АНУ агаарын орон зайгаа Оросын шууд нислэгт зориулж дахин нээхээр төлөвлөж байна. Энэ нь дайнаас болж доройтсон Оросын эдийн засагт аврал болохоос гадна тус улсын элитүүдэд барууны тансаг хэрэглээ рүү буцах тасалбар болно. ОХУ-ын агаарын тээврийн салбарын тэргүүлэгч "Аэрофлот" Америкийн агаарын орон зайд нэвтрэх эрхээ сэргээвэл Европын холбоо ч бас аялдан дагалдахаас өөр аргагүй хүндхэн байдалд орох юм. Энэ нь хориг арга хэмжээг бүхэлд нь алдагдуулна гэсэн үг.

Хатуу хэлбэл, Украиныг хамгийн хүнд үетэйгээ тулгарчихаад байхад нь хориг арга хэмжээг бууруулж, түрэмгийллийг шагнаж, барууны хөшүүргийг сулруулсан стратегийн алдаа болно.

Барууны орнуудын хориг арга хэмжээ 2022 оноос хойш Оросын агаарын тээврийн салбарыг үндсэндээ сүйрүүлсэн. Агаарын тээврийн компаниуд шинэ нисэх онгоц худалдаж авах, барууны тийрэлтэт онгоцыг түрээслэх, тэр ч байтугай хуучирсан флотуудаараа үйлчилгээ үзүүлэх боломжгүй болсон. Үүний үр дүн юу байв? Үр дүнд нь Оросын агаарын тээврийн компаниуд өөр онгоцнуудын эд ангийг хольж угсарсан онгоц ашиглах болсон. Эдгээр эд ангиудаа албан ёсны эх үүсвэргүй хууль бус зах зээлээс авдаг. Ийм нөхцөлд ноцтой сүйрэл гараагүй гэдэг нь "гайхамшиг".

Тэгвэл ОХУ, АНУ-ын дипломатууд өнгөрсөн сарын 28-ны өдөр Истанбул хотноо Элчин сайдын яамдуудынхаа байнгын үйл ажиллагааг сэргээх, хоёр улсын хооронд шууд нислэг үйлдэх боломжуудыг сэргээх талаар хэлэлцэв. АНУ-ын Ерөнхий консулын өргөөнд болсон хэлэлцээ зургаан цаг гаруй үргэлжилжээ. Энэ хэлэлцээнээс хэдхэн хоногийн өмнө АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Марко Рубио, ОХУ-ын Гадаад хэргийн сайд Сергей Лавров нар Саудын Арабт уулзсан билээ.

Истанбулын хэлэлцээг тун үр дүнтэй болсон гэж АНУ тодорхойлжээ.

АНУ агаарын орон зайгаа Оросын шууд нислэгт зориулж дахин нээх тухай мэдээний дараа "Аэрофлот"-ын хувьцаа огцом өсчээ. "Аэрофлот" нь 2022 оноос өмнө АНУ руу шууд нислэг үйлддэг Оросын цорын ганц агаарын тээврийн компани байсан.

Агаарын тээврийн салбарынхан энэ мэдээг соргогоор хүлээж авч, хариу үйлдэл үзүүлцгээжээ. Тухайлбал, Олон улсын агаарын тээврийн нийгэмлэгийн ерөнхий захирал, "British Airways" компанийн захирал асан Вилли Уолш "Гал зогсоох хэлэлцээр хэрэгжвэл барууны агаарын тээврийн компаниуд Оросын агаарын орон зайг тэр дороо ашиглаж эхэлнэ" гэжээ.

2022 оны хоёрдугаар сарын 24-ний өдөр Украиныг бүрэн хэмжээгээр эзлэн түрэмгийлсний хариуд Европын авиа компаниуд Оросын онгоцуудад агаарын хилээ хаасан. Үүнээс хэдхэн хоногийн дараа Европын холбоо Оросын агаарын тээврийн компаниудтай байгуулсан бүх лизингийн гэрээгээ цуцлах хатуу хугацаа тогтоожээ. Таамаглаж байсанчлан ОХУ түрээсэлсэн 500 онгоцоо буцааж өгөөгүй тул Дублинд байдаг түрээслэгч компани нь дэлхий даяар байдаг даатгалын компаниудаас найман тэрбум гаруй ам.доллар нэхэмжилжээ.

Хэдийгээр асар их хохирол амссан ч Москвагийн өмнө олон улсын агаарын орон зай нээгдвэл түрээсийн компаниуд Оросын агаарын тээврийн компаниудтай гэрээгээ шинэчлэхээс буцахгүй л болов уу.

Олон улсын агаарын орон зай дахин нээгдэх нь Оросын агаарын тээврийн компаниудын хувьд санхүүгийн тусламж болохоос гадна Европт хүрэхийн тулд өндөр төлбөр төлж Истанбул, Дубайгаар дамждаг байсан энгийн иргэдэд ч нэмэр болох юм. Олон орос хүн, тэр дундаа дайчилгаанаас зугтсан эрчүүд онгоцны тасалбарт асар их мөнгө төлсөн.

Шууд нислэгүүд нь аялал жуулчлалыг хямд, хялбар болгох боловч үүний төлөөс нь хориг арга хэмжээг сулруулж, Кремльд ялалт өгөх явдал юм.

Оросын агаарын тээврийн компаниуд өнгөрсөн хугацаанд олон улсын түншлэл, код шэйр, барууны лизингийн компаниудаас үндсэндээ хол тасарчээ. Энэ нь тэдний орлогод сөргөөр нөлөөлсөн тул агаарын тээврийн компаниуд улам хумигдаж буй дотоодын зах зээлдээ найдахаас өөр аргагүй болсон. Мөн барууны онгоцуудыг ашиглах боломжгүй болсон тул ОХУ Сухой Супержет, MC-21 зэрэг дотоодын нисэх онгоцны үйлдвэрлэлээ нэмэгдүүлэхээр улайрах болжээ. Гэсэн хэдий ч эдгээр онгоцууд барууны бүрэлдэхүүн хэсгүүдэд тулгуурласан хэвээр байгаа нь хүндрэлтэй.

Хориг арга хэмжээ нь Кремлийн дайны машиныг шахамдуулах зорилготой байсан. Гэтэл өдгөө ийнхүү хоригийг сулруулах нь Путинд ээлжит ялалтыг өгөх юм. Нөгөөтэйгүүр түүний засаглалд баригдсан энгийн иргэдийн амьдралыг өөрчлөхөд багахан ч болов нэмэртэй.

АНУ-ын ерөнхийлөгч Трампийн хувьд Путины талын хүн гэдгээ нуусангүй. Тэрбээр Украиныг хэлэлцээрт удаа дараа ятгаж, газар нутгаа ОХУ-д өгөх санааг хүртэл дэвшүүлж байв. Нислэгийн хязгаарлалтыг цуцлах нь АНУ, ОХУ-ын харицлааг сэргээх өргөн хүрээний хүчин чармайлтын нэг хэсэг болно.

Дээр дурдсанчлан үүний үр дүн шууд гарна. АНУ агаарын хоригоо цуцалсны дараа Европын холбоо түүнийг дагаж мөрдөх асар их дарамттай тулгарах болно. Оросын ашигтай зах зээл рүү буцахыг эрмэлзэж буй Европын агаарын тээврийн компаниуд Москва, Санкт-Петербург руу чиглэлээ нээхийн тулд шаргуу лоббидох болно. Энэ нь эргээд хориг арга хэмжээний дэглэмийг бүхэлд нь алдагдуулах юм.

ОХУ-ын агаарын орон зайгаас зайлсхийсэн нь Европ, Ази хоорондын нислэгийг нэлээд уртасгасан. Агаарын тээврийн компаниуд Турк, Төв Ази, Хятад, Монгол зэрэг бүс нутгаар дамжих нисэх ёстой болсон. Үүний үр дүнд "British Airways", "Finnair", "KLM", "Lufthansa" компаниуд аяллуудын цаг 1-3 цагаар уртасчээ.

Энэ нь шатахуун их зарцуулна, хөлгийн багийнхан уртасгасан цагаар ажиллана, эргээд зорчигчид өндөр үнэтэй тасалбар худалдаж авна гэсэн үг.

Эхний хориг сулрахад дараа дараагийн хориг сулрах үүд нээгдэнэ. Оросын тийрэлтэт онгоцууд барууны орнууд руу чөлөөтэй нисээд эхэлсэн бол бусад хязгаарлалтыг яагаад зөөлрүүлж болохгүй гэж. Шинэ Боинг, Эйрбус онгоц худалдаж авах зөвшөөрлийг "Аэрофлот"-д олгож яагаад болохгүй гэж. Цаашилбал, барууныхан Оросын компаниуд бизнесийн харилцаагаа сэргээж, банкуудыг нь дахин "SWIFT" төлбөрийн системд холбож, "Visa" болон "Mastercard"-ыг эргүүлэн авчирч болох юм.

Эдийн засгийн дарамт гэнэт алга болдоггүй. Нөлөөллийг нь аажим аажим сулруулах замаар ингэж алга болдог. Барууны орнууд цөхөрсөн, хуваагдсан, Украиныг орхиход бэлэн байгаа гэдгийг харуулахын тулд ОХУ юу ч хийхэд бэлэн.

Трампийн засаг захиргаа хориг арга хэмжээгээ зөөлрүүлэхэд бэлэн мэт харагдаж буй энэ цаг үед барууны орнууд Кремльд хатуу мессеж хүргэх ёстой юм. ОХУ-ын хүчин Украинд довтолсоор байгаа цагт юу ч хэвэндээ орохгүй. Агаарын орон зайг дахин нээх нь буруу шийдвэр төдийгүй барууныхны өнөөдрийг хүртэл хамгаалах гэж оролдсон үнэт зүйлсээс урвасан хэрэг болно. Барууны агаарын орон зайг дахин нээснээр нэг шөнийн дотор хөшүүргийг үгүй хийх болно.