Туул голд хийсэн шинжилгээний хариу, 19 компанийн ундны зориулалтаар савласан цэвэр усны найрлагад хийсэн шинжилгээний тайланг Усны газрын дарга З.Батбаяр өнөөдөр /2024.11.14/ танилцууллаа.

Тэрбээр "Хоёр жилийн өмнө Улаанбаатар хот орчим болон говийн бүсэд усны нөөцийн хомсдол байна гэж бид ярьж байсан бол мянганы сорилын ажлын үр дүнд усны нөөцийн хомсдолын аюулыг 5-10 жилээр хойшлуулж чадлаа. Хэдийгээр хомсдолын аюулыг хойшлуулж чадсан ч бохирдлын тухайд асуудалтай болж эхэлж байна. Төв цэвэрлэх байгууламжаас доош Туул гол дээр нийтдээ 380 мянга гаруй хагшаас байна гэдэг тоо бий. Үүнийг төв цэвэрлэх байгууламжаас цэвэрлэгдэлгүй гарч байгаа хүний ялгадасны үлдэгдэл гэж энгийнээр ойлгож болно. Энийг цэвэрлэх шаардлагатай байгаа. Бидний хэмжиж үзсэн машин цагт 36 метр куб хагшаасыг цэвэрлэх чадалтай. Хоногт 360 метр кубийг цэвэрлэнэ. Гэвч дээрх тоог харвал энэ машин маань бүтэн гурван жилийн турш тасралтгүй ажиллах шаардлагатай болно.

Бид Туул голын уснаас шинжилгээ авсан. Шинжилгээний хариу яг л бидний хүлээж байсан шиг гарсан. Харамсалтай нь, Туул голоос бүхэлдээ гэж болохоор цэгүүдээс гэдэсний савханцар нян илэрсэн.

Энэ оны наймдугаар сард бид олон нийтэд хандаж мэдэгдэл хийсэн. Гэвч иргэд тоогоогүй. Усны газрын санал болгож байгаагаар Улаанбаатар хотод задгай усанд орох аргагүй болсон. Өөрөөр хэлбэл,  Туул, Сэлбэ, Улиастай гол гээд бүх задгай уснаас гэдэсний савханцар нян илэрч байна. Тэгэхээр Туул голын эрэг дээр шорлог зараад байгаа иргэдээс битгий худалдан авалт хий. Нөгөө шорлог хийж байгаа төмрөө Туул голын усанд угааж байгаа. Гэдэсний савханцар гэдэг нь хүний өтгөнөөс илэрдэг. Гэдэсний савханцар нян гарах болсон гурван янзын эх үүсвэр байна. Нэгдүгээрт Улаанбаатар хотод байгаа 680 мянга гаруй нүхэн жорлон, хоёрдугаарт цэвэрлэх байгууламжаас гарч байгаа хог, гуравдугаарт төвийн төвлөрсөн шугамд холбогдоогүй, өөрсдөө зөөврийн аргаар бохироо зайлуулж байгаа хотхонууд. Жишээ нь, Зайсан, Нүхт орчим байгаа хотхонууд гэсэн үг.

Голын усанд машинаа угаагаад гол бохирдуулж байна гэж ярьдаг байсан бол, голын усанд машинаа угаах нь гэдэсний савханцар нян таны хүүхдийн гараар дамжаад гэдсэнд нь орох аюул бий болсон байна. Гадаргын ус нь ийм байгаа бол ундны ус нь ямар байгаа вэ гэдэг асуулт гарч ирсэн. Сүүлийн үед Зайсан орчмоос ундны уснаас гэдэсний савханцар нян илэрсэнтэй холбоотойгоор савласан усны борлуулалт нэмэгдсэн. Тиймээс савласан уснууд дээр бид шинжилгээ хийж үзсэн. Одоохондоо нэр зарламааргүй байна. Түүврийн аргаар хийсэн шинжилгээ учраас үүнд хамрагдаагүй газрууд байгаа. Лабораторийн шинжилгээ хийж үзэхэд савласан уснуудад азаар ноцтой хэмжээний аюул байхгүй байна. Гэвч эрдэслэг усны стандарт болон, байгалийн эрдэст усны стандарттай харьцуулахад шинжилгээ хийсэн 19 савласан усны 16 нь стандартын зөрүүтэй байна. Эдгээр зөрүү маш байгаа учраас эхний ээлжид тухайн компаниудад бичиг явуулсан байгаа. Түүнчлэн савлагаан дээрээ хүчингүй болсон стандартын дугаарыг тавьсан тохиолдол ч байна. Тэгэхээр стандартад хэрхэн хандаж байгаа нь харагдаж байгаа байх" гэв.