Монголчууд байгалийн баялгаа ашиглаж эдийн засгаа тэлэх боломжтой, өөрөөр эдийн засгаа нэмэгдүүлэх гарц, гаргалгаа тун ховор. Тиймээс ч сүүлийн 10 жил байгалийн баялгаа олборлоно, олборлохгүй хэмээн дотоод, гадаадын хүчин зүйлээс шалтгаалан талцаж, маргасаар ирсэн.

Энэ дундаа төмөр замын асуудал өнөөдөр ч маргаан нь таслагдаагүй, харин ч хуучны маргаан эргэн сэргэж, одоо ч эцэслэгдээгүй Гашуунсухайт-Ганцмод төмөр замын асуудал тойрсон улс төр, бизнесийн “зодоон”  ид өрнөж байна.

Монгол Улсын Засгийн газар 14 мега төсөл хэрэгжүүлэхээ зарлаж, эхнээс нь ажил хэрэг болгоод буй. Үүний нэг нь Франц улстай ураны хөрөнгө оруулалтын гэрээг байгуулж чадсан бол дараагийн том төсөл нь Гашуунсухайт-Ганцмод төмөр замын хил холболтын төсөл. Одоогоор УИХ тодорхой хууль эрх зүйн орчныг бүрдүүлж, гэрээ байгуулах ажил УИХ дээр өрнөж байна. Гэвч үүний дагаад мөн л улс төрийн маргаан, талцал ил, далд өрнөж буйг бид харж байна.

10 жилийн өмнө төмөр зам баривал хятадууд орж ирж, Монголыг эзэлнэ гэж одоогийн УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга анх төмөр замын төслийг эсэргүүцэж, гацааж байв. Түүнээс хойш 10 гаруй жил монголчуудын алдсан боломжуудыг тоолоод, тоочоод, тооцоолоод баршгүй. Гэвч 10 жилийн дараа ч төмөр замын хил холболтын асуудал дээр Х.Баттулга гарч ирж, баатар болсон мэт төмөр замаа ярьсаар. Төмөр зам тойрсон  маргааны автор нь УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга, MCS группийн хооронд өрнөж байна гэдэг. Тэгвэл дүр нь өөрчлөгдсөн мэт боловч үнэн хэрэгтээ өнөөдөр ч энэ хоёрын талцал л үргэлжилж байна. Дүр өөрчлөгдсөн гэдэг нь нэгэн цагт MCS-ийн удирдлагаар ажиллаж байсан УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшинг сүүлийн үед Женко Х.Баттулгын талынхан болоод тэдний “захиалга”-аар боорлох болсон хэмээж байсныг баталж Х.Баттулгын туслах явсан УИХ-ын гишүүн Ө.Шижир сөргөөж байгааг нь харвал ойлгочих л асуудал.

Том төслүүд, төмөр зам хөдөлгөх гэхээр л дотоод, гадаадын санхүүжилттэй, бүлэглэл хоорондын зодооноос болж гацаж ирсэн монголчууд одоо л нэг ураны гэрээгээ зурж, төмөр замаа холбох нь гэсэн найдлагатай сууж буй.

Засгийн газраас Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын төмөр замын хил холболтын төмөр замын асуудлыг БНХАУ-тай тохирчихсон учраас хөрөнгө оруулалтын гэрээг нь УИХ-аар хэлэлцэж байна. Чухам ийм л цагт УИХ-ын гишүүд, олон намын төлөөллөөс бүрдсэн 126 гишүүн үүргээ биелүүлэх цаг ирж байна. Хэрэлдэж, талцаж, гацааснаараа Монгол Улс хөгждөггүй, хоцорч, хөгжлөөс хоцордог гэдгийг Х.Баттулга, MCS группийн маргаан бидэнд тод харуулсан. Зөвхөн энэ маргаанаас үүдэж төмөр замаа барьж чадаагүйн алдагдсан боломжуудыг хэмжиж, тоолоод барахгүй учраас одоо л 126 гишүүн хэрсүү байж, улс орныхоо эрх ашгийг нэгт эрэмбэлж, зөв шийдвэр гаргах хэрэгтэй байна.

Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн дагуу шинэ парламент 126 гишүүнтэй болж, түүхэндээ хамгийн олон намын төлөөлөлтэй парламент бүрдүүлж чадсаныхаа гавьяаг ийм л зүйл дээр гаргах цаг ирж байна.

126 гишүүнтэй, таван нам, эвслийн төлөөлөл бүхий анхны парламент салбар бүрийн дуу хоолой, мэргэжилтнүүд хууль тогтоох байгууллагад орж ажилласнаар эдийн засгаа тэлэх боломж бүхий 4 том төслийг хөдөлгөх алхмыг хийж, 2025 оны төсвийг алдагдалгүй баталж чадсан юм. 126 гишүүнтэй парламентаас ийнхүү үр дүн эхнээсээ гарч, асуудлыг улстөржилгүйгээр, олон талаас нь харж, хэлэлцэж чаддаг болсон гэж УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан онцолж буй. Тиймээс энэ парламент улс төрийн талцал, хуваагдал, хэсэг бүлгийн эрх ашгаас илүү нийтийн эрх ашиг, улс орны эрх ашгаа бодож, зөв шийдвэр гаргаж, хурдтай урагшлах боломжийг бий болгох эрхээ эдэлж, үүргээ гүйцэтгэнэ гэдэг  ч олон нийт найдаж буйг сануулая.