Энэтхэг улс 1.4 тэрбум хүн амтай хэдий ч тэдний нэг тэрбум нь дурын бараа, үйлчилгээнд зарцуулах мөнгөгүй байна. Тус улсын боломжит зах зээл нь ердөө 130-140 сая хүн амын дотор эргэлдэж байна. Энэ нь Мексикийн хүн амтай дүйцэхүйц хэмжээ юм. Харин бусад 300 саяыг нь мөнгөө дурамжхан зарцуулагчид гэж нэрлэдэг.

Венчур капиталын компани болох "Blume Ventures"-ийн тайланд дурдсанаар боломжит зах зээлийн тоглогчдын тоо нэмэгдэхгүй байгаа аж. Энэ нь үндсэндээ Энэтхэгийн чинээлэг хүн амын тоо өсөхгүй байна гэсэн үг. Эсрэгээрээ хэдийнэ хөлөө олчихсон хүмүүс улам бүр баяжиж байна. Үүнээс улбаатайгаар тус улсын хэрэглээний зах зээлд дээд зэрэглэлийн, чинээлэг хандлага газар авч байна.

Ялангуяа брэндүүд бүтээгдэхүүнээ олон нийтэд санал болгохын оронд чинээлэг хүмүүст зориулсан хоёр дахин үнэтэй бараа нийлүүлж байна.

Хэт тансаг орон сууц, үнэтэй утаснуудын борлуулалт Энэтхэгт илт нэмэгдэх болсон. Таван жилийн өмнө хямд үнэтэй орон сууц зах зээлийн 40 хувийг эзэлж байсан бол өдгөө дөнгөж 18 хувь болжээ. Бүх төрлийн брэнд бараа зах зээлд давамгай байна. Цаашилбал, гадаадын уран бүтээлчдийн тоглолтын тасалбар өндөр үнэтэй ч талх адил зарагдаж байна. Энэ өөрчлөлтийг соргогоор олж харж, дасан зохицож чадсан компаниуд амжилттай хөгжиж байна.

Тайланг ерөнхийд нь харвал Covid-19 цар тахлын дараах Энэтхэгийн сэргэлт К хэлбэртэй болжээ.

К хэлбэрийн хоёрдмол байдал гэдгийг шууд утгаар нь К үсгээр ойлгож болно. Өөрөөр хэлбэл, энэ нэр томъёо нь эдийн засгийн өргөн хүрээний нөхцөл байдал хүн амын янз бүрийн давхаргад тэгш бус нөлөөлж буйг онцолно. Баячууд нь улам хөлжиж, ядуус нь улам худалдан авах чадваргүй болж, хоёр тал руугаа К үсэг шиг хэлбийж байна.

Үнэндээ Энэтхэгийн хувьд энэ чиг хандлага цар тахлаас ч өмнө эхэлсэн. Энэтхэгт баян ядуугийн ялгаа улам гүнзгийрч буйн нэг жишээ дурдвал, нийт хүн амын 10 хувийг эзлэх хамгийн баян иргэдэд улсын нийт орлогын 57.7 хувь нь ногддог. 1990 онд энэ тоо ердөө 34 хувь байсан бол цаг хугацааны явцад тэдний эзлэх хувь ихээхэн нэмэгджээ. Харин хамгийн ядуу иргэдэд үндэсний нийт орлогын ердөө 15 хувь нь ногдож байна. Өмнө нь 22.2 хувь байв.

Сүүлийн үед тохиолдоод буй хэрэглээний уналт нь зөвхөн худалдан авах чадварын доройтол, санхүүгийн хуримтлалын бууралт, өрийн хэмжээтэй холбоотой. Тус улсын төв банк цар тахлын дараа баталгаагүй зээлийг таслан зогсоожээ. Дээр дурдсан мөнгөө дурамжхан зарцуулагсад ихэвчлэн зээл авах замаар мөнгө үрдэг. Гэтэл зээл авахад хүндрэлтэй болсноор тэдний зарцуулалт буурч байгаа юм.

Хүмүүсийг илүү мөнгө зарцуулахад туслах хоёр хүчин зүйл бий. Нэгдүгээрт, тариаланчид ургац сайн авснаар илүү их орлого олдог. Мөн засгийн газраас үзүүлж буй 12 тэрбум ам.долларын татварын хөнгөлөлт илүү их зарцуулалтад хөтөлнө. Энэ хоёр хүчин зүйл тэгтлээ томоохон өөрчлөлт авчрахгүй ч гэлээ эдийн засаг хүмүүсийн мөнгө зарцуулалттай шууд хамааралтай. Мэргэжлийнхний тооцоолсноор дээрх хоёр хүчин зүйл Энэтхэгийн эдийн засгийг 0.5 хувиас бага зэрэг өсгөхөд туслана.

Улсын эдийн засгийг хүчирхэг байлгахад томоохон үүрэг гүйцэтгэдэг Энэтхэгийн дундаж давхарга хүндхэн байна. Орлого нь нэмэгдэхгүй байгаа учир тэд өмнөх шигээ мөнгө зарцуулж чадахгүй байна. Тайланд дурдсанаар Энэтхэгийн татвар төлдөг хүн амын 50 хувийнх нь орлого сүүлийн 10 жилийн хугацаанд зогсонги байдалд оржээ. Инфляцийг харгалзан үзвэл тэдний орлого хоёр дахин буурсан гэсэн үг.

Энэтхэгийн өрхүүдийн санхүүгийн цэвэр хуримтлал сүүлийн 50 жилийн доод түвшинд ойртож байгааг Энэтхэгийн нөөцийн банк удаа дараа онцолж байв. Энэ нь дундаж давхаргын өрхийн зарцуулалттай холбоотой бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ ойрын жилүүдэд хүндхэн үетэй тулгарах төлөвтэй байна.

Үйлчилгээнд суурилсан эдийн засагт төвлөрдөг Энэтхэгийн хувьд технологийн дэвшил ч бас уналтын нэг шалтгаан болж байна. Хиймэл оюун ухаан нь бичиг хэргийн болон бусад ердийн ажлыг автоматжуулах болсон тул цагаан захтнуудад ажил олдохоо байжээ. Ажиллах хүчний тасалдал нь макро эдийн засгийн үр дагавартай байх нь гарцаагүй юм.