Орос Украин руу түрэмгийлсний 1000 дах өдөр Киев АНУ-аас олгосон "ATACMS" дуунаас хурдан пуужингаар Брянск мужид цохилт өгчээ. Нийт зургаан удаа пуужингаар цохилт өгсөн гэж Москвагийн эрх баригчид мэдэгдсэн байна. Ерөнхийлөгч Путин өмнө нь барууны Украинд үзүүлэх тусламжийг буруутгаж, "NATO" оролцож эхэлбээс цөмийн зэвсэг ашиглана гэж сүрдүүлсэн байдаг. Гэсэн хэдий ч Даваа гаригт /2024.11.18/ АНУ-ын ерөнхийлөгч Жо Байден удаан хугацааны турш хориглосон "ATACMS" пуужинг ашиглах эрхийг Украинд олгосон юм. Улмаар Оросын газар нутаг руу анх удаа баруунаас олгосон зэвсэг ашиглаж Украины цэргүүд цохилт өгчээ.

Орос өмнө нь “улаан шугам” тогтоосон байдаг. Энэ нь Украинд орчин үеийн байлдааны танк, сөнөөгч онгоц нийлүүлэхгүй байх тухай бөгөөд уг шаардлагыг биелүүлбэл Орос, "NATO"-гийн хооронд дайн үүсэхгүй гэсэн үг аж. Үүнийг "NATO"-д суугаа АНУ-ын элчин сайд асан Курт Волкер буруутгаж, "АНУ, Украины зэвсгийн хэрэглээг хязгаарлах гэж оролдох нь тэгш бус байдлыг үүсгэж байна" гэж хэлж байжээ.

Тэрбээр "ATACMS"-ийн хэрэглээг хязгаарлах нь Оросын шийдэх ёстой асуудал биш гэж онцолж, санаатайгаар Москва дайныг хурцатгах гэж оролдож байна гэсэн юм.

АНУ ЯАГААД ШИЙДВЭРЭЭ ӨӨРЧЛӨВ?

Украин анх удаа "ATACMS"-ыг ашиглах болсон гэж олон нийт андуурдаг. Үнэн хэрэгтээ, өнгөрсөн жил гаруй хугацаанд тус улс эзлэгдсэн нутаг дэвсгэр дэх Оросын баазыг онилох журмаар ашиглаж байжээ. Мөн АНУ-ын бусад зэр зэвсгийг Оросын нутаг дэвсгэр дээр ашиглаж байгаа ч Байдены засаг захиргаа уг пуужинг хилийн цаана байрлах байг онилохыг хориглож байв. Энэ нь Оросын эсрэг нэг гараараа тулалдаж байгаа мэт санагдаж байсан тул Зеленский удаа дараалан хоригийг цуцлах шаардлагатай гэж уриалсан.

Ажиглагчдын үзэж буйгаар Байдены засаг захиргаа гэнэт шийдвэрээ өөрчилж, "ATACMS" ашиглах зөвшөөрөл олгосон нь хэд хэдэн шалтгаантай юм.

Нэгдүгээрт, өнгөрсөн наймдугаар сараас хойш Хойд Солонгосын цэргүүд Оросын Курск мужид байрлаж, байлдааны ажиллагаанд тусалж байна гэх мэдээлэлтэй холбоотой юм. Учир нь Орос дэлхийн хамгийн тусгаарлагдсан оронтой хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулсан тул Байден Украиныг ялагдах ёсгүй гэж үзсэн бололтой.

Хоёрдугаарт, Дональд Трамп ерөнхийлөгч болсноор Украины ирээдүй хэрхэх нь тодорхойгүй байдалд хүрэв. Шинээр сонгогдсон Трамп удаа дараа дайныг санхүүжүүлэхгүй гэж мэдэгдсэн тул Байден хамгийн сүүлийн хүчирхэг тусламжаа хүргэж байна. Хэрэв "ATACMS"-ын цохилт амжилттайгаар байгаа онох юм бол ирээдүйд Оросыг цэргээ татахад туслах хөшүүрэг болно гэж бодож буй.

"ATACMS" ГЭЖ ЮУ ВЭ?

Энэ нь Армийн тактикийн пуужингийн систем бөгөөд 300 километр хүртэлх зайд байх байг онилох чадвартай. Газраас газар ангиллын пуужинд ордог учир алсын тусгал нь Украинд давуу тал олгох юм. Батлан ​​​​хамгаалахын үйлдвэрлэгч "Lockheed Martin"-ийн бүтээсэн эдгээр пуужин нь гинжит "M270" олон хөөргөх пуужингийн систем (MLRS) эсвэл "M142" өндөр хөдөлгөөнт артиллерийн пуужингийн систем (HIMARS) -д холбогдож хөөрдөг.

Нэг "ATACMS" пуужин нь ойролцоогоор 1.5 сая ам.долларын үнэтэй.

"ATACMS" нь "attack-’ems" гэж нэрлэгддэг бөгөөд хатуу пуужингийн түлшээр цэнэглэгддэг байна. Өндөр хурдны чадвартай учир агаар мандалд саатуулахад хэцүү аж. Үүнд хоёр төрлийн цэнэгт хошуу суурилуулж болдог. Эхнийх нь өргөн талбайд хөнгөн хуягт ангийг устгах зориулалттай олон зуун тэсрэх бөмбөг агуулдаг цэнэгт хошуу юм. Улмаар зогсоолд байгаа нисэх онгоц, агаарын довтолгооноос хамгаалах техник, цэргийн баазыг нэгэн зэрэг бөмбөгдөж устгах боломжтой.

Гэхдээ олон тооны байг онилж дууссан ч дэлбэрээгүй тэсрэх бөмбөг үлдэх эрсдэлтэй.

Хоёрдох төрөл нь томоохон байгууламжийг устгах чадалтай 225 кг тэсрэх бөмбөг агуулсан цэнэгт хошууг суурилуулж болдог.  "ATACMS" нь олон арван жилийн турш АНУ-ын хамгийн хүчирхэг пуужин байсаар ирсэн бөгөөд хамгийн анх 1991 онд Персийн булангийн дайнд ашиглаж байжээ. Гэхдээ шинэ үеийн, нарийвчилсан цохилт өгөх чадалтай пуужинг тус улсын батлан хамгаалах салбарын үйлдвэрлэгчид зохион бүтээжээ. Энэ нь 500 километр хүртэлх байг илүү хурдан хугацаанд устгадаг. Одоогийн байдлаар Украин уг шинэ пуужинг авах санал гаргаагүй байгаа юм.

ДАЙНЫ ТАЛБАРТ ЯМАР НӨЛӨӨ ҮЗҮҮЛЭХ ВЭ?

Украин АНУ-аас зөвшөөрөл авснаас ердөө нэг хоногийн дараа Оросын Брянск мужид зургаан удаа "ATACMS" пуужингаар цохилт өгсөн. Москвагийн албаныхан мэдээлснээр, уг пуужин замдаа таарсан Оросын пуужинг устгасан бөгөөд хэлтэрхийнүүд нь бүс нутаг дахь цэргийн байгууламжид гал түймэр гаргасан байна. Улмаар Оросын анхааруулгыг үл тоон, барууны зэвсгийн ашигласан тул Украинд зохих ёсны хариу үзүүлнэ гэж Москва мэдэгджээ.   Оросын Батлан хамгаалах яам хэзээ ч Украиныг Брянск муж руу халдана гэж төсөөлөөгүй байна. Учир нь тус яам "ATACMS" пуужингаар Курск муж дахь цэргийн байгууламж руу цохилт өгнө гэж тооцоолж байжээ.

Одоо Украин, АНУ-ын албаныхан Орос, Хойд Солонгосын цэргүүд Курскийн нутаг дэвсгэр дэх Украины бааз руу сөрөг довтолгоо хийнэ гэж үзэж буй.

Украины хувьд "ATACMS" ашигласнаар Оросын цэргүүд тус улсын цэргийн бааз, дэд бүтэц, зэвсгийн агуулах зэрэг объектод халдана гэж ажиглагчид онцолжээ. Тиймээс уг үйл явдлаас сэргийлэхийн тулд Украин дахин "ATACMS" ашиглаж магадгүй. Мөн Орос улам хүчин чармайлт гаргаж, олон тооны цэрэг, зэр зэвсэг, сөнөөгч онгоц гаргана гэж албаныхан тооцоолж байгаа тул Украинд пуужингийн нийлүүлэлт удаашралтай мэт санагдаж магадгүй. Гэсэн хэдий ч Оросын эдийн засгийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан тус улсын цэргүүдэд хангамж хүрэлцэхгүй хэмжээнд хүрч болзошгүй юм.

Киев дэх нэрээ нууцалсан эх сурвалж "BBC"-д хэлэхдээ, "Украинд довтлох чадварыг нь нэмэгдүүлсэн шийдвэрийн дараа Оросын зардал хэд дахин ихсэнэ" гэжээ. Мөн Обамагийн засаг захиргаанд Батлан ​​хамгаалахын дэд сайдын туслахаар ажиллаж байсан Эвелин Фаркас хэлэхдээ, "Украин ATACMS ашиглаж болох ч хэчнээн хэмжээний нөөцтэй байх вэ гэдэг чухал.

Пентагоны зүгээс тийм ч олон тооны пуужинг зүгээр өгөхгүй гэдгээ сануулж байсан гэж бид сонссон" гэсэн байна.

Түүнчлэн, АНУ "ATACMS" пуужинг олгосноор бусад батлан хамгаалах чадвар өндөр орнууд Украинд өөрсдийн том зэвсгээ олгож магадгүй. Жишээ нь Их Британи, Франц улсууд Оросын нутаг дэвсгэр дээр "Storm Shadow" пуужинг ашиглах зөвшөөрлийг Украинд олгож магадгүй. Энэ нь "ATACMS"-тэй ижил хүчин чадалтай бөгөөд хоёр орны хамтран гаргасан алсын тусгалтай далавчит пуужин юм.