Монгол Улс хавдрын тохиолдлоороо дэлхийд тэргүүлж буй. Өөрөөр хэлбэл, элэгний хорт хавдрын өвчлөлөөрөө дэлхийн 185 орноос нэгдүгээр байрт бичигдэж байна. Цаашилбал ходоод, уушги, улаан хоолой, умайн хүзүүний  хорт хавдар зонхилон тохиолдож мөн л дэлхийд тэргүүлж байгааг мэргэжилтнүүд хэлж байгаа юм. Хамгийн сүүлийн үеийн хорт хавдрын тоон мэдээллээс харвал,

2022 онд 6885 хүн хавдраар оношлогдож, 4548 хүн нас барж байжээ. Тэгвэл 2023 онд 7244 хавдрын шинэ тохиолдол бүртгэгдсэн бол 4556 хүн хавдрын улмаас нас барсан гэсэн судалгаа байдаг аж.

Үүнээс харахад жил бүр хавдрын тохиолдол нэмэгдсээр байна. Өдөртөө 19-20 хүн энэ өвчнөөр өвдөж, тэднээс 12-13 нь нас барж байна.

Гэтэл Монголд 1981 онд баригдсан хавдрын гэгдэх мэргэшсэн ганцхан эмнэлэг бий. Өдгөө тус эмнэлэг нь хэдийн ачааллаа дийлэхээ байж хорт хавдартай иргэдэд хэчнээн сарын дараах дугаар олдож зарим нь оношлуулж, эмчилгээ хийлгэж чадалгүй хорвоог орхиж байгаа нь гашуун үнэн. Гэвч Хавдар судлалын эмнэлэг барина гэсээр олон жил, олон даргын нүүр үзэв. Хамгийн сүүлд С.Чинзориг Эрүүл мэндийн сайд байхдаа “Барилгын зураг төслийн мөнгө батлагдсан. 2024 оны нэгдүгээр улирал гэхэд хавдрын эмнэлгийн зураг төсөл бэлэн болно” хэмээн ярьж байлаа. Гэтэл өчигдөр /2024.10.03/ УИХ-ын чуулганы үеэр сангийн сайд Б.Жавхлан “2023 онд хавдрын эмнэлэг барих ажлыг эхлүүлэх гээд 10 тэрбум төгрөг төсөвлөсөн. Гэтэл энэ оны есдүгээр сард зураг төсөл нь бэлэн болоогүй байна” гэв. Тиймээс 2025 оны төсөвт шинэ эмнэлэг барих төсөв бас л тусгасангүй. Хавдрын шинэ эмнэлгийг БЗД-ийн арваннэгдүгээр хороо буюу “Sky resort”-ын цаана барихаар төлөвлөж байсан ч

ирэх жил буюу 2025 онд хавдрын шинэ эмнэлгийн барилгыг эхлүүлэх боломжгүй болов.

Угтаа бол одоогоос дөрвөн жилийн өмнө буюу 2020 онд хавдрын шинэ эмнэлэг барина гэж мэдээлж байв. Гэвч өнөөдрийг хүртэл барилга барих нь битгий хэл зураг төсөл нь гараагүй байна лээ гээд жишим ч үгүй сууж байна. Сүүлийн жилүүдэд цахим хуудсаар дүүрэн хавдартай, өвчтэй хүүхдүүд хандив гуйх нь энгийн үзэгдэл боллоо. Монголчууд “эрийн сайндаа” гэдэг шиг хандив тусламж гуйж гаднын өндөр өртөгтэй эмнэлгийг зорьж байна. Ийм байхад ганц эмнэлэг барих гэж хэдэн он дамнах ёстой вэ. Одоо зураг төсөл нь гараагүй байгаа эмнэлгийг хэзээ барьж, бид хэзээ Монголдоо дугаарлахгүй үзүүлж, эмчлүүлэх боломж бүрдэх юм бэ. Үүнд хариулт өгөх хүн алга. Нэн шаардлагатайд тооцогдохгүй соёлын төв, хөшөө дурсгал барьдаг. Дээрээс нь эхлүүлээд төсөл нь гацчихсан өчнөөн төсөл бий. Энэ мэт үргүй зардалд хэдэн тэрбумаар төсөвлөдөг байж улсдаа шаардлагатай амин чухал асуудалд яагаад ийм хойрго хандана вэ дарга нар аа!

Хавдар судлалын эмнэлэгийн хувьд засвар хийх ч  боломжгүй болтлоо барилгын чанар нь муудсан. Мөн хоёр туяа эмчилгээний аппарат ажилладаг байна. Энэ нь өдөрт 80 хүн үзэх боломжтой ч 120 хүн үздэг.

Тиймээс иргэд туяа эмчилгээнд орохын тулд 1-2 сар хүлээдэг аж. Зургаан ширхэг туяа эмчилгээний төхөөрөмжтэй болж байж ачаалал хэвийн болох боломжтой. Гэтэл төхөөрөмж нэмэх гэхэд одоогийн эмнэлгийн багтаамж хүрдэггүй байна.

Гэх мэт хавдрын эмнэлэгт, хавдартай иргэдэд тулгамдсан маш олон асуудлууд бий. Уг нь шинэ эмнэлэг барьчихвал бага ч болов асуудлууд шийдэгдэх боломж бүрдэх юм. Даан ч ойрын хэдэн жилдээ шинэ хавдрын эмнэлэгтэй болох нь мөрөөдөл боллоо. Тиймээс хавдрын өвчтэй иргэдийн хөрөнгө мөнгөтэй нь гадагшаа явж эмчлүүлж, мөнгөгүй нь Монголдоо ясаа тавих хувь тавилан үргэжлэх нь.