Урин дулаан цаг ирсэн ч иргэдийн дунд ханиад, томуугийн өвчлөл өндөр байна. Ханиад, томуугийн дэгдэлт, шалтгаан, нөхцөл байдлын талаар Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвийн ТҮН-ийн халдвар судлагч их эмч, НЭМУ-ын магистр Ч.Уртнасангаас тодрууллаа.

-Монгол Улсын хэмжээнд томуу, томуу төст өвчин ямар түвшинд байна вэ?

– Улсын хэмжээнд томуу, томуу төст өвчний тархалтын түвшинг Улирлын томуу, томуугийн цар тахлын хүндрэлийн үнэлгээ /УТТЦХҮ/-ний аргачлалаар үнэлэхэд өвчлөлийн тархалт идэвхжлийн түвшинд байна.

Улсын хэмжээнд томуу, томуу төст өвчний тархалтыг таван түвшинд авч үздэг. Улаанбаатар хот одоогийн байдлаар хоёрдугаар түвшин буюу идэвхжлийн түвшинд байна.

Орон нутгуудын хувьд улирал хоорондын түвшин буюу ногоон түвшинд гурван аймаг, идэвхжлийн түвшинд 15 аймаг, алаг цоог дэгтэлтийн түвшинд нэг аймаг байна.

-Насны бүлгээр авч үзвэл өвчлөл ямар насны хүмүүст ихэвчлэн тохиолдож байна вэ?

-Томуу, томуу төст өвчнөөр өвчлөгсдийн 85.1 хувийг 15 хүртэлх насныхан, үүнээс 53 хувийг тав хүртэлх насныхан эзэлж байна. Өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад өвчлөл дөрвөөс доош насанд 2.9 хувь, 5-9 хүртэлх насанд 0.6 хувиар тус тус нэмэгдэж, бусад насны бүлэгт 0.5-1.7 хувиар бага байна.

– Томуу, томуу төст өвчнөөс шалтгаалсан эмнэлгийн нөхцөл байдал ямар байна вэ. Эмнэлгийн ачаалал нэмэгдсэн үү?

– Томуу, томуу төст өвчнөөс шалтгаалан эмнэлгийн ачаалал нэмэгдээгүй. Амьсгалын замын цочмог хүнд халдвар /АЗЦХХ/-ын шалтгаанаар эмнэлэгт хэвтэгсдийн 82.9 хувь нь 15 хүртлэх насны хүүхэд, үүнээс 60 хувь нь тав хүртлэх насныхан байна. Өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад өвчлөл нэг насанд 1.5 хувь, 10-29 насанд 2.8 хувиар тус тус нэмэгдсэн. Үүнээс харахад томуу, томуу төст өвчин, АЗЦХХ нь ихэвчлэн бага насныхан тэр дундаа тав хүртэлх насны хүүхдүүдийн дунд өндөр байна. Түүнчлэн өндөр настай, архаг хууч өвчтэй хүмүүс өвчлөх эрсдэлтэй.

-Дулааны улирал ирсэн ч томуу, томуу төст өвчний тархалт өндөр байгаа нь ямар шалтгаантай вэ. Ямар вирус зонхилон нөлөөлж байна вэ?

-Вирус судлалын тандалтын мэдээгээр томуугийн В вирус 15.2 хувь, томуугийн А вирус 34.8 хувьтай байна. Түүнчлэн томуугийн A(H1N1) вирус идэвхжилт хамгийн өндөр буюу 34.8 хувь байна. Дулааны улиралтай холбоотойгоор өвчлөлийн түвшин буурч байгаа боловч вирусын идэвхжилт өндөр хэвээр байгаа нь томуугийн өвчлөл үүсэх гол шалтгаан болж байна.

Covid-19 вирусын хувьд идэвхжилтийн түвшин өндөр биш боловч бүртгэгдэж байгаа тохиолдлууд байсаар байна. Өдөрт 2-3 сорьц эерэг гарч байгааг насны бүлгээр авч үзвэл идэр насныхан буюу насанд хүрэгчдийн дунд тохиолдож байна.

Эдгээр эерэг тохиолдол нь ихэвчлэн гадагшаа явах гэж байгаа иргэд болон сайн дураараа сорьц өгч байгаа тохиолдлоос илэрч байна. Тиймээс яг одоогийн нөхцөл байдалд Covid-19 вирусын шалтгаант дэгдэлт явагдаж байна гэж үзэж болохгүй. Ерөнхийдөө Covid-19 цар тахлаас хойш томуугийн улирал болон өвчлөлийн байдал, насны бүлэгт ч гэсэн өөрчлөлт гарсан. Өмнө нь томуу, томуу төст өвчин 20 орчим долоо хоног үргэлжилдэг байсан бол одоо илүү урт удаан явагдах зүй тогтолууд ажиглагдаж байна. Тухайн вирусын онцлогоос хамаараад тавдугаар сараас эхлээд томуугийн идэвхжилт буурдаг байсан бол одоо хоёр, гурван вирус зэрэг идэвхжих тохиолдлууд ч гарч байна.

Томуу, томуу төст өвчнөөс хэрхэн сэргийлэх вэ?

Өвчлөлөөс сэргийлэх хамгийн сайн хамгаалалт нь биеийн эсэргүүцэл сайн байх явдал тул витаминлаг чанарлаг хоол идэх, биеийн тамирын дасгал, хөдөлгөөнийг эрхэмлэн, ажил амралтаа зохицуулж, хангалттай амрах юм.

• Шаардлагагүй тохиолдолд олон нийтийн газар явахгүй байх
• Витамин С-ээр элбэг жимс болон шүүс, витамин С-г хэрэглэх
• Томуу томуу төст өвчнүүд нь вирусээр үүсгэгддэг тул антибиотик хэрэглэхгүй байх, гэрээр дур мэдэн эм тариа хэрэглэх, ялангуяа антибиотик хэрэглэхээс зайлсхийх, антибиотикийн зөвхөн эмчийн заавраар хэрэглэх.
• Шаардлагагүй тохиолдолд эмнэлгийн байгууллагаар бага насны хамт үйлчлүүлэхгүй байхыг зөвлөлөө.