Засгийн газар өнгөрсөн долоо хоногт Тусгай үүрэгт Элчин сайд гэх шинэ нэршил бий болгож, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлөөр ажиллаж асан нэр бүхий хүмүүсийг уг албан тушаалд томилсон билээ. Тэдний нэг нь УИХ-ын дарга асан З.Энхболд агаад тэрбээр ОХУ-аас Монголын нутаг дэвсгэрээр дамжуулан БНХАУ-д нийлүүлэх байгалийн хийн хоолойн төслийг хариуцах гэнэ.

Эл томилгоо Монголын төрийн хүсэл сонирхол уу, эсвэл Кремлийн үүрэг даалгавар уу гэдгийг хэлж мэдэхгүй. Ямар ч байсан Монголын төрийн ажил нь амтайгаа тас зөрдөг. Хийж байгаатай нь хэлсэн нь байнга зөрчилддөг. Нэг амаараа төрийн байгууллагын цомхотгол ярих атлаа нөгөө гараараа албан тушаалын томилгоо зурдаг. Тэр тусмаа Хамтарсан засгийн үед Хяналтын менежер, бүтээмжийн менежер, Тусгай үүрэгт Элчин сайд, Бүрэн эрхт төлөөлөгч гэх мэтчилэн шинэ, содон нэртэй бялуу хуваарилалт ил цагаандаа гарсан, албан тушаалын наймаа утгаа ч алдлаа. Юун 60 тэрбум цаашаа. Эрх мэдлийн бялуу хуваарилалт их наядаар тоологддог болсон гэх. Гэх гэдэг нь улс төрийн хүрээний “тамхины цэгийн” хов. Овоо босгосон учраас л шаазгай шагширсан биз.

ОХУ-аас Монголын газар нутгаар дамжуулан Хятад руу хийн хоолой тавих төсөл ач холбогдлоосоо илүү аюулгүй байдал талаасаа монголчуудын хувьд гол асуултын тэмдэг. Маш том анхааруулгыг тэмдэг ч болсон. Нэн ялангуяа Орос-Украины дайнаас хойш.

Орос газар нутгаа тэлэх хүсэлгүй гэх Х.Баттулгын үг худал байсныг дэлхий даяараа харж байна. Мөн Женко.Баттулгын хэлснээр нарийн царигтай төмөр замаар урдаас цэрэг танк биш, хойноос буу барьсан орос цэргүүд байгалийн хийн хоолойгоор Монгол руу ороод ирэх вий гэх айдас бодитойгоор нүүрлэчхээд байна.

Оросын цэргүүд Европ руу хий дамжуулдаг хоолойгоор дамжин газар нутаг руу нь дайрсан талаар Украины Жанжин штабаас энэ сарын 9-ний өдөр мэдээлсэн юм. Украины нутаг руу хийн хоолойгоор нэвтрэхийг завдсан орос цэргүүд зургаа хоног ус агааргүй байснаас олноороо метаны хийнд хордож үхсэн, мөн мэдээлэл авсан даруйдаа украинчууд кластер бөмбөгөөр бөмбөгдсөн тухай дэлхийгээр баримт, нотолгоотой цацагдсан.

Бараг 30-аад жилийн өмнөөс Монголын газар нутгаар дамжуулан ОХУ-аас Хятад руу хийн хоолой дамжуулах асуудал яригдсан, Ерөнхийлөгч болсныхоо дараа, 2018 оны Дорнын эдийн засгийн чуулга уулзалтын Х.Баттулгын саналыг В.Путин зөвшөөрсөн талаарх албан мэдээ ч бий.

Өнгөрсөн жилүүдэд Орос, Хятадыг холбосон “Сибирийн хүч-2” хийн хоолойг Монголын газар нутгаар дамжуулах, барих төслийг хэрэгжүүлэх ажлын хэсгийг Шадар сайд С.Амарсайхан хариуцаж байсан юм. Тиймдээ ч тэрүү өнгөрсөн оны есдүгээр сард Улаанбаатарт айлчлах үеэрээ ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путин С.Амарсайханд илтэд дотно хандлага үзүүлсэн нь бичлэг, юутайгаа мөн факт болж үлдсэн байдаг.

З.Энхболдод ОХУ-аас Монголын нутаг дэвсгэрээр дамжуулан БНХАУ-д нийлүүлэх байгалийн хийн хоолойн төслийг хариуцуулсны ард улс төрийн илүү том яриа, хэлэлцээ явагдаж буйг үгүйсгэхгүй.

Хийн хоолойг манай газар нутгаар дамжуулсны хариуд Бээжин, Москвагаас ШХАБ болон БРИКСт элсэх шахалтыг Монголд үзүүлж мэднэ гэсэн болгоомжлол бий. Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын даргаар ажиллаж байхдаа З.Энхболд “Бүс нутгийнхаа интеграцаас хойш суучихаад эдийн засгаа хөгжүүлнэ гэж байхгүй” гэсэн ярилцлага хүртэл өгч байсан. Чухамдаа цаад санаа нь ШХАБ-д Монгол Улс элсэх хэрэгтэй гэсэн утгатай байсан юм.

Гэхмэтчлилэн байгалийн хийн хоолойн төсөл хийгээд төслийг хариуцаж буй З.Энхболд Монголын үндэсний аюулгүй байдлын хувьд хоолой дээр тавьсан хутга болох вий гэх болгоомжлол байна.

Сибирийн хүч-2” хэмээх шинэ төсөл нь 50 тэрбум шоо метр хүртэлх хийг Оросын Арктик дахь Ямалийн хойгоос Монголын нутгаар дайруулан барьсан 6000 километр хоолойгоор Хятадын өмнөд нутагт нийлүүлэх зорилготой. Гээд байгалийн хийн төсөл тойрсон талцал Монголын улс төр-нийгмийн бас нэг зовлон болохгүй гэх газаргүй. Байгалийн хийн хоолойн төсөл бол их мөнгө, том эрх ашиг гэсэн үг. Их мөнгө, эрх мэдлийн үнэр авсан гадаад дотоодын бүлэглэл Монголыг тасдаж идэхээс сийхгүй биз. Хараал идсэн Тавантолгойгоо хар.

Монгол Улс нийт эрчим хүчний хэрэглээнийхээ 20 хувийг Оросоос импортлодог. Бензин, шатахууны хувьд 90 хувийг хараат. Орос цоргоо хааж, унтраалгаа дарвал Монголын эдийн засаг эвгүйднэ. Ийм байтал утааг арилгах нэрээр эрчим хүчний хамаарлаа улам нэмэгдүүлбэл улсынхаа эрх чөлөөг алдана.

Тэгээд ч худалдан авагч Хятад өнөөг хүртэл ямар нэгэн байр суурийг илэрхийлээгүй байхад  монголчууд “шар хүний өмнөөс хар хүн болж явах” ямар шаардлага байгаа юм бэ.

Б.Бат