Эрчим хүчний салбар 357 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай ажиллаж байгаа талаар салбарынхан мэдээлсэн. Тиймээс энэ өвлөөс буюу ирэх арваннэгдүгээр сарын 1-нээс тогны мөнгийг нэмж алдагдал хаах шийдвэр гаргаад буй. Энэ шийдвэр зөв гэдгийг эдийн засагчид хэлсэн бөгөөд олон жил алдагдалтай байсан тус салбарт үнийг бодит судалгаанд тулгуурлан нэмэх нь зөв гэдгийг онцолсон.

Гэхдээ цахилгааны үнийг нэмэх нь тодорхой болсон шөнийн тарицын хөнгөлөлтийг хэвээр үлдээнэ гэсэн. Иргэд үнэ нэмж байгаа тохиолдолд хэсэгчлэх, эсвэл энэ шийдвэрээ эргэж харах хэрэгтэйг шүүмжилж байна.

Гэр хорооллын айл өрхийн шөнийн тарифын цахилгааны хөнгөлөлт ирэх сард мөн эхэлнэ. Энэ хөнгөлөлтийг цуцлах шийдвэр гараагүй. Мөн энэ онд төсөвлөсөн санхүүжилтийг ч эргүүлэн татах талаар яригдаагүй байна. Шөнийн хөнгөлөлтийн тухайд нийт таван сарын хугацаанд 21:00-06:00 цагийн хооронд хэрэглэсэн цахилгаан болон сэргээгдэх эрчим хүчний тарифыг 50-100 хувиар хөнгөлдөг.

2024 оны хувьд тус хөнгөлөлтөд нийслэлийн 110 мянган өрх, орон нутгийн 70 гаруй мянган өрх нийт 189 мянган айл өрхийг хамруулахаар тооцоолжээ. Уг ажлыг хэрэгжүүлэхээр улсын төсвөөс 30.5 тэрбум төгрөг тусгасан байна.

Шөнийн тарифын хөнгөлөлтөд хамрагдах хэрэглэгч нь цахилгаан эрчим хүчний өр төлбөргүй, хоёр тарифт тоолууртай байх шаардлагатай. Мөн Улаанбаатар хот болон аймгийн төв, арван мянгаас дээш хүн амтай сум, суурин газрын айл өрхүүд хамрагдана. Тус хөнгөлөлтийн хугацаа нь 2025 оны дөрөвдүгээр сарын 1-н хүртэл үргэлжлэх юм. Иргэдийн зүгээс энэ шийдвэрийг хэвээр үлдээх нь зөв. Гэхдээ гэр хорооллын бүсийг зааглаж, хөнгөлөлтийг үргэлжлүүлэх нь зөв. Хөнгөлөлт зайлшгүй шаардлагагүй зарим бүсийн айлыг бодит тарифаар тооцох хэрэгтэй гэж. Албаныхнаас ийн зааглаж, шөнийн тарифын хөнгөлөлт үзүүлэх боломжтойг тодруулахад, боломжгүй гэх хариултыг өгөв. Учир нь "Гэр хорооллын өрхөд цахилгаан эрчим хүчний тарифын хөнгөлөлт үзүүлэх журам” Монгол Улсын Засгийн газрын 2017 оны 199 дүгээр тогтоолд хэсэгчилж гэж заасан хэсэг байхгүй юм. Тус журмыг доорх зурагт харуулав.

Цахилгааны үнийг нэмэхэд мөн л эцэслэсэн тооцоо судалгаа байхгүйг эдийн засагчид, судлаачид, салбарын төлөөлөл нар нь шүүмжилж буй. Тухайлбал, Монголын ложистикийн холбооны тэргүүн А.Мөнхболдын хэлснээр, цахилгааны үнийг найман цент болгож нэмнэ гэдэг нь жн кВт цагийн үнэ 270 төгрөг болно. Үнэ нэмээд асуудал шийдэгдэхгүй. Өмнө нь 2015 онд үнэ нэмчихвэл бүх юм сайхан болно гэж орилсоор байгаа нэмсэн, одоо нөхцөл байдал яг л хэвэндээ. Суурь үнэ хөдлөхөөр бүх юмны үнэ нэмэгдэнэ гэсэн үг. Монголын эрчим хүчнийхэн гэж ам.доллараар ярьсан хүмүүс. Мэдээж, шалтгаан нь тоног төхөөрөмжөө ам.доллараар авдаг гэх биз. Гэтэл бид үйлдвэрлэгч улс биш бүх салбар шаардлагатай тоног төхөөрөмжөө ам.доллараар л авч байгаа.

Цахилгааны үнэ нэмэх болсон шалтгаан, нэмснээр үүсэх нийгэм, эдийн засгийн нөлөөллийн тооцоо судалгааг ил болгох хэрэгтэй гэсэн.

Үнэхээр л суурь үнийг нэмж байгаа бол бодит судалгаа хэрэгтэй. Түүнээс өнгөрсөн олон жилийн алдагдлаа нөхөх нэрийдлээр шууд нэмэх нь зохимжгүй. Хэрэв үнэ нэмж байгаа бол хөнгөлөлттэй тариф дээр ч мөн шийдвэрээ эргэж харах нь зөв юм.

Цахилгаан эрчим хүчний шөнийн тарифын хөнгөлөлтөд 2017 онд 6.2 тэрбум төгрөг, 2018 онд 9.8 тэрбум төгрөг, 2019 онд 13 тэрбум төгрөг, 2020 онд 18.1 тэрбум төгрөг, 2021 онд 23.6 тэрбум төгрөг, 2022 онд 29.5 тэрбум, 2023 онд 33 тэрбум төгрөг зарцуулсан байдаг.

Тэгвэл айл өрхийн цахилгаан эрчим хүчний үнийг ирэх сарын 1-нээс нэмэх тухай яригдсан уг шийдвэр эцэслэн шийдэгдээгүй байна. Үнэ нэмж, хөнгөлөлт цуцлагдах уу гэдэг нь иргэдийн дунд асуулт хэвээр л байна гэсэн үг…