Аушвицаас амьд үлдсэн 50 орчим хүн чөлөөлөгдсөн өдрөө эргэн дурсаж, өнөөдөр аймшигт үхлийн хуаранд очиж байна. 1.1 сая хүний амийг бүрэлгэсэн тус хуарангийн сүүлчийн хоригдлуудыг 1945 оны нэгдүгээр сарын 27-ны өдөр суллаж байв.

Өнөөдрийн үйл ажиллагаанд амьд үлдэгсдээс гадна Их Британи Умард Ирландын нэгдсэн вант улсын хаан III Чарльз, Францын ерөнхийлөгч Эммануэль Макрон, Германы ерөнхийлөгч Франк-Вальтер Штайнмайер зэрэг төрийн тэргүүн нар оролцох юм. Олон мянган хүнийг буудан хороосон Освенцимын анхны лагерийн "Үхлийн хана"-д цэцэг өргөснөөр энэ өдрийн үйл ажиллагаа эхэлнэ. Энд улс төрийн удирдагчид илтгэл тавихгүй. Мөн Украин дахь дайнаас шалтгаалаад оросууд оролцохгүй. Владимир Путин 60 жилийн ойд оролцсон боловч энэ жил түүнийг хүлээж авахгүй аж.

Европ дахь еврей хүн амыг лагерьт устгах шийдвэр 1942 оны эхээр хэрэгжиж эхэлсэн. Эзлэгдсэн Польшид Челмно, Белзец, Собибор, Треблинка, Мажданек, Освенцим-Биркенау зэрэг зургаан лагерь тухайд үед баригдсан.Треблинка нь Освенцимээс хамаагүй жижиг байсан ч богино хугацаанд 800-850 мянган еврейг энд хөнөөжээ.

Дашрамд дурдахад, Освенцимийг өнгөрсөн жил 1.83 сая жуулчин зорьсон. Болсон явдлыг хүн бүхэн мэдэх ч гэлээ бодитоор ирж үзэх тэс өөр байдгийг жуулчид хэлсээр байна.

Аушвицийн бөөнөөр хорих лагерь Польшийн нутаг дэвсгэрт байрлаж байсан Нацист Германы хамгийн том бөөнөөр хорих, устгах лагерь байлаа. Энэ хорих лагерь 1940, 1941 (Биркенау), 1942 онд тус тус байгуулагдсан гурван лагериас бүрдэж байсан. Бие бялдар сайтай жүүд хоригдлуудыг хөдөлмөрийн лагерь руу илгээж байсан бол настай, сул дорой эрчүүд, хүүхдүүд, эхчүүдийг устган хороож байв. Зарим хоригдол дээр Йозеф Менгеле анагаах ухааны туршилт хийдэг байлаа. Освенцимд үхсэн хүмүүсийн тоо 1-2.5 саяын хооронд хэлбэлздэг гэж Википедиад мэдээлжээ.