УИХ-ын гишүүн О.Амгаланбаатар урамшууллаа голжээ. Сар болгон авдаг 20 гаруй сая төгрөг нь хууль санаачлахад нь хүрэлцэхгүй байгаа тул 100 сая болгохыг шаардах гэнэ. УИХ-ын 126 гишүүний урамшууллыг 100 сая болголоо гэхэд сардаа 1.2 тэрбум жилдээ 14.4 тэрбум шаардагдана. 14.4 тэрбум бол дор хаяж таван сургууль барих мөнгө. Авчиг улсын мөнгө ямар уйлах биш дээ.

УИХ-ын гишүүн Д.Цогтбаатар УДШ-ийн шийдвэрийг хүлээн зөвшөөрөхгүй учраас УДШ-ийн Ерөнхий шүүгчид гомдол гаргана гэжээ. Түүнийг Хөгжлийн банкны хэрэгт гэм буруутай гэж гурван шатны шүүх үзсэн агаад нийтийн албан ажиллах томилогдох эрхийг хоёр жилээр хасаж, 20 сая төгрөгөөр торгохоор шийдвэрлэсэн. Тиймээс УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхээс нь эргүүлэн татах эсэх асуудал хөндөгдөх болсон билээ.

Монгол Улсын Үндсэн хуульд “Улсын дээд шүүхийн шийдвэр шүүхийн эцсийн шийдвэр байх бөгөөд …”, “Хэрэв Улсын дээд шүүхийн шийдвэр хуульд харшилбал түүнийг Улсын дээд шүүх өөрөө хүчингүй болгоно…” гэж заасан байдаг.  Харин Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуульд “Шүүх нь шүүх эрх мэдлийг аливаа этгээдээс хараат бусаар хэрэгжүүлнэ. Шүүгчийн хараат бус, шүүхийн бие даасан байдлыг алдагдуулсан хууль тогтоомж болон хэм хэмжээний акт гаргахыг хориглоно. Бүх шатны шүүхийн шүүгч, Ерөнхий шүүгч бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхдээ бусад шүүгчийн шүүн таслах ажиллагаанд хөндлөнгөөс оролцох, тухайлсан хэрэг, маргаантай холбоотой заавар өгөх, удирдамжаар хангах, шүүгчид тодорхой хэрэг, маргааныг нэр заан хуваарилах зэргээр шүүгчийн хараат бус байдалд халдахыг хориглоно” гэжээ. Товчхондоо, Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, Ерөнхий шүүгч хэн байлаа ч шүүхийн шийдвэрт нөлөөлөх эрхгүй гэсэн үг.

УИХ-ын гишүүн нь бүрэн эрх нь дуусгавар болсноос хойш ажил эрхлээгүй бол бүтэн нэг жилийн хугацаанд үндсэн цалинтай тэнцэх хэмжээний тэтгэмж, бага цалинтай ажилд орсон бол цалингийн зөрүүтэй тэнцэх хэмжээний тэтгэмж олгох хуулийн хүрээнд өнгөрсөн парламентын 38 гишүүн төрийн “халамж” хүртэх болсон. Уг хуулийг МАН-ын бүлгийн дарга Л.Мөнхбаатар, УИХ-ын гишүүн, УИХ-ын Аюулгүй байдал гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга Г.Тэмүүлэн нар санаачилсан байдаг. УИХ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б.Баасандоржийн өгсөн мэдээллээр  УИХ-ын гишүүний цалин 5.7 сая төгрөг бол туслах, зөвлөх нь 2.7 сая төгрөгийн цалинтай. Харин энгийн иргэдэд ажилгүйдлийн тэтгэмжийг олгохдоо даатгуулагчийн шимтгэл төлж ажилласан хугацааг харгалзан сүүлийн гурван сарын хөдөлмөрийн хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын дунджийг хувилан тооцдог аж. Гэх мэтчилэн…, гахай илүү тэгш эрхтэй!

УИХ-ын хаврын чуулган эхлээд хагас сар өнгөрлөө. Харамсалтай нь, төсвийн тодотгол, төрийн хэмнэлт, цомхотгол ярьж байгаа гишүүн нэг ч алга. Экспорт хэвийн, эдийн засаг сайхан байна гэж ярьцгаасан хүмүүс байх. Уг нь эдийн засагчдын бүсээ чангалах зөвлөмжийг уншдаг, сонсдог л байлтай. Тоо мэддэг, статистик уншдаг хүмүүсийн зүгээс санхүүгийн хүндрэлээс болж бизнес эрхлэгчид ажиллах хүчээ цомхотгох, цалин хөлсөө бууруулахад хүрснийг сануулаад л байгаа. Аж ахуйн нэгжүүд ажиллах хүчнээ цомхотгоно гэдэг мэдээж сайн мэдээ биш. Айл өрхийн орлого буурна, ажилгүйдэл нэмэгдэнэ. Ажилгүйдэл нэмэгдвэл ядуурал өснө.

Гадаад талдаа Трампын тарифын дайн Монголын экспортод сөрөг эффект үзүүлж эхэлсэн нь ч үнэн. Нүүрсний экспорт гэхэд хүлээлтээс доогуур орсон ч үнэн. Сангийн сайд Б.Жавхлан сайхан үлгэр зохиож  яриад байгаа болохоос. Гэвчиг үлгэр болгоны төгсгөл амар сайхандаа жаргадаггүй.

Дотоод талдаа татвар, тарифын нэмэгдэл /ус, цахилгаан, дулаан/  иргэд, аж ахуйн нэгжийг тартаг нь туйлдуулж буй нь ч үнэн. Эрчим хүчний салбарт үнэ нэмэгдсэн болохоос реформ хийгдээгүй. Т.Доржхандын үрэх мөнгөний хэмжээ л өссөн байх. Уг нь хямрал боломжтойгоо хамт ирдэг гэдэг. Боломжийг нь томоор харж чадах улстөрч манай парламентад лав байхгүй. Зүй нь эдийн засгийн хямралыг ашиглаад төсвөө хэмнэх, төрийн албыг цомхотгох, төрийн өмчит компаниудыг хувьчлах гээд далимдуулах арга, гарц байгаа. Сэтгэл байвал сэрээгээр ч газар ухна л гэдэг. Даанч төрийн албан хаагчид нь улстөрчдийн ураг садангууд болохоор эхнэр, хүүхдээ хоолноос нь салгах эр зориг тэднээс яавч гарахгүй. Эсрэгээрээ БЭТ, бүтээмжийн менежер, хяналтын менежер гээд төрийн  дарга нарын тоо данхайж байна. Төрийн дарга нар нэмэгдэхийн хэрээр төсвийн зардал тэлнэ. Төсвийн зардал тэлэхийн хэрээр татвар төлөгчдөд ирдэг дарамт, шахалт ихсэнэ, тодорхой. Хувийн хэвшлийнхэн нь голоо тасартал бүсээ чангалахын хэрээр улстөрчид бүсээ тасартал цатгалдаж байна.

Парламентын гишүүдийн тоо нэмэгдсэнээр айлчлал болгоныг 10-20 гишүүн дагалдаж явдаг болсон. Жишээ нь, Ерөнхийлөгчийн айлчлалыг онгоц дүүрэн хүн дагалдсан бол Канадын Торонтод болсон “PDAC”-т 20 гаруй гишүүн явсан байдаг. Тэдний онгоцны билет, буудлын төлбөр, томилолтын зардлыг гээд чамгүй мөнгө төсвөөс гарч байгаа. Төсвийн мөнгө бол татвар төлөгчдийн л мөнгө.. Атал татвар төлөгчид нь төрийн дарамт, дарангуйллаас болж хаалга барихдаа ч тулсныг, гадагшаа дүрвэхдээ ч хүрснийг ярьж, сануулж байгаа гишүүн байна уу. Монголын ардчилал аюулд орж, авторкат улс болж буйг гадныхан сануулсаар байтал манай улстөрчид хувийн эрх ашгаа эхэнд эрэмбэлж суух. Гэх мэтчилэн, гахай илүү тэгш эрхтэй!