Цахилгааны үнэ өссөнтэй холбоотой бүхий л үйлчилгээ, хэрэглээний зардал тодорхой хэмжээгээр өссөн. Үүнд орон сууцанд амьдардаг аж ахуй нэгжүүдийн хэрэгцээ шаардлагыг хангах нийтийн эзэмшлийн орчин нөхцөлийг тав тухтай бүрдүүлэхэд зарцуулж буй сууц өмчлөгчдийн холбооны төлбөр /СӨХ/ ч хамаарч буй. Хэдийгээр иргэд СӨХ-ны төлбөр нэмэгдсэнд бухимдаж байгаагаа илэрхийлж байгаа ч хэрэглээний бусад зардал өссөн энэ үед арга ч үгүй гэдгийг хүлээн зөвшөөрсөн. Тэгвэл ирэх тавдугаар сард дулааны төлбөр нэмэгдэхэд СӨХ-ны төлбөр дахин нэмэгдэхийг зарим орон сууцныхан оршин суугчдадаа мэдээлжээ.

Хуулиараа СӨХ-ны бүх гишүүдийн хурлаар төлбөрийг тогтоодог байна. Төлбөр нэмэгдсэн нь нэгдүгээрт, ажилчдын нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх, хүний нөөцийн хангамжтай холбоотой. Хоёрдугаарт, хэрэглээний бусад зардлууд болох цахилгаан, дулааны төлбөрийн өсөлт нөлөөлж байна.

Ирэх дөрөвдүгээр сард хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ нэмэгдэх бол, тавдугаар сард дулааны мөнгө нэмэгдэхийг албаныхан мэдээлсэн. Тиймээс ирэх саруудад одоо 10-15 мянган төгрөг нэмэгдээд байгаа СӨХ-ны төлбөр дахин өсөхийг анхаарууллаа.

2025 он гарснаас сууц өмчлөгчдийн холбоодын цахилгааны төлбөр 50-100 хувь нэмэгджээ. Үүнээс болж өмнөх хураамжаараа төлбөрөө төлөхөд хүндрэлтэй болж, нэмэгдэл төлбөрийг орон сууцны нийт оршин суугчдын тоонд хувааж төлбөрт нэмж тооцсон гэдгийг СӨХ-нууд хэлж байгаа юм. Тэгэхээр ирэх саруудад иргэд мөн дундын эзэмшлийн өмч хөрөнгө, тав тухтай байдлаа хангах үүднээс нэмэгдсэн төлбөрийг төлөхөөс өөр аргагүйд хүрэх нь.

СӨХ ОРОН СУУЦНЫ ОРШИН СУУГЧДААС ШУУД САНХҮҮЖДЭГ УЧИР ЗАРДАЛ ӨСВӨЛ ТӨЛБӨР НЭМЭГДЭНЭ

Иргэний хуулийн 147.2, 3-т зааснаар СӨХ-ны төлбөр тогтоох аргачлалыг тогтоож өгсөн байдаг аж. Улсын хэмжээнд өнөөдрийн байдлаар 1600 гаруй сууц өмчлөгчдийн холбоо үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд үүний 1562 нь нийслэлд байгаа аж. СӨХ гэдэг нь иргэдийн өмч хөрөнгө дээрээ нэгдсэн холбоо. Тиймээс өөр газраас санхүүжилт авахгүйгээр тухайн орон сууцны оршин суугч иргэдээс шууд санхүүждэг. Төлбөр болон бусад асуудлаар төлөөллийн зөвлөлөөс хуралдаж хэлэлцдэг байна. Оршин суугчид төлбөр нэмэгдсэн асуудлаар гомдоллож байгаа тохиолдолд нийтээр хуралдаж, СӨХ-ны зөвлөлөөс хийгдэх ажлуудыг асууж тодруулж, шаардлагагүй гэж үзвэл төлбөрөө дараагийн засвар үйлчилгээнд зарцуулах боломжтой аж.

Монгол Улсын Иргэний хуулийн 147.2-т зааснаар Орон сууцны цахилгаан болон явган шат, шатны хонгил, сууц хоорондын талбай болон тагт, сууцны доторх дундын ашиглалтын талбай, орцны хаалга, довжоо, цонх, хог зайлуулах хоолойн засвар үйлчилгээтэй холбогдсон, түүнчлэн өөр нийтлэг зардлыг санхүүжүүлэхэд сууц өмчлөгчдийн оролцох хэмжээг тодорхойлохдоо уг зардлыг тухайн орон сууцны нийт сууцны тоонд хуваана. Өөрөөр хэлбэл, дээрх зардалтай холбогдон гарах зардлыг нийт оршин суугчийн хаалганы тоонд хуваан зардлыг тодорхойлно. Харин тус хуулийн 147.3-т, Орон сууцны дээвэр, доод хонгил, халаалт болон халуун, хүйтэн усны удирдах зангилааны анхны хаалт хүртэл, цахилгаан оролтын самбар хүртэл холбооны шугамын давхрын холболтын хайрцаг хүртэл, шалны +0.00 тэмдэгтээс дээшхи бохир усны шугам сүлжээ, тухайн орон сууцны дээрх болон доорх нийтийн зориулалттай усан сан, машины зогсоол, тэдгээртэй адилтгах байгууламж зэрэг дундын өмчлөлийн зүйлийн засвар үйлчилгээ, даатгал болон холбогдох бусад зайлшгүй зардлыг санхүүжүүлэхэд сууц өмчлөгчийн оролцох хэмжээг тодорхойлохдоо сууц эзэмшигчийн дангаар өмчлөх талбайг, тухайн орон сууцны байшингийн дангаар өмчлөх өмчлөлд байгаа нийт талбайд харьцуулан гаргахаар зохицуулсан байна.

ПРАЗИТ АЙЛУУД ТӨЛБӨР ТӨЛДӨГ НЭГНИЙХЭЭ БУЯНААР ЦЭВЭР, ТОХИЛОГ ОРЧИНД АЖ ТӨРДӨГ

Нөгөө талдаа СӨХ-ны төлбөрийн нэмэгдлээс гадна хамгийн анхаарах сэдэв бол празит айлууд. Нэгнээ шимэгчилж, нийтийн өмч хөрөнгө, орчныхоо засвар, арчилгаанд өөрийн төлөх ёстой төлбөрөө төлдөггүй, хуримтлуулж, олон сар, жилээр нь өр болгосон айлууд цөөнгүй бий. Нийслэлийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй 1500 гаруй СӨХ-дын дунд 10 жил СӨХ-ны төлбөр төлөөгүй айл хүртэл байгаа аж. Энэ бол эмгэнэлтэй. Өөрийн төлөх ёстой төлбөр тооцооноос бултаж байгаа тэдгээр хүмүүст хар дансны хариуцлагыг тооцох хэрэгтэйг иргэд хэлдэг.

Дундын ашиглалтын талбай, шат, орц, гарц, орцны гэрэл, лифт гээд орон сууцанд амьдарч байгаа айл өрх бүр дамжин өнгөрч буй. Атал зарим ухамсаргүй өрхүүд олон жилээр нь СӨХ-ны төлбөрөө жагсааж, төлбөрөө төлөх шаардлага тавихаар нь цагдаад хандана хэмээн хүртэл сүрдүүлдэг байна.

Ийм хариуцлагагүй айлуудаас болж сар бүр төлбөрөө төлж байгаа айлуудынх нь мөнгө өмнөх өр, төлбөр рүү шилжиж, олигтой ажил шинээр хийж гүйцдэггүй байна. Тиймээс оюун ухаантай бол ухамсартай байж, нийгэмд амьдарч байгаа бол нийтийн дэг журмыг сахиж, биелүүлэх үүрэг хариуцлагаа ойлгох хэрэгтэй.

СӨХ-НЫ ХУУЛИЙН ШИНЭЧИЛСЭН НАЙРУУЛГАД ЮУГ ОНЦЛОВ?

Бидний нэрлэдгээр СӨХ шинэчилсэн найруулгаар Орон сууцны болон орон сууцны бус зориулалттай байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн менежментийн тухай хуулийн төсөлд орсон зарим заалтыг танилцуулъя. Тус хуулийн төслийн: 

3.1. Энэ хууль нь нийтийн зориулалттай орон сууцны байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн өмчлөл, эзэмшил, ашиглалт, хамгаалалт, менежмент болон Сууц өмчлөгчдийн холбооны үйл ажиллагаатай холбоотой харилцаанд үйлчилнэ.

3.2. Түрээслээд өмчлүүлэх төсөл, хөтөлбөрийн хүрээнд баригдсан нийтийн зориулалттай орон сууцны байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн өмчлөл, эзэмшилт, ашиглалт, хамгаалалт, менежмент болон Сууц өмчлөгдчийн холбооны үйл ажиллагаатай холбоотой харилцааг энэ хуулиар зохицуулна.

3.3. Дундын өмчлөлийн инженерийн дэд бүтэц, гадна орчны тохижилт бүхий амины орон сууцны хороолол, хотхонд дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн өмчлөл, эзэмшил, ашиглалт, хамгаалалт, менежменттэй холбоотой харилцаанд энэ хууль үйлчилнэ.

3.4. Орон сууцны бус, арилжааны зориулалттай хоёр буюу түүнээс дээш тооны дангаар өмчлөгч бүхий байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн өмчлөл, эзэмшил, ашиглалт, хамгаалалт, менежменттэй холбоотой харилцаанд энэ хууль үйлчилнэ гэжээ.