Парламентын ес дэх удаагийн сонгуульд нийт саналын гуравны нэг буюу 35 хувиар МАН гурав дахь ялалтаа авлаа. Гэвч өмнөх хоёр сонгуульд үнэмлэхүй ялсан МАН-ын хувьд 126-гаас 68 суудал авсан нь бараг ялагдал юм. Учир нь, АН 42, ХҮН найм, Үндэсний эвсэл дөрөв, ИЗНН дөрвөн суудал авснаар МАН-ын Засгийн газар тогтвортой засаглахад бэрх болов.  Ерөнхий сайдын албаа үргэлжлүүлэхээр Л.Оюун-Эрдэнэ зорьж яваа авчиг өргөстэй сандал дээрээ хэд удаан суух вэ гэсэн тоо бодож суугаа нь тодорхой.  Сөрөг хүчнүүдийн кнопны тоо 58.  Түүн дээр Л.Оюун-Эрдэнэтэй эрх мэдлийн тооцоо хийх хүмүүс намын бүлгээс нь  хүч хавсайдаж мэднэ.

Энэ удаагийн сонгуульд МАН үнэмлэхүй ялна, хамгийн багадаа 80 суудал авна, харин АН 30 орчим суудал авч, үлдсэн нь бусад нам эвслийнх болно гэсэн  урьдчилсан таамаглалыг улс төрийн хүрээнийхэн дэвшүүлж байсан. Б.Баабар хүртэл МАН-ыг 80 суудал авна гэдэгт бат итгэлтэй байсан юм.

Тэгэхээр МАН-ын стратеги, бодлогын судлаачид нь дээрх тооцооллоо намын дарга Л.Оюун-Эрдэнэд танилцуулсан байж таарна. Л.Оюун-Эрдэнэ  энэ мэт хэт хөөсөрсөн судалгаанд итгэсэн үү, эсвэл хэтэрхий хар пиартаа эрдсэн үү, өмнөх парламентын 62 кнопоо ердөө зургаагаар ахиулна чинээ гэж тооцоогүй байсан нь илт. Иймээс ялалтын мэдээгээ сонсохдоо шоктой хүлээж авсан нь үг-үйлдлээс нь тодорхой уншигдсан.

Авлигатай тэмцэнэ гэдэг нь анх нөхөдтэйгөө тэмцэхийн нэр гэж анх гарч ирсэн МАН-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ сүүлдээ С.Зоригийг хөнөөсөн хэргийг сонгуулийн гол сурталчилгаагаа болгосон нь ард түмнийг айлгасан, залхаасан.

МАН 2000 оноос хойшхи парламентын сонгууль болгоноор С.Зоригийг хөнөөсөн аллагаар шоудаж ирсэн . Тиймээс С.Зоригийн амийг хөнөөсөн хавтаст хэргийг төрийн нууцаас гаргахыг иргэд МАН-аас шаардаж байлаа. Харамсалтай нь, үүнийг МАН-ынхан үл тоосон нь алдаа болсон.

Төрийн сонгуульд онц ноцтой хүн амины хэрэгтнүүдээр сурталчилгаа хийлгэж байсан тохиодолд үнэндээ урьд өмнө нь гарч байгаагүй. Хойшид битгий гараасай гэсэндээ гурван хүн тутмын хоёр нь МАН-ын эсрэг саналаа өгсөн байхыг үгүйсгэхгүй.

Санал хураалтын дүнгээс эс хамаараад МАН+Женко Засгийн газар байгуулахаар тохирсон тухай улс төрийн хүрээнийхний “тамхины цэг”-ээс сонсогдож байлаа. Тиймээс АН-ын нэр дэвшүүлэлтийг МАН-ын даалгавраар самарсан хүмүүс хүссэн сандал, суудлаа авцгаана лээ.

Гэвч судалгаа, тооцооллоо буруу хийсэн үү, сонгуулийн санал хураалтын дүнд МАН хүссэн үр дүндээ хүрч чадаагүй агаад засагт эвсэхээр хар зургаа хамтдаа гаргачихсан Женкогийн тал АН-ын бүлэг дотроо цөөнх болов.

Нэр дэвшүүлэлтийн үеэр Х.Баттулга төдийгөөс өдий хүртэл дагасан Г.Уянга, П.Нүрзэд нараа мурьж, Л.Мөнхбаясгаланг говийн бүсээс гаргахын тулд хамаг бооцоогоо тавьсан бодит үнэн. Хойд бүсэд нэр дэвшсэн долоон залуугаа унагаад Х.Баттулга ганцаараа ялалт байгуулсан нь түүний мөн чанар. Х.Баттулгыг дагасан хүмүүс ашиглуулаад хаягддаг нь гэм биш л дээ.

АН бүлгийн даргаар О.Цогтгэрэл, Н.Алтанхуяг нар өрсөлдөж, О.Цогтгэрэл ялсан. Энэ нь увсынхан нэг талдаа гарсан, О.Цогтгэрэл, Л.Гантөмөр хоёр гар барьсан байна гэсэн үг.

Парламентын 11 суудлаа 31-ээр ахиулж, 42 кноптой болсон АН-ын дарга Л.Гантөмөр хүний өөрийн хүмүүсийн хэл амны бай болж байна. Хэрэвзээ АН ялсан бол бүгд ямбыг нь эдлэх гээд явж байгаа л даа. Харин ялыг нь ганцхан Л.Гантөмөрөөс нэхнэ гэвэл учир дутагдалтай. Өнгөрөгч сонгуулиар хамгийн бага хандив цуглуулсан нь АН байсан. Ердөө хоёрхон аж ахуйн нэгж АН-д хандив өгсөн гэхээр бизнесийнхэн Х.Баттулгатай намд санхүүжилт өгөхөөс татгалзсан гэдэг үндэслэл нь илүү үнэнд ойртоно.

АН-ынхан Л.Гантөмөрөө авч хаявал ахиад хоёр байтугай хуваагдана. АН-ын тамгыг Л.Гантөмөрөөс авах хүсэл хамгийн дотны найз Х.Тэмүүжингээс эхлээд Д.Пүрэвдоржид ч, Ц.Туваанд бий. Зарим нь ч “унасан дээр нь” гэгчээр сонгуулийн санал хураалтын маргаашнаас олон нийтийн сүлжээнд санаатай, санамсаргүйгээр өөрийгөө нэр заан магтуулах болсны цаад зорилго нь ч тодорхой. Монголын улс төрд зохион байгуулалтгүй, тодорхой зорилгогүй үг-үйлдэл гэж байдаггүй.

Сонгуулийн санал хураалтын дүнгээр МАН хэдий олонх болсон ч С.Баярын тактикаар эвслийн Засгийн газар байгуулахаар АН болон ХҮН намд урилга илгээсэн. МАН-ын тавьсан урилгыг АН-ын дарга Л.Гантөмөр, ХҮН намын дарга Т.Доржханд нар хүлээж авсан шалтгаанаа албан тушаалын төлөө биш гэж тайлбарлаж байгаа. Мэдээж, албан тушаалын төлөө эвсэхгүй юм бол өөр юуны эвсэх юм бэ.

АН алдагдсан найман жилийг алдааг засна гэж амалсан. Атал ахиад дөрвөн жилийн дараа, 2028 онд 12 жилийн алдааг засна гээд амлаж суух уу, аль эсвэл эртхэн шиг эрчим хүчний төслүүдээ хөдөлгөж, эдийн засгаа хөгжүүлэх үү?! Ийм сонголт АН-ын өмнө ирсэн. Хувийн хэвшлийнхэн бол төрийн өмчийг цөөлж, хууль шүүхгүйгээр бусдын бизнесийг булаадаг асуудлыг цэгцлээсэй гэж бодож байгаа. Иргэд бол эдийн засгийн өсөлт эрх баригчдын халаасанд биш айл өрхийн амьжиргаанд нөлөөлөөсэй гэж хүлээж суугаа. АН-ынхан өөрсдөө л шийдэж дээ.

Жич: Женко.Баттулгыг Засгийн газарт оруулахгүй байх нь Монголын эрх ашиг, монголчуудын хүсэл юм шүү.

Б.БАТ