УИХ-ын гишүүн Г.Тэмүүлэн, Ж. Баярмаа нар Монгол Улсын 2025 оны төсвийн төслийн асуудлаар мэдээлэл хийлээ.

-УИХ-ын гишүүн Г.Тэмүүлэн:

-Нэр бүхий таван гишүүн өнгөрсөн Даваа гаригт Засгийн газарт шаардлага тавьсан. Тэр дундаа үр ашиггүй, танаж болохоор зардлуудыг танах асуудлаар байр сууриа илэрхийлсэн. Гэхдээ бидний хувьд Засгийн газрын явуулж байгаа томоохон төсөл хөтөлбөрүүд, мега төслүүдийг явуулах тал дээр санал нэг байгаа. Зөвхөн 2025 оны төсвийн нийт урсгал зардлуудаас эрх ашгийн эрэмбээр танаж болох 3.6 их наяд төгрөгийн танах шаардлагатай гэсэн албан ёсны шаардлагыг хүргүүлсэн. Бидний тавьсан албан шаардлагад одоогийн байдлаар 23 орчим гишүүн нэгдсэн. Засгийн газраас ямар нэгэн хариу ирүүлээгүй байна. Гэхдээ бидний тавьсан шаардлага хэвээрээ байгаа. Өнөөдөр УИХ-ын төсвийн байнгын хороо хуралдсан. УИХ-ын төсвийн байнгын хороо үүсээд байгаа асуулалтай уялдуулсан тогтоолын төслийг санаачлан өнөөдрийн УИХ-ын чуулганаар оруулж ирсэн байна. Энэ нь энэ ондоо багтаагаад төсвийн тодотголд урсгал зардлыг 3.6 их наядаар бууруулах асуудлыг судлах шаардлага бүхий тогтоолыг оруулж ирсэн. УИХ үүн дээр санаачилга гаргаад цөөнхийн байр суурийг хүндэтгэн, ард түмний тавьж байгаа зарчмын асуудалд анхаарал хандуулж байгаад талархаж байна. Гэхдээ бид бүхэн цаашдаа энэ асуудлын хүрээнд заавал тодотгол хийхгүйгээр одоо өргөн барьсан дээрээ эргүүлэн татах боломж байна гэдгийг илэрхийлсэн байр суурьтай хэвээр байна. Түүнчлэн хариуцлагагүй төсөв оруулж ирсэн сангийн яам болон сангийн сайд хариуцлага хүлээх ёстой гэж хувь хүнийхээ хувьд үзэж байна.

-УИХ-ын гишүүн Ж. Баярмаа: 

-УИХ-ын даргын зүгээс анхаарал хандуулж тогтоолын төслийг оруулж ирж байгаад татгалзах зүйл байхгүй. Гэхдээ бидний тавьсан шаардлага бол Засгийн газар энэ төслөө буцааж татаач гэсэн утгатай. Үүн дээр хуулийн зохицуулалт байгаа. Дэгийн тухай хуулийн 32.1 дүгээр хэсэгт аль ч хуулийг санаачлагч нь, аль ч хэлэлцүүлгийн шатанд буцааж татах эрхтэй байдаг. Төсвийн тухай хууль ч адилхан хууль. Тэгэхээр энэ хуулиа буцааж татах үүрэг Засгийн газарт байгаа. Нэгэнт тэлсэн, асар их үргүй зардал бүхий төсвийг оруулсан субъект нь Засгийн газар. Тиймээс Засгийн газар өөрөө эргүүлэн татах бүрэн боломжтой. УИХ-ын хурал тарна гэсэн асуудал байхгүй.

Арваннэгдүгээр сарын 15-ны дотор төсөв батлагдахгүй байвал яах вэ гэдэг дээр айх айдас байхгүй. Үүнийг бас л хуулиар зохицуулчихсан байгаа. Хэрэв төсөв батлагдахгүй бол өмнөх жилийнхээ түвшинд бүх зардлуудыг авч явна гэж заасан байгаа. Мөн төсвийг буцаж татаад, эргээд яаж оруулах вэ гэдэг асуудал үүснэ. Яг одоогийн Төсвийн тухай хууль дээр есдүгээр сарын 1-нд өргөн барьж, арваннэгдүгээр сарын 15-ний дотор батална гэж заасан боловч, УИХ энэ Дэгийн тухай хуульдаа өөрчлөлт оруулах бүрэн эрхтэй. Бид бүхэн сая Монгол Улсын 2025 оны хөгжлийн төлөвлөгөөг зургадугаар сарын 01-ны дотор батлах ёстой байсан боловч сонгуулийн жилтэй холбоотойгоор баталж чадаагүй. Энийг Дэгийн тухай хуульдаа өөрчлөлт оруулж байж зассан. Магадгүй Засгийн газар төсвөө буцааж татах юм бол Дэгийн тухай хуульдаа өөрчлөлт оруулах бүрэн боломжтой. Бид нар анхнаасаа ямар ч боломжгүй зүйл шаардаагүй. Хуулийн хувьд бүх зүйл боломжтой. Тиймээс Засгийн газар өөрсдийнхөө хийсэн балгыг өөрсдөө засаж залруулахад манлайлж оролцох хэрэгтэй. Засгийн газар хутгасан бантангаа яаралтай засч, залруулах шаардлагатай гэсэн байр суурьтай хэвээрээ байгаа гэдгээ хэлье.