"МҮОНТ сонгуультай холбоотой цагийнхаа ихэнхийг МАН-д зориулжээ"

Иргэний нийгмийн байгууллагаас сонгуулийн үйл явцад хийж буй ажиглалт, мониторингийн талаар өнөөдөр/2024.06.26/ мэдээлэл хийлээ.

Сонгуулийн санал тоолох машин, саналын хуудасны мониторингийн талаар:

-Саналын хуудсыг 30 секунд уншиж байсан учир 40 орчим секунд халуун индүүгээр дарж үзсэн. Тэгэхэд халуун боловсруулалт хийдэггүй гэдгийг шалгасан. Зарим хүмүүс саналын хуудсыг индүүдэж байгааг гайхаж байсан. Үзэгний тухайд хор шилждэг гэж ярьдаг. Тэгвэл энэ үзэгний тухайд хурдан хатдаг. Хурдан хатаахгүй бол толгой бохирддог. Тиймээс тэр үзгийг хэрэглэдэг. Тэр үзгийг ашиглахад халууны боловсруулалтаар шилждэггүй болохыг тогтоосон. Хакердахын тухайд мэдээллийн дамжуулахын тулд модем залгадаг. Үүнээс өмнө биллийг нь гаргаж авдаг. Мөн зургийн файлыг нь флашанд өгдөг. Серверээр дамжуулагдаж буй дүнг урьдчилсан дүн гэдэг. Биллээр эцсийн дүн тулаад гардаг. Замаас нь хакердана гэж байхгүй. Бид шалгалт хийсэн. Хоёр хуудас уншуулахад 32 секунд зарцуулж байсан. Тиймээс хүмүүс саналаа өгч амжихгүй байхвий гэсэн болгоомжлол бий. Энэ жил 2198 хэсэгт сонгогчдыг хувааж байгаа. Иргэд хаана саналаа өгөхөө сайн хараарай. Олон хүнтэй хэсэгт хоёр машин ажиллаж байгаа. Бүгдийг нь дугуйлж мөн хоосон уншуулж үзсэн. Цагийн бөмбөг байгаа эсэхийг харсан. Цагийн зөрүү үүснэ гэсэн үг л дээ. Хоёр саналын хуудсыг зайтай уншихгүй бол болохгүй. Эхний хуудас буруу бол буцаж гарч ирнэ. Уншаагүй байхад нь дараагийн хуудсаа оруулвал машин гацна.

Сонгогчид эхлээд аль хэсэгт саналаа өгөхөө мэдэх хэрэгтэй. Улсын бүртгэлийн сайт руу ороод шалгах боломжтой. Дараа нь мандатын тоогоо мэдэх хэрэгтэй. Мандатын тоотой тэнцүү хэмжээгээр дугуйлна. Дутуу дугуйлвал дахин нэмж дугуйлна. Илүү дугуйлвал дахин нэг удаа саналын хуудас өгч дугуйлна. Түр хасах гэсэн төлөвтэй хүмүүс гадаад паспорттой очоод саналаа өгөх боломжтой. Мөн хэзээ очих вэ гэдэг цагаа төлөвлөх нь чухал.

Саналын хуудсан дээр цэг гаргаж болохгүй. Ерөнхийд нь дугуйлахад болно.

Гадаад санал өгсөн иргэдийн талаар:

-Японы Осака, Солонгосын Сөүл, АНУ-ын Нью-Йорк хотноо сонгогчдын санал хураалтад хөндлөнгийн ажиглалт хийлээ. Гадаад байгаа хүмүүс нэр дэвшигч сонгоно гэж ирсэн байна лээ. Нам дугуйлна гэж мэдээгүй байна. Дараагийн сонгуулиудад энэ мэдээллээр хангах хэрэгтэй гэж сонгогчид хэллээ. Гадаадад санал өгсөн хүмүүсийн ирц өндөр байлаа. Цахимаар бүртгэдэг болсон учир ийм өндөр ирцтэй байжээ. Өмнө нь өөрийн биеэр бүртгүүлдэг байсан. Энэ жил гадаадад хурууны хээ унших төхөөрөмж байсан. Гэхдээ бүрэн гүйцэт ажиллаж чадаагүй. Иргэний нийгмийн ажиглалт төслийн хүрээнд ажиглагчид бүртгүүлсэн. Гэвч хэсгийн ахлагч нар ажлын цагаар ажлын байрандаа байгаагүй. Тиймээс үнэмлэх авах гэж олон дахин явуулсан. Намын бус, төрийн бус байдлаар ажиллаж байгаа хүмүүс байгаа. Гэвч намуудын ажиглагчид олон байгаа учир иргэний нийгмийн ажиглагчдыг хоёр, хоёр цагаар санал авах байранд суулгана гэсэн. Үүн дээр Сонгуулийн ерөнхий хороо анхаарна гэж найдаж байна.

Зардлын мониторингийн талаар:

-Харамсалтай мэдээ дуулгахад нэр дэвшигчдийн хандивын дансны явцын тайлангийн хураангуйг олон нийтэд байршуулна гэсэн боловч аудитын байгууллагаас мэдээллээ хуулийн хугацаандаа байршуулсангүй. Тиймээс нэр дэвшигчид хэнээс хичнээн төгрөгний хандив авсан, зарцуулсан талаарх тайлан алга байна. Арав гаруй нэр дэвшигч л мэдээллээ ил тавьжээ. Хуульд заасны дагуу хариуцлагагүй ажилласан хүмүүст хариуцлага тооцох, нэр дэвшигчдэд торгууль тавих болно.

Телевизийн мониторингийн талаар:

-Дөрвөн телевизэд мониторинг хийлээ. МҮОНТ л гэхэд эфирийнхээ цагийн 62 хувьд нь сонгуулийн талаар мэдээллэв. Хамгийн их далд сурталчилгааг NTV телевиз явуулжээ. Захиалгатай, төлбөртэй сурталчилгаа МҮОНТ дээр их гарчээ. Сөрөг хандлагатай мэдээлэл долоон хувь байна. Энэ нь Ийгл телевиз. МҮОНТ-ийн нийт сонгуультай холбоотой цагийн 12 хувь МАН, есөн хувь АН, найман хувь ХҮН нам байна. ТВ9 телевиз 52 хувиа МАН-д зарцуулжээ. Монгол ТВ 85 хувиа МАН-д зарцуулжээ. NTV-ээс бусад нь эфирийнхээ ихэнхи цагийг МАН-д зарцуулжээ. Бие даагчдын талаарх мэдээлэл арилжааны телевизүүдээр олон нийтэд хүрээгүй байна.