт хийхээс өөрөөр үйл ажиллагаанд нь хяналт тавьдаггүй гэх тайлбарыг өгсөн юм.

Найман өрөөтэй халуун усны газар өдөрт дунджаар 80-90 орчим хүн хүлээн авах боломжтой. Гэвч монгол хүний уламжлал мэт тогтсон, юм бүхнээс ашиг хонжоо хардаг зан энд ч мөн үйлчилнэ. Дугаалаж буй хүмүүсийг бараг л цэвэрлээгүй оромдсон өрөөнд яаруу сандруу оруулж цаашид гарах хохирлыг бус одоо олох ашгаа л боддог гэдгийг үйлчлүүлж байгаа хүмүүс нь хэлж байлаа.

Ашиг олох  зорилготой халуун усны газруудад хэдийнэ стандарт гэж үгүй болжээ. Хэзээ, хэн өмссөн нь мэдэгдэхгүй хир буртаг болсон нойтон углааш  өмсөөд, ямар ч өвчтэй хүн орсон нь мэдэгдэхгүй бохир шалтай, хир нь ханхалж зэвэндээ баригдсан шүршүүрт загнуулах шахам орж буй нь иргэдийн хувьд байх ёстой зүйл мэт болсон байна. Иргэд бид цэвэр цэмцгэр явах гэснийхээ төлөө ямар нэгэн эрсдэл үүрч эрүүл мэндээрээ хохирч үлдэх ёстой юу?

Хүнээ гаргаад цэвэрлэж байгаа нэрийдлээр өнгө нь мэдэгдэхээ больтлоо халтайсан шалны алчуураа шалбааг мэт заваан усанд хэд гурав базсан болоод л шалны модондоо углааж хальт зүлэгмэр аядаад гарах харилцааны соёлгүй үйлчлэгчийн арчсан шал нь хүртэл урьд өмнөхөөсөө илүү бохир болсон мэт.

Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн гэр хороолол орчмоос нийтийн халуун усны талаар иргэдийн сэтгэгдэл, санал хүсэлтийг сонсов. Сонгинохайрхан дүүргийн “Нарангийн гол”-д амьдардаг иргэн Г.Дуламсүрэнгийн хэлснээр тэдний дүүрэгт нийтийн халуун усны газрууд тоотой хэд байдаг ч ороход хүндрэлтэй, зарим халуун уснууд нь үнэхээр бохир заваан бараг л цэвэрлэгээ хийдэггүй гэлтэй байдаг аж.

Тэрбээр ярихдаа “Манай дунд охин  нийтийн халуун усны газар усанд орсныхоо маргааш нь халуураад бие дээр нь юм туураад арьсны эмнэлэгт очоод үзүүлтэл арьсны халдварт өвчин туссан  байна гээд хэд хоног эмчлүүлээд баахан эм бичиж өгсөн одоо болтол тууралт нь арилаагүй байна” гэв.

Мөн Г.Дуламсүрэнгийн дүүрэгт байрлах халуун усны газрын зарим өрөөнийх нь халуун ус үе үе тасалдаад хүйтэн болчихдог, хариуцсан хүнд нь хэд хэдэн удаа хэлсэн ч ямар ч арга хэмжээ авдаггүй гэнэ.

Тэгвэл тус дүүрэгт амьдардаг иргэн Б.Баярсайханы хувьд замын тоосноосоо салахаар халуун усны газраар үйлчлүүлтэл маргааш нь биеэр нь юм туурчээ. Учрыг тодруултал арьсны халдварт өвчин туссан байж.

Уурхайд ажилладаг тэрбээр учирлахдаа “Одоо бодоод байхад халуун уснаас л өвчин авсан байх. Тэрнээс биш өөр юунаас авах вэ дээ. Дээрээс нь энэ халуун усны газар ажилладаг хүмүүсийн харилцаа, үйлчилгээ гэж хэцүүхэн дээ” гэлээ.

Мөн дэнжийн мянгад амьдардаг арван жилийн сурагч Н.Хонгорзул “Гэр хорооллын айлууд чинь ер нь бол нийтийн халуун усаар үйлчлүүлдэг. Манай энэ хавьд бол халуун усны  газрын хүрэлцээ үнэхээр муутай. Амралтын өдрөөр бол бараг л бүтэн өдөржингөө оочирлож байж ордог гэхэд хилсдэхгүй. Оочирлож оочирлож оронгуут халуун ус нь тасалдаад хэцүүдэлтэй. Орчин нөхцөл муухайгаас гадна харилцаа хандлага бол үнэхээр муутай санагддаг” гэв.

Улаанбаатар хотын хэмжээнд өнгөрөгч онд 436 хүн мөөгөнцрөөр өвчилсөн гэх тоо баримт бий.

Нийтийн халуун усны газруудаар олон хүн үйлчлүүлдэг тул амьсгалын замын халдвар, бэлгийн замын халдвар,  бактери, нянгийн өсөлттэй холбоотой  арьсны халдвар, мөөгөнцөр, савханцар үржих боломжтой. Тиймээс өдөрт дор хаяж 2-3 удаа хлорамин гэх ариутгагч бодисоор  цэвэрлэхийг эрүүл мэндийн газраас зөвлөдөг.

Энэ талаар Дэнжийн мянгын “Нарантуул 2 “ захын  ойролцоо байрлах нийтийн халуун усны газрын ажилтан хэлэхдээ “Манайх жижиг дөрвөн өрөөтэй халуун усны газар. Өглөө 9.00 цагаас онгойгоод шөнийн 00.00 цаг хүртэл ажилладаг хавар намрын улиралд бол дунджаар 40-50 хүнд л үйлчилдэг. Харин баяр ёслолын үеэр болон амралтын өдөр бол 100-гаас дээш хүнд үйлчлэх нь бий. Эд ачаалалтай улирал нь  Өвөл зуны байдаг ер нь л 80, 90 хүнээс буухгүй шүү дээ. Халуун усанд нэг хүн орвол 30 минут хоёроороо орвол 40 минут орох эрхтэй байдаг аа.Иргэд үйлчлүүлээд гарсны дараа бид орсон өрөөг нь хлорамин болон жавелинаар ариутгадаг. Ингэхдээ 10 литр усанд гурван ширхэг жавелин хийгээд байнга ариутагдаг. Мөн үйлчлүүлэгчдийн өмсөж хэрэглэсэн углаашийг ч бас энэ маягаар ариутагдаг. Явахдаа  бас энэ аргаараа байнгаа их цэвэрлэгээ хийдэг.  Манайх бол хангалттай цэвэрлэгээ хийдэг гэж боддог тиймдээ ч өдийг хүртэл иргэдээс нэг ч гомдол ирж байгаагүй ээ.  Тэгэж л цэвэрхэн байхгүй бол үйлчлүүлж байгаа хүмүүс маань яанз бүрийн өвчин авах эрсдэлтэй шүү дээ” гэв.

Мөн Хайластад байрлах халуун усны газрын эзэн С.Болдсайхан ажиллуулж буй газрынхаа талаар “Хамгийн чухал нь ариун цэвэр. Энэ олон хүн орж гарч байгаа газар бохир байх юм бол хүн орж ирэхгүй. Манайх зургаан өрөөтэй. Өдөрт дунджаар 80 орчим хүн үйлчлүүлдэг. Амралтын өдрөөр бол хүнгүй байна гэж байхгүй барагцаагаар 130,140 орчим хүн ордог байх. Ариутгалаа бол мэдээж өрөө сулрах бүрийд хийдэг хлорамин болон жавелинтай усаар цэвэрлэдэг. Углаашийг бол хүн тайлсны дараа ариутагдаг усаараа угаагаад хатаахаас гадна сардаа нэг сольдог” гэж ярив.

Нийтийн халуун усны газруудын хяналт шалгалтыг Монгол Улсын хэмжээнд Эрүүл мэндийн яам болон аймаг, дүүргийн эрүүл мэндийн газрууд хариуцан явуулдаг аж. Дээрх асуудалтай холбогдуулан нийгмийн болоод нийтийн эрүүл мэндийг хамгаалах үйлсэд холбогдох байгууллагууд нь хяналт, шалгалтаа сайжруулахыг иргэд хүсч байна. Харин энэ тал дээр нийслэлийн эрүүл мэндийн газраас жилдээ нэг удаа төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийдэг бөгөөд өөр тохиолдолд гомдолын дагуу шалгалт хийх эрхтэй байдаг гэв.