Нийгмийн даатгалын сангаас өнөөдрийн байдлаар 506 мянга орчим иргэн тэтгэвэр авч байна. 2024 онд Нийгмийн даатгалын ерөнхий газар 6.8 их наяд төгрөгийг тэтгэврийн сангийн санхүүжилтэд олгосон. Энэ нь улсын нийт төсвийн 20 орчим хувьтай тэнцэж буй. Монголчуудын уламжлалт цагаан сарын баяр дөхч, үүнээс шалтгаалж банкнаас тэтгэврийн зээл авах иргэдийн тоо нэмэгддэг. 2025 оны байдлаар ахмадуудын 60 гаруй хувь нь тэтгэврийн зээлтэй гэсэн судалгаа гарчээ. Гэр бүл хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын сайд Л.Энх-Амгалан ахмад настанд олгох тэтгэврийн зээлийн хугацааг 12 хүртэлх сар болгон бууруулах саналыг Монголбанкинд хүргүүлсэн.

Монголбанкны ерөнхийлөгчийн 2021 оны тушаалаар батлагдсан “Өр, орлогын харьцааг тогтоох аргачлал”-д өөрчлөлт оруулснаар дээрх асуудлыг шийдвэрлэх боломжтой болно гэж үзжээ. Харин ахмадуудын хувьд “Сарын 500 мянгаас 600 мянган төгрөгийн тэтгэвэр авдаг өндөр настнуудын хувьд жилээр тэтгэврийн зээл авах нь учир дутагдалтай гэх байр суурийг илэрхийлсэн юм.

БАНКУУД ТЭТГЭВЭР БАРЬЦААЛСАН ЗЭЭЛИЙГ ДЭЭД ТАЛ НЬ 24 ХҮРТЭЛ САРААР ОЛГОЖ БАЙНА

Банкны зээлийн эдийн засагчдын хэлж байгаагаар, сар бүхний эхний долоо хоногт тэтгэврийн зээл авах хүний тоо өсдөг аж. Зарим ахмад настан баяраа тэмдэглэн өнгөрүүлэх үүднээс тэтгэврийн зээл их хэмжээний дүнгээр авах хүсэлтэй. Гэвч тэтгэвэр авагч бүрд зээл авах дүнгийн боломжит хугацаа харилцан адилгүй байдаг байна. Тодруулбал, тухайн банкины дансаар тэтгэврээ авдаг байх, өөрийн биеэр ирэх боломжтой байх, тэтгэврийн зээл болон чанаргүй зээлийн үлдэгдэлгүй байх гэх мэт зүйлсийг харгалзаж дээд тал нь банкууд 6-24 сараар тэтгэврийн зээл олгож байгаа юм. Тухайлбал, Хаан банк 12 сар, Төрийн банк 24 сар, Голомт банк 18 сар, Худалдаа хөгжлийн банк 24 хүртэлх сараар тэтгэврийн зээл олгож байна.

ТЭТГЭВРИЙН ЗЭЭЛИЙН ЖИЛИЙН ХҮҮ 15.6-18 ХУВЬ БАЙНА

Банк бүрийн тэтгэврийн зээлийн нөхцөл харилцан адилгүй ч хүүний хувьд жилийн 15.6-18 хувь байна. Худалдаа хөгжлийн банкны сарын хүү 1,40 буюу жилийн 16,8 хувь, Голомт банк 6 хүртэлх сараар зээл авбал 15,6 хувь, 7-18 хүртэлх сараар тэтгэврийн зээл авахад 18 хувийн хүүтэй байна. Төрийн Банкнаас тэтгэвэр авдаг иргэн ирээдүйн тэтгэвэр, тэтгэмжээс эргэн төлөгдөх боломжтой богино хугацааны хэрэглээний зээлийг 12 хүртэлх сарын хугацаатай 16.8 хувийн хүүтэй цахимаар авч болно. Харин тэтгэвэр авагч тэтгэврийн зээлийн үлдэгдэлтэй байхдаа нэмж зээл авах бол салбар нэгжид хандах аж. Ингэхдээ 6 сар хүртэлх зээлийн 16.8 хувийн хүүтэй, 7 сар болон түүнээс дээш хугацаагаар авах бол 18 хувийн хүүтэй байх юм.

Иргэд зээлийн үлдэгдэлтэй ч нэмж зээл олгохгүй байгаад төдийгүй хугацаа бага, хүү өндөр байгааг шүүмжилж буй.

УИХ-аас Нийгмийн даатгалын тухай хуулийг шинэчлэн баталснаар тэтгэвэр тогтоолгох нас болон НДШ төлөх хугацааг жил бүр гурван сараар нэмэгдүүлэх зохицуулалт 2024 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс эхлэн хэрэгжээд явж буй. Иймээс энэ онд тэтгэвэр тогтоолгох насанд хүрсэн эрэгтэй /60 нас/ эмэгтэй /55 нас/ хамгийн багадаа 22 жил НДШ төлсөн байх шаардлага тавигдаж буй юм.