"NEWS” агентлаг энэ удаа “ХҮМҮҮС” буландаа Парисын олимпод өрсөлдөж буй Имане Хелифийг онцолж байна. Эм хүйстэй төрж, иргэний бүртгэл дээрээ эмэгтэй гэж бүртгэгдсэн түүнийг гаднах үзэмжээр нь эрэгтэй гэж цуурч, элдвээр хэлж байгаа. Гэхдээ тэр шүүмжлэгчид, атаархагчдын эсрэг бууж өгөлгүй, рингэн дээр тэмцэж, нулимсаа үзүүлсэнгүй. Ийнхүү Парисын олимпийн боксын эмэгтэйчүүдийн хагас дунд жингийн финалд шалгарсан түүнтэй таницлъя.

ХӨЛБӨМБӨГТ ДУРТАЙ ОХИН

Хелиф 1999 оны тавдугаар сарын 2-ны өдөр Алжирийн Аин Сили Али гэх хотод мэндэлсэн. Түүнийг хоёр сартай байхад гэр бүл Тиарет мужийн Бибан Месбах гэх хөдөөний тосгон руу нүүжээ. Хелиф энэ тосгонд л өсч, торнисон аж.

Түүний аав "Reuters" агентлагт өгсөн ярилцлагадаа Иманег зургаан настайгаасаа эхлэн спортод дурласан гэжээ. Бяцхан охин анх хөлбөмбөгт дуртай байсан ч аажмаар боксын спортод татагдсан гэнэ. Имане Тиарет руу бэлтгэлд явах автобусны мөнгө олохын тулд хаягдал төмөр тушаадаг байлаа. Аав нь охиноо боксоор хичээллэж, тэмцээнд ороход нь дургүй байжээ. Учир нь бокс бол охидын спорт гэж тэр үзсэн аж. Гэвч Иманегийн хүсэл мөрөөдлийг зогсоож дийлсэнгүй.

 АНХНЫ ОЛИМП

Имане Хелиф анх 2018 онд AIBA-ийн эмэгтэйчүүдийн дэлхийн аваргад оролцож, 17 дугаар байр эзэлсэн түүхтэй. Тэрбээр эхний шатандаа Казахстаны Карина Ибрагимовад ялагдсан юм. Үүний дараа 2019 онд дахин дэлхийн аваргад өрсөлдөж, мөн л нэгдүгээр шатандаа хасагдав. Энэ удаад Сербийн Наталья Шадринаг барсангүй.

Хоёр дэлхийн аварга дараалан амжилтад хүрээгүй Имане шантарсангүй. Бэлтгэлээ улам шаргуу хийж, олон улсын тавцанд эх орныхоо нэрийг гаргах чин хүслээ биелүүлэхээр зорьж байлаа. Улмаар 2021 оны гуравдугаар сард Истанбул хотноо болсон олон улсын тэмцээнд Оросын Анастасъя Беляковаг ялж, алтан медаль хүртэв.

Үүгээр ч зогсохгүй Токиогийн олимпийн хөнгөн дунд жинд өрсөлдөхөөр болж, улсынхаа түүхэнд олимпод оролцсон анхны эмэгтэй боксчин болжээ. Гэхдээ түүний олимпийн аялал шөвгийн наймд Ирландын Келли Харрингтон дээр очоод зогссон. Дахиад илүү хичээвэл олимпийн медаль хол биш гэдгийг ойлгосон наадам байлаа.

ДЭЛХИЙН АВАРГААС МЕДАЛЬ ХҮРТСЭН НЬ

Токиогийн олимпод тун муугүй амжилт үзүүлсэн Имане 2022 онд замналынхаа оргил үеийг өнгөрүүлэв. Болгарт болсон олон улсын тэмцээнд алтан медаль хүртжээ. Мөн 2022 оны IBA-ийн дэлхийн аваргын нээлтэд Алжирын тугийг барих хүндтэй үүргийг хүлээж, өөрөө ч сайн тулалдсан. Бүр боксын дэлхийн аваргын финалд хүрсэн Алжирийн анхны эмэгтэй боксчин болсон түүхтэй. Ингэхдээ хагас шигшээд хүчтэй өрсөлдөгч Нидерландын Челси Хейненийг ялсан ч алтан медалийн тулаанд Ирландын Эми Броадхөрстийн өмнө хүчин мөхөсдсөн.

2022 оны сүүлээр Газар дундын тэнгисийн наадам болон Африкийн сонирхогчдын боксын аваргад дараалан түрүүлжээ.

ШИНЖИЛГЭЭНД БҮДЭРЧ, ДЭЛХИЙН АВАРГААС ХАСАГДАВ

2023 оны сонирхогчийн боксын дэлхийн аварга Энэтхэгт болов. Өнгөрсөн жил нь дэд байр эзэлсэн Имане энэ удаад түрүүлэх зорилготой ирсэн нь лавтай. Эхний тулаанууддаа ч ялав. Ялангуяа замналдаа нэг ч ялагдалгүй явсан Оросын шинэ залуу од Азалъя Аминеваг ялж, шуугиан тарьсан. Ийнхүү финалд Хятадын Ян Лиутай тулалдахаар болжээ.

Гэвч алтан медалийн төлөөх тулааны өмнөхөн түүнийг хасч буйг зарлав. Шалтгааныг нь тодруулахад, Имане тодорхой шалгуурт тэнцээгүй аж. Улмаар өнөөх Оросын боксчин Азалъя Аминевагийн ялагдаагүй гэх цуврал сэргэжээ. Хожмоо Алжирийн олимпийн хорооноос мэдээлэл хийж, Иманегийн тестостероны хэмжээг байх ёстой хэмжээнээсээ хэт өндөр байсан гэжээ.

IBA-ийн ерөнхийлөгч нь Оросын Умар Крёмлев билээ.

Дэлхийн аваргын дараа Умар Крёмлев тайлбар хийж, Имане Хелифийн ДНХ-ийн шинжилгээнээс ХҮ хромсом илэрсэн гэжээ. Гэтэл "The Washington Post" үүнийг нь няцааж, Имане Хелиф болон Тайванийн Лин Ю Тин нарын шинжилгээнээс ХҮ хромсом эсвэл тестостероны түвшин нэмэгдсэн гэх баталгаа, нотолгоо олдоогүй гэв.

Имане Хелиф өөрийгөө том хуйвалдааны хохирогч боллоо гэдгээ хэлж, Спортын арбитрт хандсан. Гэвч арбитрын зардлыг төлж дийлэхгүйн улмаас гомдлоо буцаажээ. Энэ үйл явдлаас дөрвөн сарын дараа Хелиф Арабын наадамд өрсөлдөж, алтан медаль хүртжээ. Мөн мэргэжлийн бокст хүч үзэхээ мэдэгдэж, анхны тулаанаа Сингапурт хийжээ.

ДЭЛХИЙ ТҮҮНИЙГ ЧИЧИЛСЭН ПАРИСЫН ОЛИМП

2024 оны нэгдүгээр сард НҮБ-ын Хүүхдийн сан Хелифийг элч төлөөлөгчөөрөө зарлав. Дөрөвдүгээр сард нь Имане АНУ-д болсон дэлхийн боксын цомд Эмили Сонвиког ялж, алтан медаль хүртсэн гэнэ. 2023 оны зургадугаар сард Олон улсын олимпийн хороо IBA-г авлигад идэгдэж, асуудалтай шүүдэг гэж үзэн Парисын олимпийн зохион байгуулалтаас хасав. Ийнхүү олимпийг зохион байгуулагчид өөрсдөө боксын тэмцээнээ зохион байгуулахаар болж, Имане Хелиф олимпод өрсөлдөх боломжтой болжээ.

Олон улсын олимпийн хорооны мэдэгдэлд "Хелиф эм хүйстэй төрж, эмэгтэй хүн гэж бүртгэгдсэн. Тэрбээр эмэгтэй хүний жамаар амьдарч, эмэгтэй гэж тэмцээнд орсон, эмэгтэй гэсэн паспорттой хүн" гэв.

Парисын олимп ч эхэлж, Имане Хелиф асуудалгүй тэмцээнээ эхлүүлэв. Гэтэл эхний тулааны дараа л түүнийг эрэгтэй хүн, трансжендер гэх суртал ухуулга, яриа гарч, дэлхий даяар түүнийг чичилж, буруутан юм шиг дайрцгаав. Италийн боксчин Ангела Карини хүртэл түүнтэй тулалдахаас татгалзаж, рингнээс буусан нь гал дээр тос нэмсэн үйлдэл болов.  Алжирийн олимпийн хороо ч Иманег хамгаалж, буруу суртал ухуулгын бай боллоо гэв. Удалгүй Ангела Карини уучлалт гуйж, Олон улсын олимпийн хорооны шийдвэрийг хүндэтгэж байна гэдгээ илэрхийлсэн юм.

Иманегийн аав ч "Миний хүүхэд бол охин. Тэр бусад охидын адилаар өссөн. Тэр хүчирхэг охин. Би түүнийг хөдөлмөрч, зоригтой хүн болгож өсгөсөн. Түүнд хөдөлмөрлөх, бэлтгэл хийх туйлын хүсэл л бий" гэжээ.

 Имане Хелиф Бямба гаригт Хятадын Ян Лиутай алтан медалийн төлөө тулалдана.