Намрын чуулган хөшгөө нээснээр Монголын улс төрийн “шинэ 30 жил”, парламентын нэн шинэ түүх эхэллээ. Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлт, сонгуулийн шинэ тогтолцооны үр дүнд байгуулагдсан УИХ-д таван нам суудал авсан нь, түүнчлэн олонх болсон МАН, олон суудал авсан АН хийгээд ХҮН нам хамтран Засгийн газар байгуулсан нь парламентын бас нэг түүх болж үлдэх нь гарцаагүй.

Анх удаа УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон, мөн анх удаа УИХ-ын даргаар сонгогдсон Д.Амарбаясгалангийн намрын чуулганы нээлтэд хэлсэн өнөөдрийн үгнээс маргаашийн улс төрийн өнгө, өрнөлийг уншиж бас шинжиж болно. Иймээс шинэхэн спикерийн индэрийн үгэн доторх гол үг нь чухам юу байв гэдэг нь анхаарлын тэмдэг юм!

1. Д.Амарбаясгалан: Гадаадын хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх, дотоодын бизнес эрхлэгчдийг дэмжих, эдийн засаг дахь төрийн оролцоог багасгах хууль, эрх зүйн шинэчлэлийг хийх шаардлагатай!

Тэрбээр ийм байр суурийг УИХ-ын даргын хувиар анх удаа чуулганы индэр дээрээс илэрхийлж буй ч, өмнө нь МАН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга, ЗГХЭГ-ын даргын хувиар хэдэнтээ хэлж байлаа.

Авчиг манай төрийн камерын арын үйлдэл нь камерын өмнөх үгнээсээ үргэлжид зөрчилдсөөр ирсэн. Нэг амаараа гадаадын хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлж, дотоодын бизнес эрхлэгчдээ дэмжинэ гэдэг Ардын намын дарга нар нөгөө амаараа үйл ажиллагааг нь хаах, боох цаашлаад хөрөнгө, мөнгө, бизнесийг нь булаах, хураах тухай л ярьдаг.

Сахал Эрдэнэбилэгээр эхэлсэн төрийн дээрэм Салхитын мөнгөний ордоор үргэлжилж, цаашлаад П.Цагаан, Б.Нямтайшир нар өмч хөрөнгөнөөс өгөхөөс аргагүй хуулийн шахалтад орсон нь гашуун агаад бодит үнэн.

ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал хамгийн сүүлд өгсөн мэдээллээр төсвийн хөрөнгө оруулалтаар нөөцийг нь тогтоох хайгуул хийсэн стратегийн ордын 51 хувь, улсын төсвөөс хөрөнгө оруулалт хийгээгүй стратегийн ордуудын  34 хувийг Засгийн газар хуулийн дагуу эзэмших үүднээс стратегийн есөн ордыг эзэмшигч дотоодын болон гадаадын хөрөнгө оруулагчдад хэлэлцээ хийхээр болсон аж. Хэлэлцээ хийнэ гэдэг нь хэл чимээгүй очоод, гав буу тулган өмч хөрөнгийг нь булаах тухай яриагүй байх.

Гэхдээ хэдэн жилийн өмнө Г.Занданшатар УИХ-ын дарга байхдаа тусгай хүчнийхэнтэй хамтран Салхитын мөнгөний ордыг булааж авсан нь болсон явдал.  Ард нь Женко.Баттулга байсан гэдэг нь оргүй гүтгэлэг бас биш байх.

Хууль тогтоох байгууллага нь хууль хэрэгжүүлэх байгууллагатайгаа хамтран бусдын өмч хөрөнгийг булаадаг улсад ямар ч тэнэг гадаад хөрөнгө оруулахгүй, ойлгомжтой.

Өнгөрсөн найман жилд МАН-ын гаргасан хамгийн том алдаа нь төр ашигтай гэх бүх бизнес рүү хуруугаа дүрсэн, хувийн хэвшлийг дээрэмдэж эсрэгээрээ төрийн компаниудыг олноор нэмэгдүүлсэн. Ийм коммунист улсаас гадаадын хөрөнгө оруулагчид дүрвэнэ үү гэхээс орж ирэхгүй. Үнэндээ, үндэсний хөрөнгө оруулагчид ч Монголын төрөөс зугатахыг хүсч байгаа. Асуудал нь хууль тогтоомждоо биш, МАН-ын дээрэмд байгаа юм шүү дээ. Юу үнэн гэвэл энэ л үнэн.

2. Д.Амарбаясгалан: Хууль тогтоомж хүн бүрт адил, тэгш үйлчилдэг, хэн нэгэнд зүй бус давуу байдал бий болгодоггүй, хүний эрхийг дээдэлсэн, тодорхой, ойлгомжтой байхад бид хичээх ёстой!

Ардчилсан улсад спикер Амарбаясгалан, иргэн Амарбаясгалан хоёрт хууль тэгш эрхтэй үйлчлэх ёстой, үнэн.  Гэвчиг, Монголд хоёр төрлийн хулгайч байдаг. Жирийн хулгайч ба улс төрийни хулгайч гэж. Монголын хууль хоёр стандартаар тэдэнд ханддаг. Жирийн иргэн шуудай нүүрс хулгайлбал шоронд ордог. Улстөрч улсаа тоновол ордонд суудаг. Өнчин ишиг хулгайлсан иргэнд  шүүхээс таван жил хүртлэх ял оноодог ч тэрбум, тэрбумаар нь авлига авсан, хулгай хийсэн албан тушаалтнууд торгуулийн ялаар шагнуулдаг.  Хууль тогтоомж хүн бүрт адил тэгш үйлчилдэг байсан бол Ардын намын олон дарга нар авлига, хулгайн хэргээр шоронд сууж байх байлаа.

Хууль тогтоох институцид халдашгүй дархан эрхтэй хулгайч нар хууль батлаад сууж байгаа нөхцөлд хууль тогтоомж хүн бүрт адил тэгш үйлчилж чадахгүй. Төмөр зам,нүүрсний хулгай, ногоон автобусны луйвар, Хөгжлийн банкны хэрэгт холбогдсон улстөрчдөөс шоронд суусан нь УИХ-ын гишүүн асан Т.Аюурсайхан, “Эрдэнэс Тавантолгой”-н Б.Ганхуяг, Хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал асан Н.Мөнхбат нар байна. АТГ-аас нүүрсний хулгайч гэж зарласан 17 хүний дөрөв нь /Х.Баттулга, Ө.Шижир, Н.Наранбаатар, Р.Сэддорж/ УИХ-ын гишүүн болсон. Иймээс хууль тогтоомж хүн бүрт адил, тэгш үйлчилдэг хуулийн засаглалтай болохыг жинхэнээсээ хүсч байгаа бол хууль тогтоох байгууллагаас хулгайч нараа цэвэрлэх ёстой юм.

3. Д.Амарбаясгалан: “ГУРВАН ТӨГӨЛДӨРШИЛ”-ийн зорилго хэрэгжих аваас, нийгэмд үүссэн авлига хүнд суртал, хүний эрхийн зөрчил, тэгш бус байдлыг үндсээр нь халах болно

2007 онд С.Баяр Ерөнхий сайд байхдаа УИХ-ын танхимд таван төгөлдөршлөө /Хэлсэн үгийг энд дарж уншина уу/ танилцуулж байв. Түүний танилцуулсан таван төгөлдөршил нь 1.Сонгуулийн тогтолцооны төгөлдөршил, 2.Байгалийн баялаг ашиглалтын төгөлдөршил. 3.Төр иргэнийг холбосон бүртгэлийн төгөлдөршил, 4.Хишиг хуваарилалтын төгөлдөршил, 5.Төрийн албаны төгөлдөршил. Хэрэвзээ С.Баяр энэхүү таван төгөлдөршлөө хэрэгжүүлж чадсан бол улстөрчид нь улсаасаа баян, улс нь улстөрчдөөсөө ядуу явахгүй байсан нь лав. Энэ удаад спикер Д.Амарбаясгалан “Хүн төвтэй хууль” буюу хууль хүний эрхийг дээдэлсэн, хүн төвтэй үзэл санаа бүхий байх, “Цаг үеийн шаардлагад нийцсэн хууль” буюу нийгмийн хурдацтай хөгжлийн шаардлагад нийцүүлэн, эрх зүйн зохицуулалтыг цаг алдалгүй гаргадаг байх, “Иж бүрэн зохицуулалттай, ойлгомжтой хууль” буюу хуулийг тодорхой, ойлгомжтой болгож, хууль болон журмаар зохицуулах харилцааны заагийг тодорхойлох гэсэн эрх зүйн орчны гурван төгөлдөршилөө зарлалаа.  Түүний гурван төгөлдөршил  хэрэгжвэл нийгэмд үүссэн авлига хүнд суртал, хүний эрхийн зөрчил, тэгш бус байдлыг үндсээр нь хална гэнэ.  Гээд үлгэрт “Алсын газраас тоос гаргадаг туурай чинь аль вэ? Алтан улиас хуга мөргөдөг эвэр чинь аль вэ?” гэж гардаг бил үү!