Нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хуралдаанаас /НИТХ/ өчигдөр /2025.03.25/ хороодын хэсгийн ахлагч нарын сар бүр авдаг урамшууллыг 200 мянган төгрөгөөр нэмж  1.2 сая төгрөг болгосоноор МАН нийслэл дэх хөлөө мөнгөөр аргамжиж, мөн 2024 оны орон нутгийн сонгуулийн төлбөрөө төлж, өр цайрав.

Нөгөө талдаа МАН 2027 онд болох Ерөнхийлөгчийн сонгууль, 2028 онд болох УИХ болон орон нутгийн сонгуулийн бэлтгэлээ эртнээс базаан, хөлөө лоббидож эхэллээ ч гэж хэлж болох юм.

Нийслэл есөн дүүрэгтэй бөгөөд өнөөдрийн байдлаар 204 хороонд 1858 хэсгийн ахлагч ажилладаг байна. Нэг хэсгийн ахлагч гэр хороололд дунджаар 200-250 өрх, байшин хороололд 250-300 өрх хариуцдаг гэх статистик гарчээ. Гэвч хэсгийн ахлагч нар өрх бүрдээ хүрч ажиллаж чаддаг уу гэвэл үгүй.  Тойргоос сонгогдсон гишүүд хорооны иргэдтэй уулзах бол зар тараана.  Сар шинийн баяр дөхүүлж гишүүд тойргийнхоо ахмад настнуудад гарын бэлэг тараах бол мөн зар тараана.  Бас болоогүй хэнийг энэхүү гарын бэлгэнд  хамруулах вэ гэдэг хар дансыг тэд л зохионо. Хааяадаа хогны мөнгө нэхэж айл өрхүүдээр орно.

Гэрээгээр ажил гүйцэтгэдэг тул өдөр бүр найман цагаар ажиллана гэсэн хатуу цагийн хуваарь барихгүй.  Үндсэндээ хувийн ажлынхаа хажуугаар дээрх ажлыг амжуулдаг тул гол төлөв хорооны Засаг даргын хүрээллийн, аль эсвэл намын харьяалалтай байх нь олонтаа. Тухайн хороонд аль нам олонхи болж сонгогдсон,  тухайн намын угшилтай хүн л хэсгийн ахлагч хийнэ.

Сонгууль бол хэсгийн ахлагч нарын хувьд мөнгө хийх “шаанс” нь. Тиймдээ ч тухайн сонгуулиар хэнийг гаргаж ирэх вэ гэдэг дээр голлож ажилладаг хүмүүсийн нэг бол яах аргагүй хэсгийн ахлагч.

Мөнгийг нь ахиухан өгчихсөн байхад өрсөлдөгч намынхаа гишүүнийг ч  өөрийн талдаа урвуулж саналыг нь татаж чадна.

УИХ-ын болон НИТХ-ын сонгуульд горилогсод хэсгийн ахлагч нарыг гадаад руу аялуулаад байдаг нь ийм л учиртай.  Тэднийг үл тоовол дуусаа, сонгуулиар санал авахгүй шууд л годройтно.  Мөлхөө сонгуулиар жинхэнэ сонгогчидтой тулж ажилладаг хүмүүсийн нэг юм. Ийм л учраас НИТХ өчигдөр Засгийн газраас Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг ирэх дөрөвдүгээр сарын 1-нээс 20 хувиар буюу 792 мянган төгрөг болгож нэмэгдүүлж байгаатай уялдуулж, хэсгийн ахлагч нарын урамшууллыг нэмж байна гэдэг тайлбар дагуулан, сонгуулийн төлбөрөө төлсөн хэрэг.

Энэ оны эхнээс нийслэлд автомашины татвар гурав дахин, зам ашигласны төлбөр тав дахин нэмэгдсэний цаад шалтгаан нь сонгуульд ажилласан хүмүүсийнхээ цалин, урамшууллыг нэмэх гэж л тэр шүү дээ.

Уг нь хороо бүрт байх хэсгийн ахлагч гэх энэ ажлын байрыг байхгүй болгочиход дүүргүүдийн ажил зогсчихгүй, үргэлжилдгээрээ л үргэлжинэ. Гагцхүү сонгуульд хэрэг болох учраас л аль ч нам засагласан тэднийг төсвөөс угжиж, урамшууллыг нь нэмсээр өдийг хүргэсэн. Зөвхөн сонгуульд ашиглах хэрэгсэл болгон хувиргаснаар намын хөл л болж бэхэжсэн гэж хэлэхэд бодит байдлаас хол зөрөхгүй.

Одоо МАН нэгэнтээ НИТХ-аар дамжуулан хөлөө аргамжиж авсных хэрэгцээтэй ажилд буюу нийслэлд хэрэгжих том төслүүдэд хүчийг ашиглах шаардлага байна.

Жишээ татвал,  “Сэлбэ” дэд төвд эхний ээлжинд 12 мянган айлын орон сууц барьж, ашиглалтад оруулахаа Улаанбаатар хотын захирагч зарлаж байсан ч өнөөдөр 10 мянга болж, тоо нь 2000-аар буурсны цаад шалтгааныг газар чөлөөлөлтөөс болж хумигдсан гэх мэдээлэл сонстох боллоо. Энэ мэдээ баттай бол ийм бэрхшээл бусад дэд төвүүд дээр ч давтагдахгүй гэх баталгаагүй.

Хэрэв нийслэл газар чөлөөлөлтөөс болж 20 минутын хотоо төлөвлөсөн хэмжээндээ байгуулж чадахгүйд хүрвэл агаар, хөрсний бохирдлоо бууруулж чадахгүй л гэсэн үг.

Тиймээс урамшууллыг нь нэмсэн энэ боломжоо ашиглаад төрөөс хэрэгжүүлэх төслүүдээ иргэдэд ойлгуулж, тээг саад хийхгүй байхад хэсгийн ахлагч нараа ажиллуулахгүй бол 20 гаруй төслүүд хэрэгжүүлэх амлалт хоосон лоозон л болж хувирах эрсдэл байна шүү.

Г.ХОРОЛ