Монгол Улсын түүхэнд хамгийн их холбогдогчтой 40 их наядын нүүрсний хулгай олон нийтэд зарлагдаад даруй хоёр жилийн нүүртэйгээ золгож байна. Нүүрсний гэх тодотголтой энэ хэрэг удаан хугацаанд хэлэлцэгдэж, холбогдогчдын тоо буурч явсаар эцэст нь 11 хүнд шүүхээс ял оноосон байдаг. Тодруулбал, анх энэ хэргээр 11 хүнд холбогдох хэргийн шүүх хурал 2024 оны нэгдүгээр сард 15 хоног үргэлжилж шийдвэрээ гаргасан. Гэвч шүүгдэгч болон өмгөөлөгчдийн гаргасан давж заалдах гомдлоор эрүүгийн хэргийг Нийслэлийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүх хоёр өдөр /2024.09.12/ хаалттайгаар хэлэлцэж шийдвэр гаргасан юм. Зарим хүний шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож өөрчлөх, дахин шүүхээр шийдвэрлүүлэх, бусад шүүгдэгчдийн ялыг хэвээр үлдээсэн. Гэвч Улсын ерөнхий прокурорын газраас эсэргүүцэл бичиж, шүүгдэгч болон тэдний өмгөөлөгч нараас Улсын дээд шүүхэд гомдол гаргасан байна. Гэвч Улсын дээд шүүх тэдний гомдлыг хэлэлцэхээс татгалзав.

Өөрөөр хэлбэл, прокурорын бичсэн эсэргүүцлийг Улсын дээд шүүх хэлэлцээгүй учраас давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэр хэвээр үлдэнэ гэсэн үг.

Давж заалдах шатны шүүхээс анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг бууруулж, зарим хүний шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож өөрчлөх, дахин шүүхээр шийдвэрлүүлэх, бусад шүүгдэгчдийн ялыг хэвээр үлдээсэн.

Давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэр:

• Т.Аюурсайханы 3 жил хорих ялыг 2.6 жил болгож шийдвэрлэсэн.
• Т.Аюурсайханы туслах И.Даваадоржийг 2 жил хорино.
• Б.Ганхуягийн 5.9 жил хорих ялыг 3.9 жил болгож шийдвэрлэсэн.
• Данзанравжаагийн хойд дүр гэгдэх ламыг торгох ялаас чөлөөлсөн.
• Т.Аюурсайханы төрсөн дүү Т.Түвшинбаатарыг ялаас чөлөөлсөн.
• Б.Отгонжаргалыг бусдад давуу байдал бий болгосон гэх яллах дүгнэлтийг хэрэгсэхгүй болгосон.
• "Лайки Лайф" ХХК-ийн захирлыг 10 сая төгрөгөөр торгосон.
• Б.Ганхуягийн эхнэрийг нэг сая төгрөгөөр торгосон.
• Х.Батхишигийн 14 сая төгрөгийн торгуулийг хүчингүй болгосон.
• "Эрдэнэс тавантолгой" ХК-ийн Хөрөнгө оруулалтын хэлтсийн дарга Б.Эрдэнэбаярыг 10 саяар торгож, зорчих эрхийг нь хязгаарласан.
• О.Дагвадоржийн 10 саяар торгож, 6 сар зорчих эрхийг хязгаарласан.

2023.12.05. Улсын ерөнхий прокурорын газар: 2022 оны 12 дугаар сарын 05-ны өдөр байгуулагдсанаас хойш хэрэг бүртгэлтийн 82 хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж,  гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзэх нөхцөл байдал тогтоогдсон 156 хүн, 3 хуулийн этгээдийг яллагдагчаар татан, мөрдөн байцаалтын 38 хэргийг шалгажээ. Тухайлбал, улс төрд нөлөө бүхий 13, Хил, Гааль, Авто тээврийн үндэсний төв, Төрийн өмчит үйлдвэрийн газрын удирдах, гүйцэтгэх албан тушаалтан 90, хувийн компанийн захирал, менежер, хувиараа нүүрс тээвэрлэгч 49, гадаад улсын 4 иргэн яллагдагчаар татагдсан байна. Үүнээс 96 хүн, 2 хуулийн этгээдэд холбогдох 12 хэрэгт прокурор яллах дүгнэлт үйлдэн шүүхэд шилжүүлснээс анхан шатны шүүх 7 хэргийг хянан шийдвэрлэж, 2 хэргийг нэмэлт ажиллагаа хийлгэхээр прокурорт буцаажээ.

2024.10.01.Улсын ерөнхий прокурорын газар: Нийслэлийн прокурорын газраас сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд “нүүрсний” хэргээр 91 хүнийг шүүхэд шилжүүлж, хуулийн дагуу шийдвэрлүүлсэн гэжээ. Тодруулбал, прокуророос яллах дүгнэлт үйлдсэн нүүрс олборлолт, экспорт, тээвэрлэлт, худалдан авах хууль бус үйл ажиллагаатай холбоотой 16 хэргийг шүүхээс хянан хэлэлцээд Эрүүгийн хуульд заасан эрх мэдэл албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглах, хахууль авах, өгөх, үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжих, мөнгө угаах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тус тус тооцож, хорих, торгох, нийтийн албанд томилогдох эрхийг хасах зэрэг ял шийтгэлийг оногдуулсан байна. Авлигатай тэмцэх газар, Цагдаагийн ерөнхий газар, Тагнуулын ерөнхий газрын хамтарсан ажлын хэсгээс 12 хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд УИХ гишүүн, гишүүн асан 5, яам, агентлаг, төрийн өмчит үйлдвэрийн газар, иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын дарга асан зэрэг 43 албан тушаалтан яллагдагчаар татагдан шалгагдаж байна.

Олон нийтийн анхаарлын төвд байсан Хөгжлийн банк, нүүрсний хулгай зэрэг хэргүүд олон холбогдогчтой, их хэмжээний мөнгөн дүнтэйгээр сүр дуулиантайгаар олон нийтэд зарлагдсан ч эцсийн үр дүн нэг иймэрхүү байгааг нүүрсний хулгайн хэрэгт холбогдсон хэрэгтнүүдийн жишээнээс харж болно.
Дан ганц нүүрсний, хөгжлийн банкны хулгай ч биш өөр олон авлига, албан тушаалын гэмт хэрэгтнүүдийн “толгойг илж”, торгоод өнгөрснийг монголчууд мэдэж байгаа.
Олон нийтийн зүгээс авлига албан тушаалын хэрэгт холбогдсон бол хатуу шийтгэлтэй байж, бага мөнгөөр торгоод дуусах бус хариуцлагыг нь нэмэгдүүлж, АТГ, шүүх ажлаа хараат бусаар хийх ёстой гэж хэлж, ярьж, шаардаж байгаа ч бодит байдал дээр хуулийн байгууллага иймэрхүү янзтай л ажлаа л хийж байна.

2023 оны авлигын индексээр бид таван байр ухарч, 180 орноос 121-т жагссан байв. Удахгүй 2024 оны авлигын индексийг зарлана. Харин бид ухарсан уу, урагшилсан уу.

Авлига, албан тушаалын хэрэгт холбогдсон этгээдэд оногдуулах ялыг нэг хэсэг нь бууруулж, нөгөө хэсэг нь ял нь хөнгөдсөн байна гэж эсэргүүцэл бичээд ч шүүх нь хэлэлцэхээс татгалзаж байгаа нь авлигчдынхаа “толгой”-г илсээр байх уу, Монголын төр авлигачидтайгаа тэмцэж байна уу гэдэгт итгэх итгэлийг улам л сулруулахаас, дээрдүүлэхгүй л бололтой. Улстөрчид нь гоё, чамин үгтэй уриа лоозонгийн шинжтэй мэдэгдэл, амьдрал дээр хэрэгждэггүй хууль, авлигачидтай хүний, өөрийн нам харгалзахгүй тэмцэнэ гэсэн амлалтууд чинь алсарсаар, иргэд нь ч шүүх, хуулийн байгууллагадаа итгэл алдарсаар.