АНУ, Оросын ерөнхийлөгч нар өнөөдөр /2025.03.18/ Украинд гал зогсоох тухай хэлэлцэх төлөвтэй байна. АНУ, Украины талууд тохиролцоонд хүрсэн тул өдгөө эцсийн шийдвэр Оросын талд байгаа гэхэд болно.

Оросын хариуг хүлээж буй мэт боловч талуудын байр суурь ерөнхийдөө тодорхой байна. Тодруулбал, Украиныг газар нутгаасаа өгөх ёстой гэсэн шаардлагыг АНУ тавьж буй бол ерөнхийлөгч Зеленский нутаг дэвсгэрийнхээ бүрэн эрхт байдлын төлөө хатуу байр суурьтай байна. Харин Оросын тал Украиныг НАТО-д элсэх хүсэл эрмэлзлээсээ татгалзаж, нутаг дэвсгэртээ барууны цэргийг байршуулахгүй гэх шаардлага тавьж буй.

Тэгвэл Украины ард түмэн энх тайвны төлөөг юуг хүлээн зөвшөөрөхөд бэлэн байгаа бол?

Аливаа эвлэрэл нь буу зэвсэг, газар нутгийн тохиролцоо, их гүрний геополитикийн нөлөөгөөр шийдэгдэх магадлалтай ч дараа нь юу болохыг тодорхойлох нь жирийн украинчуудаас ихээхэн шалтгаална. “Тааламжгүй” энх тайвныг дайнд зүдэрсэн ард түмэн хүлээн зөвшөөрөх магадлал өндөр. Гэвч хууль ёсны байдал, дэмжлэг багатай энх тайван урт хугацаандаа тогтворгүй байх магадлалтай.

“The conversation” цахим хуудас украинчуудын санаа бодлыг дайны өмнө ч мөргөлдөөний явцад ч ажиглаж байжээ.

Дайны үед санал асуулгыг гар утсаар авч буй ч иргэдийн олонх нь, тэр дундаа Украины өмнөд болон зүүн хэсгийн оршин суугчид төрөл төрөгсөд, эзлэгдсэн нутаг дэвсгэртээ санаа зовж, эмзэг асуултуудад хариулахыг хүсдэггүй. Хүссэн ч болгоомжлонгуй байдалтай хариулсан байх нь элбэг. Мөн Орост эзлэгдсэн нутаг дэвсгэрт байгаа хүмүүс судалгаанд хамрагдаагүй. Энэ мэтчилэн учир дутагдалтай зүйлс байгаа ч гэлээ хариултуудыг ерөнхийд нь харвал иргэдийн үзэл бодол Оросын түрэмгийллээс хойш багагүй өөрчлөгдсөн нь харагдана.

Харьцангуй сүүлийн үед авсан санал асуулгаас онцолж буй таван чухал дүгнэлтийг дурдъя:

Бараг бүх украин хүн стресстэж, дайнаас залхсан байна. Мэдээж гурван жил үргэлжилж буй дайн хүн амын дунд асар их стресс үүсгэж буйд гайхах зүйл үгүй.

Киевийн олон улсын социологийн хүрээлэнгийн 2024 оны арванхоёрдугаар сард явуулсан санал асуулгаар Украины 10 хүн тутмын 9 нь өмнөх онд дор хаяж нэг удаа стресстэй нөхцөл байдалтай тулгарсан гэжээ. Тодруулбал, тэдний 39 нь бөмбөгдөлт, буудлага, 30 хувь нь гэр бүлээсээ салах, 26 нь хайртай хүмүүсээ алдаад өөрөө амьд үлдэх, 23 хувь нь хайртай хүн нь өвдөх зэргээс болж стресстсэн гэжээ. Зөвхөн 10 хувь нь стресстэй нөхцөл байдал мэдрээгүй гэж хариулсан байна.

Тэгвэл 2024 оны зуны байдлаар хүн амын 84 хувь нь ямар нэг байдлаар Оросын хүчний зүгээс хүчирхийлэлд өртжээ.

Украинчууд хэлэлцээрийг дэмжиж буйг хэд хэдэн санал асуулга харуулж байна. 2024 оны сүүлээр хийсэн санал асуулгад оролцогчдын 52 хувь нь "Дайныг аль болох хурдан зогсоохын тулд хэлэлцээ хийхийг эрмэлзэх хэрэгтэй" гэж үзсэн бол 38 хувь нь "Украин дайнд ялах хүртлээ тэмцлээ үргэлжлүүлэх ёстой" гэжээ.

Мөн ялгаатай өөр санал асуулгад оролцогчдын гуравны нэг орчим хувь нь нэн даруй гал зогсоохыг хүсч байгаа бол тал хувь нь Донбасс болон Крым зэрэг бүх нутаг дэвсгэрийг Украины мэдэлд буцаан авах хүртэл тэмцлээ үргэлжлүүлэхийг хүссэн.

Украинчууд нутаг дэвсгэрийн концесст илүү нээлттэй байна. Судалгааг харвал газар нутгаа Орост өгөх иргэдийн хүсэл эрмэлзэл төсөөлснөөс илүү өндөр байгаа аж. Цөхөрсөн, барууны дэмжлэгт итгэж найдахаа больсон иргэдийн дунд ийм хүсэл эрмэлзэл өндөр байна.

Тоо баримт харвал, Украины нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлыг сэргээж, Крым зэрэг бүс нутгийг хяналтдаа эргүүлэн авах хүртэл тэмцлээ үргэлжлүүлэхийг хүсч буй украинчуудын тоо 2022 онд 71 хувь байсан бол 2024 онд 51 хувь болж буурчээ.

Трампийн хандлага Орос руу чиглэж эхэлснээс хойш авсан санал асуулгаар энэ 51 хувь ердөө 50 болж өөрчлөгджээ. Украин ямар ч нөхцөлд газар нутгаа орхиж болохгүй гэж тэд үзэж байна.

Украинчууд энэ дайныг оршин тогтнохуйд нь заналхийлж буй аюул гэж үзэж байна. Зеленский ч тэр, ард иргэд нь ч тэр Путинд итгэдэггүй. Тиймээс тэд НАТО-ийн аюулгүй байдлын баталгаатай гэрээ хэлэлцээрийг илүүд үздэг. Өнгөрсөн сард явуулсан санал асуулгыг харвал иргэдийн 66 хувь нь Оросын дайны зорилгыг Украинчуудын эсрэг геноцид, тусгаар тогтносон улсыг устгах гэсэн заналхийлэл гэж тайлбарлаж байна.

Мөн 87 хувь нь Оросыг эзэлсэн газар нутагтаа сэтгэл ханахгүй гэж үзэж байна.

Украинчуудын дунд Зеленский алдартай хэвээр байна. Дайны үеийн удирдагчийн хувьд Зеленскийн нэр хүнд мөргөлдөөний эхэн үеэс эхлээд л маш өндөр байсан. 2022 оны тавдугаар сард явуулсан санал асуулгаар хүн амын 90 хувь нь түүнд итгэж байгаагаа илэрхийлжээ. Дайн үргэлжлэхийн хэрээр энэ үнэлгээ буурсан боловч 50 хувиас доош орж байсан удаагүй. Хамгийн сүүлийн үеийн санал асуулгыг харвал иргэдийн 63 хувь нь түүнд итгэж байна.

Эцэст нь, гал зогсоох тухай АНУ, Украины хэлэлцээр Кремльд “бөмбөг тавьсан” ч Путиныг хэлэлцээрийн ширээний ард авчрахад хангалттай эсэх нь тодорхойгүй байна.