Японы баруун өмнөд хэсэгт Кьюшү арлын Мияазаки мужийн эрэгт наймдугаар сарын 8-ны Пүрэв гаригт орон нутгийн цагаар 16:42 цагт 7.1 магнитудын хүчтэй газар хөдөлсөн. Энэхүү газар хөдлөлтийн дараа Японы Цаг уурын агентлаг анх удаа мега газар хөдлөлтөөс сэрэмжлүүлсэн тусгай зөвлөмж гаргасан билээ. Энэхүү зөвлөмж нь Номхон далайн эрэг дагуух Нанкай хотгорын орчимд болж болзошгүй мега газар хөдлөлтөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээний нэг хэсэг юм. Мөн Ерөнхий сайд Фүмио Кишида болзошгүй аюултай холбоотойгоор Монгол Улсад хийх айлчлалаа цуцалсан.

Засгийн газар ихэнх зөвлөмжийг эцэст нь цуцалж, 7.1 баллын газар хөдлөлтийн улмаас томоохон хохирол учраагүй гэж мэдэгдсэн. Гэсэн хэдий ч улсын ихэнх хэсэгт өндөржүүлсэн бэлэн байдалтай хэвээр байна.

Японы хувьд хүчтэй газар хөдлөлт нь цоо шинэ зүйл биш. Тус улс нь Номхон далайн “Галт цагираг” гэх тектоник хавтангийн зааг бүсэд оршдог. Кобэгийн их сургуулийн профессор Шоичи Ёшиокагийн хэлэхдээ "Япон улс дөрвөн тектоник хавтангийн зааг дээр оршдог. Энэ нь Японыг газар хөдлөлтөд хамгийн өртөмтгий бүс нутгийн нэг болгож байна. Дэлхий дээр болдог 6 ба түүнээс дээш магнитудын хүчтэй газар хөдлөлтүүдийн 10 орчим хувь нь Япон эсвэл түүний эргэн тойронд болдог. Тиймээс газар хөдлөлт ховор тохиолддог Европ, АНУ-ын зүүн хэсэг гэх мэт газруудаас хамаагүй өндөр эрсдэлтэй байдаг" гэв.

Японы сүүлийн үеийн түүхэн дэх хамгийн аймшигт газар хөдлөлт 2011 онд болсон. Энэ газар хөдлөлтөөр 20 мянга орчим хүн амь үрэгдэж, цунами, цөмийн гамшиг нүүрлэсэн.

Өдгөө Нанкай хотгор орчимд хүчтэй газар хөдлөлтийн аюул заналхийлж байна. Нанкай хотгорын газар хөдлөлт нь Шизүока мужийн Суруга булан болон Кьюшүгийн Хюганада тэнгисийн хоорондох хавтангийн хил дээр 100-200 жил тутамд тохиолддог 8 баллын хүчтэй газар хөдлөлт юм. Хамгийн хүчтэйдээ 9 балл ч хүрэх нь байдаг аж. Газар хөдлөлт судлаачид  хэдэн 10 жилийн дотор ийм газар хөдлөлт тохиолдож болзошгүй гэж үзэж байгаа ч маргаантай хэвээр байна.

Японы засгийн газар Нанкай хотгорын газар хөдлөлтийн талаар олон жилийн турш сэрэмжлүүлсээр ирсэн тул олон нийт үүнд дасал болсон. Гэхдээ зөвхөн Нанкай хотгорын газар хөдлөлтөд төвлөрөөд Японы бусад хэсэгт заналхийлж буй ижил төстэй аюулд хамаагүй бага анхаарал хандуулдаг гэж шүүмжлэгсэд ч бий.

Нанкай хотгор нь 700 км урт субдукцийн бүс юм. Энэ нь тектоник хавтангууд бие биенийхээ доор гулсан орсон бүсийг хэлдэг. Дэлхий дээрх ихэнх газар хөдлөлт, цунами нь тектоник хавтангийн хөдөлгөөнөөс үүдэлтэй. Гэвч хамгийн хүчтэй нь субдукцийн бүсэд тохиолддог аж. Филиппиний тэнгисийн доорх тектоник хавтан Япон байрладаг эх газрын хавтан доогуур аажмаар гулсан, жил бүр хэдэн сантиметрээр хөдөлж буйг Засгийн газрын Газар хөдлөлтийн судалгааны хорооны 2013 оны тайланд дурдсан байдаг.

Нанкай хотгорт хамгийн сүүлд 1944, 1946 онд тус тус 8.1 магнитудын хүчтэй газар хөдөлсөн. Энэ газар хөдлөлтүүдээр дор хаяж 2500 хүн нас барж, олон мянган хүн шархадсан байдаг. Японы засгийн газар томоохон газар хөдлөлт бүрийн хоорондын зайг тооцоолсноор ойрын 30 жилд тус бүс нутагт 8-9 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болох магадлал 70-80 хувьтай байна гэсэн таамаглалыг гаргасан юм.

70-80 хувь гэдэг таамаглалыг хэтэрхий өндөр хувь гэж Кобэгийн их сургуулийн профессор Шоичи Ёшиока үзэж байна. Гэхдээ алс хэтдээ энэ нутагт хүчтэй газар хөдлөлт болох нь дамжиггүй. Тэрбээр "Би сурагчдадаа хэлдэг. Нанкай хотгорын газар хөдлөлт танай үед, эс бол хүүхдүүдийн чинь үед гарцаагүй тохиолдоно гэж хэлдэг" гэжээ.

Харин Токиогийн их сургуулийн профессор, газар хөдлөлт судлаач Роберт Геллер үүнд эргэлзэж байна. "Нанкай газар хөдлөлтийн тухай яриа бол цэвэр таамаглал. Газар хөдлөлт тодорхой мөчлөгтэй байдаггүй. Ямар ч цаг үед, хаана ч тохиолдож болно" гэж тэр маргадаг.

Хэдийгээр аюул холгүй байгаа ч магадлал маш бага бөгөөд Ёшиока, Геллер нар өнгөрсөн долоо хоногт авч хэрэгжүүлсэн аюулгүй байдлын арга хэмжээг хэт их эсвэл шаардлагагүй гэж үзэж байна. Иргэдийн хувьд сонор сэрэмжээ алдаагүй, өндөржүүлсэн бэлэн байдалтай хэвээр байна.

Япон улс нь дэд бүтэц, барилгын дүрэм журам, авран хамгаалах систем гээд бүхий л талаараа газар хөдлөлтөд бэлэн байх, тэсвэрлэх чадвар өндөртэй гэгддэг. Дэлхийд тэргүүлэгч гэдгийг нь олон нийт хүлээн зөвшөөрнө. Газар хөдлөлтийн бэлэн байдалд хүүхдүүдийг бага ангиас нь бэлдэж эхэлдэг. Осакагийн их сургуулийн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр мэргэшсэн дэд профессор Мэгүми Сүгимотогийн хэлснээр "Энэ бэлтгэл сургуулилалт нь зөвхөн газар хөдлөлт, цунамигаар тогтохгүй хар салхи, хүчтэй бороо, үер гэх мэт бусад олон гамшигийн үеэр хэрэг болдог. Яаралтай тусламжийн хэрэгслийг нөөцлөх гэх мэт урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээгээ мэддэг байх нь бүх төрлийн гамшигаас хамгаалахад тусалдаг аж.

Гэхдээ энэ оны нэгдүгээр сарын 1-нд болсон Ното хойгийн газар хөдлөлт нь системийн гажуудлыг илрүүлсэн юм. Тухайн үед зам нурж, эвдэрснээр хохирол амссан маш олон иргэн боогдож, нүүлгэн шилжүүлэх боломжгүй болсон. Тэгэхээр Японы газар сайгүй аюул заналхийлж байхад зөвхөн Нанкай хотгорт хэт их анхаарал хандуулах нь өрөөсгөл аж.

Тухайлбал, дээр дурдсан профессор Мэгүми Сүгимото баруун өмнөд Кюүшү арлын Фүкүока хотод ажиллаж амьдардаг байжээ. Түүний амьдарч байсан нутаг дэвсгэрийг Нанкай хотгорын ойролцоох өндөр эрсдэлтэй бүсүүдийн тоонд оруулдаггүй. Гэсэн хэдий ч хүчтэй газар хөдөлж байсан удаатай. Нанкай хотгорын газар хөдлөлтөд зориулж засгийн газар санхүүжилт гаргадаг боловч Фүкүока бүсийг төв засгийн газраас дэмждэггүй. Үүнээс болоод хүмүүс нь ч бэлтгэл муутай байдаг ажээ.

Эх сурвалж: CNN