Энэтхэгийн бүх нийтийн сонгууль дуусч таамаглахын аргагүй дүн гарсан. Ялагчид даруухан байгаа бол дэд байрын гишүүд сүр дуулиантай тэмдэглэж байна. Ерөнхий сайд Нарендра Модигийн Бхаратия Жаната нам олонхи болж чадаагүй ч холбоотон "NDA" 50 гаруй суудал авсан. Тиймээс нийт дүнгээр Модигийн удирдлага доорхи нам 543-аас 290 суудал авлаа. Энэ удаагийн сонгуулийн үр дүн олон жил үл тоомсорлогдсон сөрөг хүчний Рахул Ганди болон түүний намын эргэн ирэлтийг баталгаажууллаа. Сөрөг хүчин сүүлийн арав гаруй жил хэний ч санаанд буух хэмжээний байгаагүй ч түүхэн мөчийг бүтээсэн гэж улс төр судлаач Рашид Кидвай хэлсэн. Конгресс нам сонгуулийн дүнг "Модигийн ёс суртахууны болон улс төрийн ялагдал" гэж тодорхойлсон бол Рахул Ганди ялсан гэдгээ мэдсэний дараа "Улс орон санал нэгтэйгээр Модид мессеж илгээлээ. Моди болон Дотоодын сайд Амит Шах нарыг иргэд хүсэхгүй байна" гэв.
Сонгуулийн үеэр сөрөг хүчин эмх замбараагүй байдлаар кампанит ажил явуулсан. Мөн 20 гаруй бүс нутгийн намуудаас бүрдсэн ЭНЭТХЭГ-ын блок хэрхэн талаараа мэтгэлзэж байв. Энэ нь Модигийн хүчийг сорих шалгуур байсан гэж шинжээчид үзэж байна. Сонгуулийн төгсгөл дөхөх үед сөрөг хүчнийхэн ширүүн тулаантай нүүр тулсан. Учир нь сөрөг хүчний нам болон удирдагчдыг төрийн байгууллагууд хүчээр шалгаж эхэлсэн юм. Жишээ нь Делигийн Арвинд Кежривал зэрэг сайд шоронд хоригдож, Орлогын татварын албаныхан Конгресст хамаарах түүний банкны дансуудыг битүүмжилсэн. Гэхдээ сөрөг хүчин эцсээ хүртэл тэсч чадсан нь Гандитай холбоотой ажээ. Түүний элэнц өвөө Жавахарлал Неру нь Энэтхэгийн анхны бөгөөд хамгийн удаан Ерөнхий сайд байсан хүн юм. Мөн эмээ, аав нь бас Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан.
"Тэр бол тав дахь үеийн династ бөгөөд маш их түүхэн ачаатай ирсэн" гэж улс төр судлаач Кидвай тайлбарлав. Мөн "Энэтхэгийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд түүнтэй дайсагналцаж, олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр түүнийг нухацтай авч үзээгүй. Түүнийг хэтэрхий олон амралт авдаг тийм ч ноцтой бус улстөрч гэж төсөөлж, сурталчилаж байсан” гэжээ. Кидвай түүнийг бэрхшээлийг даван туулж, сүүлийн жилүүдэд өөрийнхөө болон намынхаа талаарх сэтгэгдлийг өөрчлөхийн тулд шаргуу ажилласан гэж магтсан байна.
“Бхарат Жодо Ятра болон Няэй жагсаалын үеэр Ганди олон сая хүмүүстэй уулзсан нь түүний нэр хүндийг нэмсэн. Үүнээс гадна маш их дэмжлэг цуглуулсан. Энэ нь түүнийг гэх итгэлийг хүмүүст төрүүлж, улс төрийн хүч чадлыг мэдрэхийг хүмүүс хүссэн" гэжээ.
Гэхдээ Ганди нь Модигийн сонгуулийн ажилд заналхийлээгүй ажээ. Өнгөрсөн жил Модигийн төрөлх Гужарат мужийн шүүх Конгрессын удирдагчийг нэр төрд халдсан хэргээр ялласан юм. Дээд шүүх ялыг нь түдгэлзүүлэх хүртэл Гандиг парламентаас хөөж, сонгуульд өрсөлдөх эрхийг нь хассан. Улс төр судлаач, зохиолч Ажой Бозе энэ талаар “Модигийн нам сөрөг хүчнийг отож байна. Бхаратия Жаната нам хэт бардам болсон. Гэвч тэдний сөрөг хүчнийг айлгах тактик нь өөрсдийн эсрэг ажиллаж, Энэтхэгийн блок байгуулахад хүргэсэн” гэжээ. Тэрбээр мөн намууд "арчигдах вий гэдгээс айж, олонхи нь засгийн газрын үйл ажиллагаанаас мэдээлэл хүлээж байсан" гэжээ. Энэтхэг бол "өрсөлдөх чадвартай ардчиллын түүхтэй" гэж Бозе онцолсон ба хүмүүсийн дунд "улс орон нэг намын дарангуйлалтай болж хувирах нь түгшүүрийг төрүүлсэн" гэж нэмж онцолжээ.
Сонгуулийн дүнгээс харахад Бхаратия Жаната нам сөрөг хүчний удирддаг хэд хэдэн мужид хүчтэй эсэргүүцэлтэй тулгарсан. Тамил Наду мужид эрх баригч “DMK” нам 39 суудлыг бүгдийг нь авч, Модигийн нам ялаагүй. Баруун Бенгалд Ерөнхий сайд Мамата Банержи Бхаратия Жаната намыг 39 суудалтай болгохын төлөө тэмцсэн. Махараштра мужид Модигийн нам есөн суудлаар хязгаарлагдаж байсан бөгөөд 2019 онд 48 суудлын 23-т нь ялалт байгуулсан. Гэхдээ Моди болон намийн хувьд хамгийн их бухимдал нь Уттар Прадеш мужаас (UP) болсон гэж Бозе тайлбарлажээ.
Бхаратия Жаната нам Рам Мандир сүмийг өөрсдийн ялалтын өгөөш болгохын тулд Моди нэгдүгээр сард Аёдхья дахь дуусаагүй сүмийн нээлтийг тэргүүлжээ. Гэвч сүм байрладаг Файзабад тойрогт Бхаратия Жанатагийн нэр дэвшигч ялагдсан.
“SP”-ийн залуучуудын жигүүрийн удирдагч, намынхаа одтой тэмцэгч Абхишек Ядав “ Тэд сүм хийд байгуулснаар гол мужид ялахад тусална гэж итгэж байсан” гэжээ. Тэрбээр мөн "Дөрөвдүгээр сарын эхэн хүртэл муж дахь сонгуулийн явц эсрэг тэсрэг байр суурьтай, нэг талыг барьсан өрсөлдөөн мэт санагдаж байсан. Гэхдээ бидний жагсаал цуглаан дээр олон тооны хүмүүс цугларч эхлэхэд Бхаратия Жанатад дургүй далд урсгал байгааг бид мэдэрсэн" гэв.
Хүмүүс ажлын байр хомс, хоол хүнс, шатахууны үнэ өндөр байгаад сэтгэл дундуур байна. Мөн армийн цэргүүдийг хэрхэн элсүүлдэг болсонд олон хүн уурлаж байв.
"Конгресс ба SP нь Энэтхэгийн эвслийн нэг хэсэг болгон сонгуульд хамтдаа тэмцэж байгаа тул Бхаратия Жанатагийн эсрэг бүх сонгогчид бидний төлөө санал өгөхөөр цугларсан" гэж тэрбээр нэмж тэмдэглэжээ.
Сөрөг хүчний гайхалтай сайн гүйцэтгэлийг үл харгалзан Энэтхэгийн блок сонгогчдын бодлыг уншиж чадаагүй бөгөөд Модигийн засгийн газар иргэдийнхээ бухимдлыг мэдэрээгүй гэж Кидвай онцолжээ.
"Тэд ажилгүйдэл, хөдөөгийн эдийн засгийн хямралын талаар ярьж, олон сонгогчдыг байлдан дагуулж чадсан ч тэдний стратегид маш их цоорхой байсан. Модигийн эвслийнгурав дахь бүрэн эрхийн хугацаа нь зөвхөн Энэтхэгийн блок дахь сул талуудын улмаас ирсэн. Тэд Андхра Прадеш, Одиша мужуудад эвсэл мөн адил эвсэл байгуулж болох байсан бөгөөд энэ нь тэдний тоог илүү хүчирхэг болгох байсан” гэв. Харин одоо “NDA” болон Моди нар засгийн эрхэнд буцаж байгаа тул Энэтхэг улс эвслээ институци болгох шаардлагатай бөгөөд "холбооны ерөнхий архитектор" Ганди урдаас удирдах ёстой гэж Кидвай үзэж байна.
Эх сурвалж: BBC
Холбоотой мэдээ