"NEWS” агентлаг энэ удаа “ХҮМҮҮС” буландаа олимпийн аварга Вильма Рудольфыг онцолж байна. Тэрээр таван настайдаа саа өвчнөөр өвчилж, алхаж чадахгүй байсан ч гэр бүл, эмч, ээжийнхээ ачаар өвчнөө ялан дийлсэн нэгэн юм. Ийнхүү саа өвчнөө ялан дийлж, олимпийн аварга хүртэл болсон гайхалтай түүхийн эзэнтэй танилцъя.

АЙЛЫН 22 ДАХЬ ХҮҮХЭД

Вильма Рудольф 1940 оны зургадугаар сарын 23-ны өдөр Бланче болон Эд Рудольфын охин болон мэндэлжээ. Түүний ээж Бланче дутуу төрж, Вильма хоёр кг жинтэй эсэн мэнд хүн болов. Аав Эд Рудольф нь хоёр гэрлэлтээс 21 хүүхэдтэй байсан бөгөөд Вильма тэдний гэр бүлийн 22 дахь гишүүн болсон аж.

Тэднийх Теннесси мужийн Сэйнт Бетлехем гэх жижиг хотод аж төрдөг байсан бөгөөд Вильмаг төрснийх нь дараа Кларксвилл руу нүүжээ. Тус хотод Вильма бага болон ахлах сургуулиа төгссөн.

Вильмагийн эцэг Эд ар гэр бүлээ тэжээхийн тулд галт тэрэгний ачигч байсан ч ажил л олдвол голдоггүй хийдэг байв. Тэрээр 1961 онд таалал төгсчээ. Харин ээж Бланче нь гэрийн үйлчлэгч байсан.

ЭЭЖИЙН ХАЙР БА САА ӨВЧИН

Вильмаг бага байхад өвчин ороодог, байсхийгээд л өвддөг хүүхэд байжээ. Тэрээр уушигны хатгалгаа, улаан бурхан туссанаас гадна таван настайдаа саа өвчнөөр өвдөв. Гэхдээ бууж өгсөнгүй. 12 нас хүртлээ хөлөндөө бэхэлгээтэй алхаж байсан аж. Саа өвчний улмаас түүний зүүн хөлийн булчин суларч, алхахад бэрх болсон юм.

Кларксвилл хотын Африк-Америк гэр бүлүүдэд эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ хомс байсан бөгөөд ээж, аав нь охиноо 80 км зайтай Нашвилл дахь өнгөт арьстнуудын анагаахын сургуулийн эмнэлэгт эмчлүүлж байжээ. Вильмагийн ээж хоёр жилийн турш долоо хоног бүр охиноо дагуулан Нашвилл хот руу автобусаар зорчиж, суларсан хөлийг нь нөхөн сэргээх гэж хичээжээ. Гэр бүлийн гишүүд нь хүртэл хоёр жилийн турш ээлжлэн орой болгон дүүгийнхээ хөлөнд массаж хийдэг байсан аж.

12 нас хүрэхдээ Вильма бэхэлгээгүй алхдаг болж, эцэст нь хүнд өвчнөөс ангижирчээ.

Вильма өвчнийхөө улмаас цэцэрлэг болон нэгдүгээр ангидаа сууж чадалгүй гэрээр боловсрол эзэмшсэн нэгэн. Тэрээр 1947 онд долоон настайдаа бага сургуулийн хоёрдугаар ангид элсч, сурагч болов.

ХӨНГӨН АТЛЕТИКТАЙ ТАНИЛЦСАН НЬ

Вильма Рудольф Кларксвилл хотын Бөрт ахлах сургуульд сагсан бөмбөг болон хөнгөн атлетикаар хичээллэж эхэлсэн. Түүний эгч Йованне сагсан бөмбөг тоглодог байсан бөгөөд эгчийгээ даган спортод дуртай болжээ. Вильма ахлах сургуулийнхаа сагсан бөмбөгийн багийн гол тоглогч болж, төгсөх жилдээ улиралд 803 оноо авч, рекорд тогтоосон түүхтэй.

Түүнийг ахлах сургуульд нь шумуул гэж хочилдог байсан нь түүний хурдан шаламгай хөдөлгөөнтэй холбоотой.

Ахлах сургуулиа төгсөх жилдээ тэрээр анхны хүүхэд Йоландагаа төрүүлж, Теннесси мужийн их сургуульд элсэв. Түүнийг сагсан бөмбөг тоглож байхыг харсан Теннесси мужийн их сургуулийн хөнгөн атлетикийн дасгалжуулагч Эд Темпл түүнд санал тавьж, сургуульдаа "урвуулжээ". Энэ үед Вильма аравдугаар анги байсан аж.

Тэрээр ахлах сургуульдаа л анх удаагаа гүйлтийн тэмцээнд оролцож, бүтэлгүйтсэн гэдэг. Гэвч өөрийгөө сайжруулахаа, бэлтгэл сургуулилалт хийхээ зогсоосонгүй. Сагсан бөмбөг бус гүйлтийн спортод илүү дурлаж, Эд Темплийн ачаар зуны сургалт, бэлтгэлд хамрагджээ.

АНХНЫ ОЛИМП, АНХНЫ МЕДАЛЬ

Вильма Рудольф ахлах сургуулийн сурагч байхдаа 1956 оны Мельбурны олимпийн сорил тэмцээнд оролцож, эмэгтэйчүүдийн 200 метрийн ганцаарчилсан төрөлд АНУ-ыг төлөөлөх эрхийг олж авав. Хэдий олимпод ганцаарчилсан төрөлдөө амжилт үзүүлээгүй ч 4 х 100 метрийн буухиа төрөлд Изабелле Даниелс, Май Фаггс, Маргарет Маттьюс нарын хамтаар хүрэл медаль хүртжээ.

ОЛИМПИЙН АВАРГА, ГУРВАН АЛТАН МЕДАЛЬ

Их сургуулиа төгсөх жилдээ Вильма олимпийн сорилд дахин оролцож, энэ үеэрээ 200 метрийн дэлхийн рекордыг шинэчилжээ. Мөн 100 метрийн төрөлд ялж, олимпод АНУ-ыг төлөөлөх тамирчнаар дахин нэг удаа сонгогдов. Тэрээр Ромын олимпийн эмэгтэйчүүдийн 100 метр, 200 метр, 4 х 100 метрийн төрөлд уралдаж, гурван алтан медаль хүртсэн түүхтэй. Энэ амжилтаараа Вильма олимпийн түүхэнд нэг олимпоос гурван алтан медаль хүртсэн анхны америк эмэгтэй тамирчин болсон юм.

Вильма Рудольф 1960 оны олимпийн гол дүрээр тодорч "Торнадо – Дэлхийн хамгийн хурдан эмэгтэй" гэх алдрын эзэн болжээ.

Италичууд түүнийг "Хар зээр", францчууд "Хар сувд" гэхчлэн алдаршуулжээ. Сонирхолтой нь 1960 оны олимпийг анх удаагаа телевизээр дэлхий даяар дамжуулсан бөгөөд дэлхий нийт Мухаммад Али, Оскар Робертсон, Рафер Жонсон, Вильма Рудольф зэрэг гайхалтай тамирчидтай танилцаж байжээ.

Мухаммад Али, Вильма Рудольф хоёр 1960 оны үед болздог байжээ.

ДАСГАЛЖУУЛАГЧ БОЛОВ

Вильма Рудольф Теннесси мужийн их сургуулийг боловсролын чиглэлээр төгсч, багш мэргэжилтэй болов. Гэхдээ шууд мэргэжлээрээ ажилласангүй. АНУ-ын Төрийн департментаас түүнийг баруун Африк руу элчээр томилж, соёл, спортын арга хэмжээний гол төлөөлөгч болгожээ.

Тэрээр ахлах сургуулийнхаа хайр, анхны хүүхдийнхээ эцэг Роберт Элжрижтэй гэрлэж, дахин гурван хүүхэдтэй болсон аж. Гэвч тэдний гэрлэлт 17 жилийн дараа төгссөн гэдэг.

Вильма тамирчин ахуйдаа хангалттай мөнгөө олоогүй учир амьдралаа залгуулахын тулд дасгалжуулагч болжээ. Тэрээр Кобб бага сургуулийн хоёрдугаар ангийн багшаар ажиллаж, давхар сургуулийнхаа хөнгөн атлетикийн багийг дасгалжуулсан аж.

Тэрээр 1994 онд 54 насандаа тархины хорт хавдрын улмаас таалал төгсчээ.