Засгийн газрын өнөөдрийн ээлжит хуралдаанаар хэлэлцэн шийдвэрлэсэн асуудлын талаар Монгол Улсын сайд Р.Эрдэнэбүрэн, Улаанбаатар хотын захирагч Х.Нямбаатар нар мэдээлэл хийлээ.

Засгийн газрын хуралдаанаар Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамны Төрийн нарийн бичгийн даргаар Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын даргаар ажиллаж байсан Л.Мөнхзулыг томиллоо.

Монгол Улсын сайд Р.Эрдэнэбүрэн:

-Засгийн газрын хуралдаанд хамтарсан Засгийн газрын гэрээнд тусгах томооохон төслүүдийн талаар танилцуулга хийлээ. Хамтарсан Засгийн газрын улс төрийн шийдэл нь Улаанбаатар хотын түгжрэлийг багасгахад 20 минутын хот концепци хэрэгжүүлэх шаардлагатай гэж үзсэн.

Үндсэн арга зам нь Улаанбаатар хот дахь төрийн байгууллагыг Богд уулынхаа урд тал руу гаргах зайлшгүй шаардлагатай юм байна гэж үзэн, тодорхой төслийг танилцууллаа.

Энэ төслүүд гэнэт яригдаж байгаа зүйл биш. Өмнөх Засгийн газрын үед тооцоо судалгаа хийгдэж байсан төслүүд. Өөдөө тэмүүлэх Монгол ган татлагат 900 метр гүүр хийх. Гүүрний цаад тал руу Богдхан уулын туннелийг барих юм. Энэхүү туннел 5.6 километр, зургаан эгнээ авто замтай байх бөгөөд төрийн захиргааны төв байгууллагыг Кувейтийн ам руу гаргана. Хөшигийн хөндийн бүтээн байгуулалтын хүрээнд метротой уялдуулан хөнгөн галт тэрэгний шугамын төслийг хэрэгжүүлэх. Туулын хурдны зам болон шинэ тойрог замыг эхлүүлэх тухай томоохон төслийг танилцууллаа.

Улаанбаатар хотын захирагч Х.Нямбаатар:

-Улаанбаатар хотын авто замын түгжрэл, төвлөрлийг сааруулах, хамтарсан Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгах төслийн танилцуулга хийлээ. Улаанбаатар хотын Их, Бага тойруу дотор байгаа төрийн захиргааны төв байгууллагыг Богд уулын урд гаргах, Шинэ Зуун мод хот руу чиглэсэн урсгал бий болгох, өөр хороондоо уялдаатай таван төсөл танилцуулсан.

Төсөв нь хийгдсэн Туулын хурдны замыг төр хувийн хэвшлийн түншлэлээр олон улсын нээлттэй тендер зарлана. Туулын хурдны замаас дээшээгээ саран хэлбэрээр эх авч Их тойруугаа тойрсон тойрог хурдны замыг байгуулахтай холбоотой зөвлөх үйлчилгээний тендер зарлах. Түүнтэй холбоотой эх үүсвэрийг энэ жилийн  улсын төсвийн тодотголд тусгах.

Өөдөө тэмүүлэх гүүр нь Туулын хурдны замаас эх авна.

Богд уулын урд байрлах Кувейтын ам орчимд буюу  Хан-Уул дүүргийн 14 хороонд төрийн захиргааны нэгдсэн төв байрыг барьж, шинэ суурьшлын бүсийг тэлэх давхар зорилго агуулж байгаа.

Цаашлаад Шинэ зуун мод хоттой холбогдсон Богд уулын урд тал руу Улаанбаатар  хотын шинэ суурьшлыг тэлэх төлөвлөлт танилцуулсан.

Улаанбаатар хотод хэрэгжиж эхэлсэн дэд бүтцийн төсөл хөтөлбөрүүд болон төр хувийн хэвшлийн түншлэлээр хийгдэх усан сан, авто замын бүхий л төслүүдийг танилцууллаа.

Метроны төслийн нэгдүгээр үе шатыг ирэх аравдугаар сарын 1-нд шалгаруулахаар нэгдүгээр үе шатынхаа бэлтгэл ажлыг хангаад явж байна. Дүүжин тээвэртэй холбоотой төсөл хөтөлбөрийн барилга угсралтын ажил эхэлсэн. Нарийн бетоныг нь гадаад улсад үйлдвэрлэх ажил эхэлсэн, энэ жилдээ багтаан авч ирж угсрах бэлтгэл ажил хийгдэж байна.

Улаанбаатар хотын гэр хорооллыг орон сууцжуулах хүрээнд дэд төвийг түшиглэн хөгжүүлэхээр Сэлбэ дэд төв, Баянхошуу дэд төв, Шар хад дэд төвд инженер дулаан хангамжийн техникийн шийдэл хийгдсэн. Үүнтэй холбоотойгоор Сэлбэ дэд төв дээр 12 мянган айлын орон сууцны бүтээн байгуулалтын ажлын тендер зарлахаар бэлэн болж байгаа талаар танилцууллаа.

Мэдээлэл өгсний дараа сэтгүүлчдийн асуултад хариулт өгөв.

-Метро барьж байгуулахад хэдий хэмжээний хөрөнгө шаардаж байгаа вэ. Нийслэл дангаараа төсвийг нь гаргаад метро барих боломж байгаа юм уу?

-Метроны урьдчилсан ТЭЗҮ 2014 онд хийгдэж дууссан. Тухайн үед 1.3 тэрбум  ам.доллар байхаар тооцсон. Сүүлд зөвлөх үйлчилгээний тендер зарлахаас өмнө урьдчилсан ТЭЗҮ -ийг нягтлахад ойролцоогоор 1.3 тэрбум ам.долларын өртөгт багтааж 17 км метроны ажил хийх боломжтой гэдэг дүгнэлт гарсан. Нийслэлийн төсвийн 2028 он хүртэлх төлөвлөгөөг нягталж, метроны тендерийг нийслэлийн төсвийн 10 хувийн хөрөнгөөр хийхээр ажиллаж байгаа. Ирэх аравдугаар сарын 1-н гэхэд тендер зарлана. Энэ ондоо багтаад эцсийн шатны тендер зарлах төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна.

Энэ оны хувьд Улаанбаатар хот 240 орчим тэрбум төгрөгийг улсын төсөвт төвлөрүүлэхээр байгаа. Урьд жилүүдэд улсын төсөвт төвлөрүүлэх орлого өндөр байсан. Ирэх жилээс нийслэл өөрийн төвлөрүүлэх орлогоор бүтээн байгуулалт хийх тогтоол батлуулсан. Энэ агуулга зарчмаар төслүүдээ санхүүжүүлнэ.  Метрон  дээр төлөвлөснөөс гацсан хүндрэл байхгүй.

-Дүүжин гүүрийн бүтээн байгууллалтын ажил ямар шатанд явна вэ. Та бүтээн байгуулалтын ажил эхэлсэн гэдэг мэдээллийг хийлээ?

-Франц улсын Засгийн газар, Монгол Улсын Засгийн газар хооронд 2020 онд нэн хөнгөлөлттэй зээлийн хэлэлцээрийг баталсан байдаг. Зээлийн хэлэлцээрт заасны дагуу 30 жилийн хугацаатай нэн хөнгөлөлттэй зээл олгогдсон. Одоо Яармагт байрлах автомашины шоу рүүмын зүүн талд нэг га газрыг нийслэл ААН-ээс чөлөөлж аваад барилгын ажил гүйцэтгэгч компанид хүлээлгэн өгсөн.

Дүүжин гүүрийн трассын хувьд хойшоогоо яваад Хархорин худалдааны төвийн автобусны буудалд ирнэ. 4,2 км трасстай. Саяхан би бүтээн байгуулалтын төсөл гүйцэтгэгч болон Францын Элчин сайдын яамны холбогдох хүмүүстэй уулзалт хийсэн.

Нарийн хүнд хийцлэлтэй бетоныг Францад үйлдвэрлэдэг. Бетоныг усан онгоц болон бусад техникээр тээвэрлэн Улаанбаатар хотод авч ирнэ.

Хоёрдугаар трасс дээр хэлцэл хийгдэж байна, эцэслээгүй. Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгийн баруун урд үзүүрээс Шангрилагийн баруун талд байрлах Нацагдоржийн хөшөөний орчимд байхаар төлөвлөсөн байдаг. Нийтдээ 2.7 км богино трасс байгаа, зөвшилцөх ажил явж байна.

-Хурдны замын талаар дэлгэрүүлж яриач. Туул голын хөвөөгөө дагуулж барих нь хэр зохистой вэ?

-Улаанбаатар хотыг 2040 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөг ирэх аравдугаар сард УИХ-д өргөн барихаар ажиллаж байна. Гадаадын хот төлөвлөлтийн мэргэжлийн баг ажиллаж байгаа юм.

Хурдны замын трасс нь Налайхаас ирж байгаа хурдны замаас Баянзүрхийн товчооны хажуу талаас эхлэл авч Туул голын хойд хөвөөгөө дагаж явсаар байгаад Сонсголын цаад талаар Дархан-Өвөрхангайн салдаг Дархан руу явдаг хурдны замын эхлэх цэгтэй нийлэх трасс байгаа. Хот байгуулалтын олон алдаа гаргасан учраас зам барих трасс гаргахад хүндрэл учирсан. Гэхдээ Туул голын хөвөө дагасан хамгаалалтын бүс дагуу трасс гаргасан. 36 км орчим замын ажлын зураг хийгдээд магадлалаар орсон. Төр хувийн хэвшлийн түншлэлээр барьж- ашиглах- шилжүүлэх нөхцөлтэйгээр ашиглалтад оруулахаар танилцууллаа.

Хурдны замын үндсэн зорилго нь Улаанбаатар хот баруунаасаа зүүн тийшээ сунаж тогтсон учраас гадагшаа чиглэж байгаа хөдөлгөөнүүд төвийн замаар дайрч гардаг хөдөлгөөний ачааллыг бууруулъя гэж байгаа юм.

Жишээлбэл, Улаанбаатар хотын баруунаас зүүн тийш зорчиж байгаа иргэд нь энэ хурдны замаар зорчихоор Энхтайвны өргөн чөлөө, Нарны зам, хойд тойруугийн ачаалал буурахаас гадна Туулын хурдны замыг түшиглэн, Их тойруу дээр давхар гүүрэн байгууламж бүхий Улаанбаатар хотын нэгдүгээр тойрог хурдны замыг байгуулъя. Үүнтэй холбоотой зөвлөх үйлчилгээний багийг сонгон шалгаруулах тендерийг зарлая гэж байгаа юм.

-Улаанбаатар хотод 10 гаруй хот байгуулах юм болсон. Энэ ажил хэзээнээс эхлэх вэ?

-УИХ-аас тавдугаар сард баталсан хуулиар Улаанбаатар хотод 14 хот байгуулах тогтоол гарсан. Энэ тогтоолын хүрээнд Улаанбаатар хотыг 2040 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөг мөн батлуулна. Энэхүү ерөнхий төлөвлөгөөнд 20 минутын хот концепцын хүрээнд Улаанбаатар  хотын хот төлөвлөлтийн алдааг засах, гэр хорооллыг орон сууцжуулах хүрээнд Сэлбэ дэд төв, Дэнжийн мянга дэд төв, Дамбадаржаа дэд төв, Яармаг дэд төв, Толгойт дэд төв, Шар хад дэд төв, Баянхошуу дэд төвүүдээр дамжуулж, 20 минутын хот концепциор төлөвлөлт хийж байгаа.  Сэлбэ дэд төвийн тендерийг наймдугаар сард зарлах гэж байна. Амьдарч байгаа орчиндоо хүүхдээ сургууль цэцэрлэгт өгөх, ажлын байрыг бий болгох, худалдааны төвийг тэр орчимд бий болгох, соёл үйлчилгээний төв бий боллгох төлөвлөлт хийгдэж байгаа.

Орон сууцжсан газарт шинээр сургууль цэцэрлэг нэмж барих ажил одоо ч хийгдэж байна. Хан-Уул, Баянзүрх дүүргийн 26, 36 дугаар хороонд газар чөлөөлөлтийн ажил хийгдэж байна.

Хамгийн ойрхон хийгдэх хэлэлцээр бол Номин компанийн хэрэгжүүлж байгаа том төслийн хажууд газрыг нь компанитай зөвшилцөж авах замаар сургууль барьж байгуулахаар төлөвлөж байна. Баригдсан орон сууц дотор төлөвлөлтийг яаж хийх вэ, гэр хороолол дотор яаж төлөвлөх вэ гэдгээ 2040 хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөндөө тусган,  ирэх аравдугаар сард УИХ-д танилцуулахаар төлөвлөж байгаа.

Улаанбаатар хотыг 2040 он хүртэл хөгжүүлэх ерөний төлөвлөгөөн дээр гадаадын хот байгуулалтын компани тендерт шалгараад ажиллаж байгаа.

Г.ХОРОЛ