Дэлхийн хамгийн тусгаарлагдмал бөгөөд нууцлагдмал улсаас ирсэн 11 мянга орчим цэрэг дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойших Европын хамгийн том мөргөлдөөнд оролцож байна. Хойд Солонгос цэргүүдийн талаар, тэдэнд яг ямар тушаал заавар өгсөн талаарх батлагдсан мэдээлэл хомс. Учир нь тэдний оролцоог ОХУ ч, Хойд Солонгос ч албан ёсоор хүлээн зөвшөөрөөгүй байгаа билээ.

АНУ, Украин, Өмнөд Солонгосын тагнуулын албадаас мэдээлснээр Хойд Солонгосын цэргүүд Курск мужид хэдийнэ байлдааны ажиллагаанд оролцоод эхэлсэн аж. Одоогоор тэд хэдэн зуугаараа амиа алдсан гэх мэдээлэл байна. Зөвхөн өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд л гэхэд Курскийн тосгоны ойролцоох тулалдаанд Хойд Солонгосын 30-аас доошгүй цэрэг амь үрэгдэж, шархаджээ. Амь үрэгдэгсдийн дотор энгийн цэргүүдээс эхлээд удирдах албан тушаалтнууд ч багтсан гэж үзэж байна.

Украины эх сурвалжийн мэдээлснээр хойд солонгос цэргүүд энэ тулаанд оролцохдоо “70 жилийн өмнөх тактик” ашиглан явган цэргийн довтолгоог эхлүүлсэн аж.

Хойд Солонгосын цэргүүд бодит дайны туршлагагүй тул орчин үеийн харгис мөргөлдөөн тэдэнд танил бус байгаа нь лавтай.

Гэвч зарим шинжээч Хойд Солонгосчуудыг дутуу үнэлж болохгүй гэж анхааруулж байна. Өмнөд Солонгосын армийн ахмад дайчин, чөлөөнд гарсан дэслэгч генерал Чун Ин Бумын хэлснээр Ким Жон Ун “Шуурга” корпус гэгддэг өндөр бэлтгэгдсэн ангийн шилдэгүүдийг Украин руу илгээжээ. Зарим нь тусгай хүчнийхэн бол бусад нь явган цэрэг, мэргэн буудагчид юм.

“Шуурга” корпус буюу Хойд Солонгосын армийн 11 дүгээр корпусын цэргүүд нь дундаж цэргүүдээс илүү сайн түвшинд бэлтгэгдсэн, бие бялдар, эр зоригоороо ч илүү аж. Тэд тэвчээртэй, сэтгэлийн хаттай байх сургуулилалт хангалттай хийсэн гэж “38 North” хөтөлбөрийн мэргэжилтэн Майкл Мадден хэлэв. Тэрбээр “Энэ залуус программчлагдсан, сургалтад хамрагдсан. Гэхдээ тэднийг хэр сайн сургаж, програмчилсан бэ гэдэг л чухал. Тэд бусад цэргээс оюун санааны бэлтгэлээрээ илүү байх магадлалтай” гэжээ.

Хойд Солонгосын нийгэмд армийн 11-р корпусын гишүүн харьцангуй давуу эрх мэдэлтэй байх магадлалтай. Ким Жон Уны дэглэмд үнэнч байх нь тус корпуст элсэх гол шалгуур юм.

Гэвч зөвхөн сэтгэл зүйн бэлэн байдалтай байх нь мэдээж хангалтгүй. Нисгэгчгүй нисэх онгоцоор тоноглогдсон байлдааны ажиллагаа нь Украин дахь дайныг шинэ түвшинд гаргаад буй.

Тэгвэл оросууд хойд солонгос цэргүүдэд “галлах”, “байрлалаа эзлэх” зэрэг цэргийн 100 үндсэн нэр томьёог зааж өгч буй аж. Мөн их буу, нисгэгчгүй агаарын тээврийн хэрэгсэлтэй харьцах, шуудуу цэвэрлэх зэрэг явган цэргийн үндсэн үйл ажиллагааг тэдэнд заажээ. Энэ нь фронт шугамын ажиллагаанд чухал ур чадвар юм.

ХОЙД СОЛОНГОС ДАХЬ НӨХЦӨЛ БАЙДАЛ

Угтаа бол Хойд Солонгос нь дэлхийн хамгийн их цэрэгжсэн орнуудын нэг. Дэлхийн баримт номд дурдсанаар тус улс 1.2 сая зэвсэгт хүчинтэй бөгөөд бүх иргэд нь 17 наснаас эхлэн цэргийн алба хаах ёстой байдаг. Түүнчлэн цэргийн албаны хугацаа нь даруй 10 жил байсныг сүүлд хоёр дахин багасгажээ.

Хойд Солонгосын нэгэн дүрвэгчийн ярьснаар цэргүүдийн нөхцөл байдал амаргүй байдаг аж. Тэд хоол унд багатай, эмчилгээ муутай, нойр дутуу олон жилийг цэргийн албанд өнгөрүүлдэг. Тухайн дүрвэгч нь 1989 онд Өмнөд Солонгосын хилийн ойролцоох Кэсон хотод цэргийн алба хааж байжээ. Энэ үеэр нэг сая хүний амийг авч одсон аймшигт өлсгөлөн Хойд Солонгост нүүрлэсэн байдаг. Тэрбээр ярихдаа “1991 оноос өмнө бид мах иддэг байлаа. Гэвч түүнээс хойш мах идэхээ байсан. Өмнө нь нэг хоолонд 800 грамм будаа ордог байсан бол сүүлдээ өдрийн 800 грамм болж буурсан. Эцэстээ будаагүй дан эрдэнэшишийн гурил өгөх болсон. Цэргүүдийн дунд хоол тэжээлийн дутагдал их байдаг байлаа” гэжээ.

Мөн бэлтгэлийн үеэр зэвсэг ашиглалттай холбоотой осол байнга гардаг аж. Бэлтгэлийн нэг жишээ гэхэд л өвлийн марш буюу гурван өдрийн турш нойргүй 150 км алхдаг байжээ.

Нэг гэрэл гэгээтэй зүйл гэвэл хуаран халаалт сайтай, 24 цаг тог цахилгаантай байсан аж.

Нэрээ нууцалсан тус цэрэг 2017 онд Өмнөд Солонгос руу дүрвэжээ. Цэргээс халагдаад хэдийнэ 20 жил өнгөрсөн ч гэлээ түүний туршлага гадныханд ховорхон мэдээлэл болсон нь дамжиггүй.

Хойд Солонгосоос дүрвэсэн өөр нэг цэргийн хэлснээр эмчилгээ муутайгаас болж нас барсан цэргүүд маш олон байдаг. Цэргүүд өлссөндөө хөдөө тосгон, фермүүдээс хоол хүнс хулгайлсан гэх мэдээлэл ч их гардаг аж.

Зөвхөн цэргүүд гэлтгүй Хойд Солонгос тэр аяараа хүнсний хомсдол, өлсгөлөнтэй олон жил нүүр тулсан. НҮБ-ын Дэлхийн хүнсний хөтөлбөрөөс мэдээлснээр нийт хүн амын 40 гаруй хувь нь хоол тэжээлийн дутагдалд орсон байна.

Хойд Солонгосын армийн амьдралын тухай сүүлийн үеийн мэдээллүүд ч мөн адил бүдэг бадаг дүр зургийг харуулж байна. Тэдний сонирхлыг бэлэн мөнгө болон гадаад руу явах боломж татдаг нь гарцаагүй. Вашингтонд төвтэй олон улсын судалгааны төвөөс мэдээлснээр ОХУ хойд солонгос цэргүүдийн бүх зардлыг өөрсдөөсөө гаргаж байгаа аж.

Орос дахь Хойд Солонгосын цэргүүд сард 2000 ам.долларын цалин авдаг байж магадгүй. Гэтэл Хойд Солонгостоо тэд сард дунджаар нэг ам.доллар л авдаг. Тэд Оросын өгч буй мөнгийг бүгдийг нь авахгүй, 90 хувийг нь Ким Жон Унд өгнө. Гэлээ гээд тэдэнд үлдэж буй мөнгө нь даруй 300 ам.доллар юм. Энэ бол хойд солонгос хүний хувьд асар их мөнгө.

Украин өнгөрсөн аравдугаар сард “Би амьдармаар байна” төслийг эхлүүлжээ. Энэ төслийн хүрээнд бууж өгсөн хойд солонгос цэргүүдэд өдрийн гурван удаагийн хоол, эмнэлгийн тусламж амлаж, үүнийгээ солонгос хэл дээрх бичлэгээр нийтэлжээ. Гэвч хойд солонгос цэргүүд үүнээс болж олноор оргон зайлах магадлал бага гэж шинжээчид үзэж байна.