Монгол Улсын иргэн бүр эх орныхоо, эзэн болсон газар шорооныхоо байгалийн баялгийг хүртэх эрхтэй. Үүнийг зөвхөн ярих биш хуульчилж өгснөөр бодит амьдрал дээр биеллээ олох цаг ирээд буй. Өнгөрсөн он жилүүдэд хүмүүс байгалийн асар их нөөц баялгаас орд эзэмшдэг компаниуд мөн төрийн эрх бүхий зарим хүнийг л хувь хүртэх эрхтэй гэж боддог байсан. Харин энэ жил дээрх хэвшсэн ойлголтыг халж иргэн бүр улсынхаа байгалийн баялгаас эрх тэнцүү хувь хүртэх боломж бүрдээд байна.

Монгол Улсын Үндсэн хуульд орсон нэмэлт өөрчлөлтөөр байгалийн баялгийг ашиглах төрийн бодлого нь урт хугацааны хөгжлийн бодлогод тулгуурлаж, одоо ба ирээдүй үеийн иргэн бүрд эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах эрхийг нь баталгаажуулах, газрын хэвлийн баялгийн үр өгөөжийг Үндэсний баялгийн санд төвлөрүүлж тэгш, шударга хүртээхэд чиглэж байгаа. Ингэхдээ стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын ордыг ашиглахдаа байгалийн баялаг ард түмний мэдэлд байх зарчимд нийцүүлэн түүний үр өгөөжийн дийлэнх нь ард түмэнд ногдож байх эрх зүйн үндсийг хуулиар тогтоохыг заасан. Товчоор бол Монголын газрын хэвлийн баялгийн үр өгөөжийг одоо ба ирээдүй үеийн иргэн бүр тэгш, шударга хүртэх зорилготойгоор байгуулсан санг Үндэсний баялгийн сан гээд байгаа. Энэ сан нь дотроо гурван төрөлжсөн сангаас бүрдэж байгаа бөгөөд эдгээр сан тус бүрийн хуримтлал өөр, өөрийн давуу тал, ашигтай.

Зарим хүн байгалийн баялгийг иргэн бүр тэгш хүртэнэ гэхээр улсын хөгжилд, ирээдүйд хэрэгтэй бүтээн байгуулалт, нэг ч төсөл хөтөлбөргүй зөвхөн өнөөдрийн багахан ашиг хүртээх замаар тараана гэж ойлгоод байгаа. Гэхдээ төрөлжсөн сангуудаас бүрдэж байгаа баялгийн санд хуримтлуулах, зарцуулах, өвлүүлэх бүх агуулга багтаж байгаа юм.

Нэгдүгээрт, Ирээдүйн өв сан. 

• Ирээдүйд хуримтлуулах зориулалттай тус сан нь ирээдүй хойч үед өвлүүлэх, Монгол банканд валютаар хуримтлагдах, олон улсын зах зээлд хөрөнгийн удирдлага хийх боломжтой.

Хоёрдугаарт, Хуримтлалын сан. 

• Өнөөгийн иргэдэд хуваарилах, хуримтлуулах боломжтой. Иргэд орон сууц, эрүүл мэнд, боловсролын үйлчилгээнд хуримтлалаа зарцуулж болно.

Гуравдугаарт, Хөгжлийн сан. 

• Хөгжлийг дэмжих хүрээнд Монгол Улсын урт, дунд хугацааны хөгжлийн бодлогын баримт бичигт батлагдсан нийгэм, эдийн засгийн нэн чухал төслийг хэрэгжүүлэх.

ИРГЭД ӨӨРСДИЙН ХУВИА ЗАХИРАН ЗАРЦУУЛАХ, ХАДГАЛАХ ЭРХ НЬ НЭЭЛТТЭЙ

Баялагтаа эзэн монгол байхын гол зорилго нь иргэн бүрээ дэмжих. Иргэд өөрт шаардлагатай эрүүл мэнд, боловсролын үйлчилгээг авахаас гадна орон сууц худалдан авахдаа ч баялгийн сангийн өгөөжөө ашиглах, зарцуулах боломжтой. Мөн зайлшгүй шаардлагагүй тохиолдолд хуримтлуулж, өгөөжийг нь нэмэх ч боломжийг Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуульд тусгасан. Тиймээс иргэн бүр үр өгөөжийг нь хүртэх боломжтой Үндэсний баялгийн сангийн талаар иргэн бүр ойлголт мэдлэгээ нэмэх нь зүйтэй юм.