"Нарантуул", "Хархорин", "Да Хүрээ", 100 айл зэрэг томоохон худалдаа, үйлчилгээний төвүүдийг нүүлгэнэ гэж нийслэлийн дарга нар 2007 оноос хойш ярьж байгаа. Гэвч уг ажил бодит болсонгүй 2025 онтой золголоо. Томоохон зах, худалдааны төвүүд нь хотын төвийн гол гудамж, зам дагуу байрладаг нь автозамын хөдөлгөөнд хэт их ачаалал үүсгэдэг. Тийм учраас 15 гаруй жилийн турш эдгээр зах худалдааны төвүүдийг нүүлгэж, түгжрэлийг бууруулна гэж ярьж байгаа ч уг ажил судалгаа хийж байгаа гэх нэрийн дор гацсаар өнөөдрийг хүрэв.

Захуудыг нүүлгэх анхны санаачлага 2007 онд тухайн үед нийслэлийн захирагчаар ажиллаж байсан Ц.Батбаяраас гарч байжээ. Үүний дараа 2012 онд дахин сөхөгдөж байсан ч амжилт олоогүй юм.

Улмаар 2016 онд Нийслэлийн Засаг дарга асан С.Батболд "Хот баруун тийш тэлнэ. Зах, худалдааны төвийг түгжрэл сааруулах зорилгоор нүүлгэнэ. "Нарантуул", "Да" хүрээ зэрэг захуудыг ажиллаж байх хугацаандаа нэн тэргүүнд нүүлгэн шилжүүлнэ" гэж байв. Үүний дараа захирагч асан С.Амарсайхан 2018 оны 4-9 дүгээр сард барилгын зах болон бусад томоохон худалдааны төвийг нүүлгэх шийдвэр гаргасан байдаг. Түүнчлэн захуудыг нүүлгэх ажлын хэсэг хүртэл байгуулагдаж байв. Тус ажлын хэсэг судалгаа хийж, санал дүгнэлт боловсруулах үүрэгтэй байсан бөгөөд тэгэс гээд мартагдсан гэж хэлж болно. Харин 2022 онд Д.Сумъяабазар нийслэлийн захирагч байх үед хотын баруун зах буюу Сонгинохайрхан дүүрэгт 28 га газар төлөвлөж захуудыг байршуулна, мөн их, дээд сургуулиудыг нүүлгэх тухай мэдээлж байсан юм.

Тэгвэл хамгийн сүүлд хотын дарга Х.Нямбаатар ирэх жилүүдэд хийх томоохон бүтээн байгуулалтуудын талаар танилцуулахдаа захуудыг нүүлгэх тухай дахин ам нээлээ. Тодруулбал, 2024-2028 онд нийслэлд хот доторх анхны хурдны замыг барих ажил, метроны төсөл зэрэгтэй уялдуулан томоохон зах худалдааны төвүүдийг дараах байдлаар нүүлгэн шилжүүлэхээр төлөвлөжээ.

НАРАНТУУЛ ЗАХЫГ ТУУЛЫН ХУРДНЫ ЗАМЫН ТӨГСГӨЛД БАЙГУУЛНА

Дээр дурдсан туулын хурдны замыг 20-30 сарын дотор барьж дуусгана гэх тооцоолол бий. Тиймээс нийслэлээс Нарантуул захын удирдлагуудтай уулзаж, нүүлгэх санал тавьсан аж. Энэ талаар Хотын дарга Х.Нямбаатар "Мягмар гаригт Нарантуул захын ойролцоо ямар ч түгжрэлгүй болдог. Тэгэхээр худалдаа эрхлэгчдэд санал тавьж хурдны замын дагуу хоёр худалдааны төвийг байгуулна. Дэлхийн жишигт хурдны замынхаа орц, гарцан дээр томоохон худалдааны төвүүд байдаг. Манайх шиг айлуудынхаа сууршлийн бүсэд байрлалтай улс бараг л байхгүй. Нарантуул худалдааны төв 21 аймгийн хүнсний болон ахуйн бараа, малын эм хэрэгслийн бөөний төв болчихоод байгаа учраас Туулын хурдны замынхаа баруун хэсэгт буюу Туул голын хойд хэсэгт Нарантуул захыг шилжүүлнэ. Харин одоогийн газар дээр нь орон сууц барих зориулалтыг нь өөрчилж өгье гэдэг уулзалт, хэлэлцээрийг хийнэ. Тэгэхээр Улаанбаатар хот баруун талдаа нэг авто худалдааны төвтэй, зүүн талдаа нэг худалдааны төвтэй болно. Ирэх гурван жилийн хугацаанд замаа барьж дуусгах учраас энэ хугацаанд Нарантуул захыг байгуулах шаардлатай" хэмээн онцолсон юм.

Өмнө нь "Нарантуул" захын газар ашиглах гэрээг 25 жил сунгасан учир нүүлгэх ажил бүтээгүй гэдэг. Учир нь хувийн өмч болохоор нийслэл яаж ч чадаагүй гэх тайлбар бий. Мөн бусад худалдааны төв дээр ч газрын асуудлаас болоод нүүлгэн шилжүүлэх ажил хойшилдог байна.

Зах, худалдааны төвүүд ажиллаагүй өдрүүдэд ойролцоох уулзвараар нь зорчих тээврийн хэрэгслийн тоог тооцоход замын ачаалал 10-15 хувиар багассан дүн гарчээ. Томоохон зах, худалдааны төвүүд нь хотын төвийн гол гудамж, зам дагуу байрладаг нь автозамын хөдөлгөөнд хэт их ачаалал үүсгэдэг. Түүнчлэн улсын хэмжээнд 88 их, дээд сургуульд  147 мянга 293 оюутан сурдгаас Улаанбаатарт 79 их, дээд сургуульд 141 мянга 391 оюутан буюу 96 хувь нь байгаа аж.

ДА ХҮРЭЭ, ШАР ХАДНЫ ЗАХЫГ БАЯНЗҮРХИЙН ХУУЧИН ТОВЧОО РУУ НҮҮЛГЭНЭ 

Харин Да хүрээ, Шар хадны захыг Баянзүрхийн хуучин товчоо руу нүүлгэх юм байна. Тодруулбал, одоо тэнд байгаа гэр хорооллын айл өрхүүдийг нүүлгэж, газарт оруулах аж. Ингэснээр Да хүрээ, Шар хадны захыг байрлуулж, хурдны замын орц гарц дээр худалдааны төвүүдээ байршуулна. Мөн худалдаа, тээврийн төвүүдийн Налайх дүүрэг рүү нүүлгэхээр шийдвэр гаргасан байна.

Мэдээж захуудыг нүүлгэж, хотоос зайдуу гаргах шийдвэрийг бизнес эрхлэгчид таатай хүлээж авахгүй нь лавтай. Гэвч иргэдийн тав тухтай орчинд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлж, хотын хөдөлгөөний ачааллыг бууруулахын тулд зайлшгүй хийх ёстой ажлын нэг. Тиймээс Хотын дарга Х.Нямбаатар хэлснээ хэрэгжүүлж, хийхээр төлөвлөснөө ажил хэрэг болгох уу, эсвэл захуудыг нүүлгэх ээлжит үлгэр үргэлжлэх үү гэдгийг харах л үлдлээ.