Элсэлтийн шалгалт маргааш /2024.07.04/ орон даяар эхэлнэ. Долдугаар сарын 7-нд дуусна. Энэ жил 36 мянган шалгуулагч Элсэлтийн шалгалт өгөхөөр бүртгүүлжээ. Бид Боловсролын Үнэлгээний Төвийн ЭЕШ хариуцсан ахлан мэргэжилтэн Д.Энхжаргалаас тодрууллаа.

-Энэ жил нийт хэдэн төгсөгч ЭЕШ өгөхөөр бүртгүүлсэн бэ?

-Энэ жил 36 мянган төгсөгч  шалгалт өгөхөөр бүртгүүлсэн. Улсын хэмжээнд 46 байранд шалгалтыг зохион байгуулахаар болсон. Шалгалтын комисст 2500 гаруй хүн ажиллаж байна. Элсэгчдийн дийлэнх нь математик, англи хэл, нийгэм судлалын хичээлийг сонгон өгдөг.

-Боловсролын үнэлгээний төвөөс шалгуулагчдад зориулж, чатаар болон утсаар сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгч байгаа гэсэн. Сурагчид хэр их хандаж байна. Хэр үр дүнтэй байна вэ?

-Манай дээр мэргэжлийн сэтгэл зүйч ажилладаг бөгөөд энэ хүмүүс маань манай цахим хуудасны чатбокс хэсгээр зөвлөгөө өгдөг. Жил бүр хүүхдүүд сэтгэл зүйн зөвлөгөө авах нь ихсэж байгаа. Шалгалтын үед айдас түгшүүрээ хэрхэн давах туулах шалгалтад хэрхэн бэлдэх амжилттай дүн үзүүлэхийн тулд цагийн хувиараа яаж төлөвлөх нь чухал бэ тэр бүү хэл тусгай хэрэгцээт хүүхдүүдийн эцэг эх зөвлөгөө авч зарим нэг анги, бүлгээр сэтгэл зүйн зөвлөгөө авч байна.

-Жил хоёр удаа элсэлтийн шалгалт өгдөг болсон. Дараагийн элсэлтийн шалгалт хэзээ өгөх бол?

-Энэ жил долдугаар сард элсэлтийн шалгалт болж байна. Мөн дахин арванхоёрдугаар сард зохион байгуулна. Өвлийн шалгалтад харьцангуй цөөхөн 500-700 хүүхэд өгдөг. Өмнө нь хүүхэд босго оноогоо хангаж чадаагүй тохиолдолд бүтэн жил хүлээдэг байсан бол 5-6 сарын хугацаанд ахин бэлдээд шалгалт өгөх иргэдийн насан туршдаа сурч боловсрох эрхийг ханах үүднээс жилд хоёр удаа зохион байгуулж байна.

-Иргэдийн дунд заавал дөрвөн хичээлээр ЭЕШ өгөх ёстой гэх мэдээлэл байна, энэ үнэн үү?

 -Энэ жилийн тухайд хүүхэд нийт 10 хичээлээс сонгож өгөх ба хамгийн багадаа хоёр хичээл сонгох боломжтой. Гэхдээ шалгалт өгч буй сурагчид дунджаар 4-5 хичээл сонгодог. Суурь дөрвөн хичээлийн сонгох асуудал 2026 оноос хэрэгжиж эхэлнэ.

-ЭЕШ үеэр хуулах, заль мэх ашиглах тохиолдол гардаг уу. Гарсан тохиолдолд ямар арга хэмжээ авдаг вэ?

-Мэр сэр гардаг. Өөрийнхөө оронд өөр хүүхэд оруулах утас нууцаар авч орон зураг илгээж хэн нэгнээс дэмжлэг авах зэргээр булхайцах нь бий. Шалгалтад ямар нэгэн заль мэх ашиглаж байгаа нь баримт нотолгоотой илэрсэн тохиолдолд тухайн хүүхдийн өгч буй шалгалтыг хүчингүй болгох, өмнө нь өгсөн нийт өгсөн хичээлүүдийн шалгалтыг хүчингүй болгох элсэлтийн шалгалтын журамд үйлчилж байдаг. Хууран мэхлэх үйл ажиллагаа явуулж буй хүүхдүүдэд хуулийн хариуцлага хүлээлгэх журмын заалт бас байна.

-Бусад улс оронд ЭЕШ өгөх нөхцөлийг хангахад багагүй анхаарал тавьдаг. Нийтийн тээврээр үнэгүй үйлчлэхээс гадна замыг нь чөлөөлж өгдөг. Харин манайд ийм зүйл учир дутагдалтай байдаг шүү дээ?

-Манайхан өөр байгууллагууд руу албан бичиг явуулж хамтран ажилладаг. Нийтийн тээврээр 21 аймаг 9 дүүрэгт ЭШ материалыг үнэ төлбөргүй тээвэрлэх үйлчилгээ үзүүлдэг автобус нийтийн тээвэрт шалгалт өгч буй хүүхдүүдийн бичиг баримтыг үндэслэн тухайн өдрүүдэд үнэ төлбөргүй үйлчлээсэй гэсэн хүсэлтийг нийтийн тээвэрт тавьсан боловч боломжгүй гэсэн хариултыг хоёр жил дараалан өгч байна. УБЦТС-тай хамтран шалгалтын үед мөн шууд засалтын үед цахилгаан таслах дүүргүүдэд засвар үйлчилгээ хийлгэхгүй байх албан бичиг хүргүүлсэн. УБЦТС үүнийг хүлээж аваад жил бүр тухайн шалгалтын үед байран дахь гэрэл цахилгааныг таслахгүй байх хангах үйлчилгээ явуулж байдаг.

Элсэлтийн шалгалт өгч байгаа сурагчид сэтгэлзүйн дарамтад нэлээд өртдөг. Тэгвэл  БҮТ-ийн хэвлэл мэдээлэл, маркетинг хариуцсан мэргэжилтэн Б.Цэрэннадмид хэлэхдээ "Гуравдугаар сарын 1-с эхэлсэн долдугаар сарын 10 хүртэл онлайн болоод шаардлагатай тохиолдолд шалгуулагчийн хүсэлтээс хамааран ганцаарчилсан болон бүлгийн уулзалтаар сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгч байгаа. Одоогийн байдлаар 700 гаруй хүүхэд сэтгэл зүйн зөвлөгөө авсан байна. Хамгийн их ирж буй асуулт зөвлөгөө авч буй сэдэв нь шалгалтын үеийн айдсаа хэрхэн даван туулах вэ эцэг эх гэр бүлээс ирж буй чи өндөр оноо авах ёстой 800 авах ёстой гэдэг ь хүүхдүүдэд маш том сэтгэл зүйн дарамт болж байна. Эцэг эхчүүдийн хувьд хүүхдийнхээ сэтгэл зүйг хэрхэн бэлдэх, хангах талаар харьцангуй сайн аваад явж байна"  гэлээ.