Үндэсний их баяр наадам зохион байгуулагчид бэлтгэлдээ гараад тун завгүй өдрүүд өнгөрч байна. Наадмын нээлт хаяанд ирсэн учраас өв соёл, уламжлалаа түгээн дэлгэрүүлэх, наадамчин олноо баясгах чухал үүрэгтэй урлагийнхан бэлтгэлээ хийгээд тун завгүй. Зургаан настайгаас 87 настан хүртэл наадмын нээлтэд оролцохоор бэлтгэж байна. Тэднээс хамгийн ахмад нь Шаравын Отгонбаяр.
Тэртээ 25 жилийн өмнөөс Үндэсний их баяр наадамдаа тасралтгүй өв соёлоо түгээн дэлгэрүүлсэн Шаравын Отгонбаяр өдгөө 87 настай. Энэ жил ч мөн тэрбээр Үндэсний их баяр наадамдаа оролцож, алдарт биелэгээгээ үзэгч түмэндээ танилцуулахаар залуучуудтай эн зэрэгцэн бэлтгэлээ хийж буй нь энэ юм. Шаравын Отгонбаяр гуай Ховд аймгийн Алтай сумын уугуул. Анх аав ээжээрээ бие биелгээ заалгасан байна.
Монголчуудын өвлөн, түгээж ирсэн бие биелгээг Захчин түмнээс эхлэлтэй гэдэг. Захчингуудын хурууны бүжгийн хөдөлгөөнөөс үүсэлтэй гэх бөгөөд улмаар арван хурууны хөдөлгөөн, бугуй, тохой, мөр, нурууны биелгээ болж өргөжин монголчуудын амьдрал ахуй, ёс заншлын илэрхийлэл болж хөгжсөөр үндэсний уламжлалт бүжгийн төрөл болсон гэдэг. Ш.Отгонбаяр гуай захчин биелгээний "мастер", өв тээгч. Монголын ястан бүр өөр өөрийн өвөрмөц ялгаа, өнгө төрх, намба хадгалсан давтагдашгүй бий биелгээг үр хойчдоо өвлүүлэн үлдээж ирсэн юм. Тэр дундаа Ойрад түмэн биелгээг онцгой хөгжүүлсэн билээ. Баруун Монголын Урианхай, Торгууд, Дүрвэд, Баяд, Захчин, Казах, Хотон, Мянгадын бий биелгээ хувцас хэрэглэлээс гадна хөгжмийн уламжлалт зэмсэг, түүний ая аялгуугаар ялгарч товойдог онцлогтой. Тухайлбал, Урианхай, Торгуудууд бий биелгээгээ товшуурын эгшгэнд хийдэг бол, казак үндэстэн доомборын аясаар биелдэг. Харин Дөрвөд, Баяд, Захчин, Хотонгуудын бий биелэгийн эв намба нь экил хуурынхаа эрмэг татлагад илүү тодордог. Ястан бүр биелгээгээ бүжиглэн хөгжүүлэх явцдаа шинэ санаагаар баяжуулан, үйл хөдөлгөөн нэмж, өвөрмөц дэгжин болгосоор байдаг байна. Шаравын Отгонбаяр ч өв тээгчдийн нэгэн адил Захчин биелгээгээгээ үр хойш, олон зуун шавь нартаа өвлүүлэн сургажээ. Тэрбээр, Захчин биелгээний онцлог нь хөл, толгой хөдөлдөггүй. Гол учир нь мөрөндөө байдаг. Нийт Захчин ястны 14 орчим биелгээ байдаг. Эдгээр нь бүгд өөр ая, өөр хөдөлгөөнтэй. Бүгдийг нь хүүхдүүд, шавь нартаа зааж, өвлүүлсэн гэдээ хуучилсан юм. Тэрбээр дан ганц бие биелгээ бус Захчин ардын уртын дуу дуулдаг. Үр хүүхдүүд, шавь нарынхаа хамт гурван удаагийн тайлан тоглолт хийсэн нь Захчин ардын уртын дуу, бие биелгээ олон хүнд түгээсэн чухал ажил минь болсон хэмээн онцолж байлаа.
25 жилийн турш өөр өөр найруулга, дэглэлттэй наадмын нээлтэд оролцсон учраас сэтгэлд тань үлдсэн дурсамтай, онцлогтой наадмынхаа талаар Ш.Отгонбаяр "Миний оролцсон наадмын нээлт бүр нь гайхалтай. Бүгд л өөр өөрийн гэсэн онцлогтой учраас тэр нь ийм онцлогтой гэх зүйлгүй. Наадмын нээлтэд оролцож, өв соёлоо монголчууд төдийгүй гадаадын олон жуулчин, төлөөлөгчдөд хүргэж байгаа нь маш сайхан санагддаг. Ер нь бүх л наадам сайхан шүү дээ" хэмээсэн юм. Ш.Отгонбаяр гуай 1983 онд Бадраа багшийн хамт "Язгуур" урлагийн их наадамд оролцож түрүүлснээс хойш өв соёлоо түгээн дэлгэрүүлэхэд өөрийн чадах зүйлийг хийж, олон хүнд илүү их түгээх хүслээ тээсээр яваагаа хуучилж, одоо 300 гаруй шавьтай болжээ. Ач, зээ, зээнцэр нийлсэн 30 гаруй хүүхэддээ ч бие биелгээ, язгуур урлагаа зааж, охид нь ч мөн язгуур урлагаар хүмүүжиж, одоо ч ээжтэйгээ хамт биелдэг гэнэ. Өнгөрсөн жилийн Үндэсний их баяр наадмынхаа нээлтэд оролцох үеэрээ Ш.Отгонбаяр "Ард түмний гавьяат цол" болсондоо маш их баярлаж, бахархаж байгаагаа ч хуваалцсан юм. Дотоод сэтгэлийн хөдөлгөөнийг биеийн уран сайхан хөдөлгөөнөөрөө дүрслэн үзүүлдэг бүжгийн урлаг гайхамшигтай. “Биеэр биелэхэд сэтгэл нь дуулдаг” хэмээн Ш.Отгонбаяр гуай бахархах дуртай.
Жил бүрийн Үндэсний их баяр наадмын нээлт ямар байх бол хэмээн догдлон хүлээж, ирэх жилийн наадам даанч хол байна даа хэмээн наадмынхаа нээлтийг бүтэн жил амнаас ам данжин ярьдаг монголчуудын хувьд энэ жилийн наадмын нээлт ямар байх бол гэсэн хүлээлт өндөр байгаа. Тэгвэл энэ жилийн Үндэснйи их баяр наадмын нээлт бүх мэргэжлийн урлагийн байгууллагууд ард түмний сэтгэл зүрхэнд хоногшсон дуу хөгжмийг орчин үеийн хэлбэрт оруулан мюзикл маягаар тавьж байгаа аж. Өмнөх жилүүдэд мэргэжлийн чуулгын уран бүтээлчид өөрсдийн үзүүлбэрээ нэгтгээд тоглолтоо тавьдаг байсан. Харин энэ жил наадмын үйл ажиллагаа эхлэхээс дуусах хүртэл бүх мэргэжлийн чуулгын уран бүтээлчид нэг бүжиг дэглээч, нэг хөгжмийн найруулагчийн удирдлага дор хамтдаа нэг утга санааг үзүүлэхийн тулд ажиллаж байгаагаараа онцлогтой.
Гэрэл зургийг Н.Алтангэрэл
TeresaDavis 2024-07-08 188.130.128.112
Харуулах боломжгүй.
JamieKamara 2024-07-08 46.8.111.61
Харуулах боломжгүй.
AndreaLove 2024-07-08 45.90.196.129
Харуулах боломжгүй.
AngelHarris 2024-07-08 95.182.126.73
Харуулах боломжгүй.
MeganMoore 2024-07-08 46.8.10.50
Харуулах боломжгүй.
JessicaMorrison 2024-07-08 109.248.55.214
Харуулах боломжгүй.
ChristineFonoti 2024-07-08 188.130.188.249
Харуулах боломжгүй.
PinkyBurke 2024-07-08 188.130.129.74
Харуулах боломжгүй.
TrinaMay 2024-07-08 109.248.13.180
Харуулах боломжгүй.
MaryJohnson 2024-07-08 45.90.196.230
Харуулах боломжгүй.
YolandaMore 2024-07-08 185.181.246.74
Харуулах боломжгүй.
StephanieScott 2024-07-08 46.8.22.87
Харуулах боломжгүй.
AngelSanchez 2024-07-08 46.8.111.131
Харуулах боломжгүй.
JenniferSmith 2024-07-08 5.183.130.135
Харуулах боломжгүй.
ErikaSmith 2024-07-08 46.8.223.26
Харуулах боломжгүй.
LisaJones 2024-07-08 194.32.229.63
Харуулах боломжгүй.
DanielleJones 2024-07-08 188.130.210.110
Харуулах боломжгүй.
TriciaWilliams 2024-07-08 46.8.107.40
Харуулах боломжгүй.
MariaSanchez 2024-07-08 188.130.143.240
Харуулах боломжгүй.
PrincessLee 2024-07-08 95.182.126.36
Харуулах боломжгүй.
LisaJohnston 2024-07-08 188.130.220.216
Харуулах боломжгүй.
LaurenJacobs 2024-07-08 31.40.203.75
Харуулах боломжгүй.
AshleyMoore 2024-07-08 109.248.204.81
Харуулах боломжгүй.
AmandaBrown 2024-07-08 188.130.221.51
Харуулах боломжгүй.
ErinSmith 2024-07-08 109.248.142.63
Харуулах боломжгүй.
AmandaWilliams 2024-07-08 95.182.127.18
Харуулах боломжгүй.
AmyAdams 2024-07-08 188.130.129.29
Харуулах боломжгүй.
JudyGriego 2024-07-08 188.130.142.79
Харуулах боломжгүй.
JolettRogers 2024-07-08 46.8.56.214
Харуулах боломжгүй.
StephanieHill 2024-07-08 46.8.22.144
Харуулах боломжгүй.
JodyMeienburg 2024-07-08 109.248.204.194
Харуулах боломжгүй.
VictoriaPotter 2024-07-08 5.183.130.165
Харуулах боломжгүй.
BeverlyHagewood 2024-07-08 46.8.10.217
Харуулах боломжгүй.
LashawnTaylor 2024-07-08 109.248.128.176
Харуулах боломжгүй.
MaiJohnson 2024-07-08 45.90.196.231
Харуулах боломжгүй.
SusanBowen 2024-07-08 188.130.137.207
Харуулах боломжгүй.
JenniferSummers 2024-07-08 46.8.17.157
Харуулах боломжгүй.
MaryAnh 2024-07-08 188.130.129.158
Харуулах боломжгүй.
ToniThomson 2024-07-08 109.248.142.174
Харуулах боломжгүй.
WendySchoenbaum 2024-07-08 45.84.176.100
Харуулах боломжгүй.
JamieWeisensel 2024-07-08 46.8.154.226
Харуулах боломжгүй.
TaraSmith 2024-07-08 46.8.107.108
Харуулах боломжгүй.
CheraghearzuStockwell 2024-07-08 45.84.177.185
Харуулах боломжгүй.
MistyHillenburg 2024-07-08 109.248.204.78
Харуулах боломжгүй.
TiffanyBanks 2024-07-08 46.8.111.131
Харуулах боломжгүй.
RobinPowells 2024-07-08 46.8.223.65
Харуулах боломжгүй.
XiomaraTyler 2024-07-08 46.8.110.207
Харуулах боломжгүй.
LindsayTorres 2024-07-08 45.81.136.103
Харуулах боломжгүй.
ShannonBrock 2024-07-08 45.11.21.92
Харуулах боломжгүй.
TammyAllen 2024-07-08 188.130.128.142
Харуулах боломжгүй.
KarenParker 2024-07-08 185.181.247.19
Харуулах боломжгүй.
TinaJensen 2024-07-08 46.8.223.169
Харуулах боломжгүй.
JenniferNelson 2024-07-08 109.248.142.211
Харуулах боломжгүй.
JennTillich 2024-07-08 188.130.219.35
Харуулах боломжгүй.
ReneeOliver 2024-07-08 109.248.204.81
Харуулах боломжгүй.
MahaBiddle 2024-07-08 213.226.101.121
Харуулах боломжгүй.
JeanJohnson 2024-07-08 109.248.14.10
Харуулах боломжгүй.
EricaCarrillo 2024-07-08 45.90.196.107
Харуулах боломжгүй.
AshleyShaw 2024-07-08 188.130.210.133
Харуулах боломжгүй.
LoriWestbrook 2024-07-08 109.248.13.15
Харуулах боломжгүй.
xychilj bertegchin, davxar shyydagdlaafi? zailsxuix 2024-07-08 216.38.195.74
AIMAAR STEALING GAYS Ni ?
StaceyBaumgardner 2024-07-08 109.248.204.204
Харуулах боломжгүй.
- ###; 2024-07-08 216.38.195.74
xoer nyyrtei tal tald orj
gadnix uursduu zailyylaad bsan abax yum baixgyi goel, #; 2024-07-08 216.38.195.74
delgyyrt gyilagchintai nuilj CJN zarlaa. Juluin juld naadmuin zb ni gyilagchin + xylgaich bainga xylgailj. zebsegleer xuutsulfluu, taramdsan bainguie.
TaraLee 2024-07-08 46.8.16.155
Харуулах боломжгүй.
Нэргүй 2024-07-08 43.242.242.59
Эмээд эрүүл энхийг хүсэн ерөөе. Олон сайхан шавьтай болоорой.
KrystalLessard 2024-07-08 194.32.229.152
Харуулах боломжгүй.