Эрүүл мэндийн дэд сайд С.Энхболдтой "Шүд хөтөлбөр"-ийн хэрэгжилтийн талаар ярилцлаа.
-Урьдчилан сэргийлэх, эрт илрүүлэг хөтөлбөр хэрэгжиж эхлээд хоёр жил болсон байна. Энэ хугацаанд ямар үр дүн, бодит өөрчлөлтүүд гарсан бэ?
-Монгол Улс 3,4 сая хүн амтай. Гэтэл нийт хүн амынхаа өвчлөлийг ДЭМБ-ын гаргасан судалгаан дээр үндэслэж л ярьдаг байлаа. Өөрөөр хэлбэл, өөрийн гэсэн үндсэн дата, баттай нарийн судалгаагүйгээр гэсэн үг. Энэ бол асуудал. Ойрын 10 жилдээ эрүүл иргэдээс хэд нь ямар төрлийн өвчлөлд өртөх вэ, эрүүл гэж бодож яваа иргэдийн хэдэн хувь нь нууц үедээ, эхэн үедээ байна вэ гэдгийг ч бид нарийн тооцоолохгүйгээр өдөр тутмынхаа өндөр ачаалалд нухлуулсаар л явах байлаа. Иймд Ерөнхий сайд руу бүх иргэнээ тогтмол урьдчилан сэргийлэх, эрт илрүүлэг үзлэгт хамруулж, хэвшүүлэх хөтөлбөрийг хийх саналаа, тооцоо үндэслэлтэй нь танилцуулсан. Ерөнхий сайд маш хэрэгтэй ажил хэмээн дэмжиж, өөрөө манлайлан улс орон даяар халдварт болон халдварт бус өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор эрт илрүүлэг, урьдчилан сэргийлэх үндэсний хөтөлбөрийг эхлүүлэхэд томоохон дэмжлэгийг үзүүлсэн.
Үүний үр дүнд өнөөдөр эрт илрүүлэг хоёр насныхаа ой дээр нийт хүн амынхаа 40 хувийг үзлэг, оношлогоонд хамруулчихсан, эрт илэрсэн өвчин эмгэгийг эмчлэх шатанд нь цаг алдалгүй оруулчихсан, хүн амынхаа эрүүл мэнд, өвчлөлийн статистикийг төлөөлж чадахуйц BIG DATA-г бий болгочихоод сууж байна.
Энэ нүсэр ажлыг гардан гүйцэтгэж буй эрүүл мэндийн салбарын 700 гаруй байгууллагын 5800 гаруй эмч, эмнэлгийн ажилчдын хөдөлмөрийг онцолмоор байна. Эрт илрүүлэг үзлэгийн ачаар ирээдүйд иргэн хүндрээд орж ирэх биш эрт үед нь урьдчилан сэргийлэн, цаг алдалгүй эмчлүүлдэг байх дадал, амьдралын хэв маягийг суулгах чухал ач холбогдолтой.
–Өнөөдрийн байдлаар эрт илрүүлгийн тоон мэдээллийг харж байхад монголчууд ямар өвчлөлд нэн даруй анхаарах шаардлагатай харагдсан бэ?
-Өнөөдрийн байдлаар 1,4 сая орчим иргэн урьдчилан сэргийлэх эрт илрүүлэг, үзлэг оношилгоонд хамрагдаад явж байна. Өвчлөлийн статистикийг дүн шинжилгээ хийхэд Монголд хүүхдийн шүдний өвчлөл маш өндөр гарсан. Эрт илрүүлэгт хамрагдсан 0-17 насны 3 хүүхэд тутмын 2-т нь 1-ээс дээш шүд цоорсон байна. Үүний гол шалтгаан нь эрүүл амьдралын хэв маяг, чихэрлэг хүнсний бүтээгдэхүүний хэрэглээ өндөр, тогтмол урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамрагддаггүйтэй холбоотой. Хүүхдийн шүдийг анхаарахгүй бол чих, хамар, хоолойн болон амь насанд аюултай эрүү, нүүрний үрэвсэлт өвчний шууд шалтгаан болоод зогсохгүй хүүхдийг суурь өвчин, амьсгалын замын өвчлөлд хүргэх дам шалтгаан болдог.
Япон улс зүрх судасны өвчлөлөөр дэлхийд хамгийн бага эхний гурван орны нэг. Шүд, зүрх хоёр ямар холбоотой вэ гэхээр судалгаагаар шүдний эрүүл мэнд, буйлны өвчин, амны хөндийн бактерийн халдвар нь зүрхний өвчин тусах эрсдэлтэй холбоотой болох нь батлагдсан. Тиймээс шүдний өвчлөлийг өвчин гэж үзэж, багаас нь зөв дадлыг бий болгох нь хамгийн чухал.
Тиймээс Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газраас 2024-2027 онд хэрэгжих “Эрүүл шүд” хөтөлбөрийг эхлүүлээд байна. Шүд хөтөлбөр нь зөвхөн иргэний амны хөндийг биш, улсын эрүүл мэндийн сахин хамгаалах хөтөлбөр юм шүү дээ.
-Өмнө нь Шүд нэртэй олон төслүүд хийгдэж байсан ч тэгсгээд л намжчихдаг тохиолдол олон. Энэ удаагийн төслийн онцлог нь юу бол?
-Яг үр дүнгүй гэж хэлэх нь бас өрөөсгөл. Учир нь Засгийн газраас өмнө нь шүд, амны хөндийн эрүүл мэндийг дэмжих, шүд цоорох өвчнийг бууруулахад чиглэсэн “Амны хөндийн эрүүл мэнд-1, 2”, “Эрүүл шүд-Эрүүл хүүхэд” үндэсний хөтөлбөр, “Эрүүл хүүхэд” аяныг тус тус зохион байгуулж, шүд цоорох өвчнийг бууруулахад чиглэсэн цогц арга хэмжээг үе шаттайгаар хэрэгжүүлж ирсэн. Эдгээр арга хэмжээний үр дүнд шүд, амны хөндийн эмгэгийн тархалтыг бууруулж, бодлого, эрх зүйн орчныг сайжруулж, тоног төхөөрөмжийн хангалт сайжирч, эмч мэргэжилтний тоо нэмэгдсэн хэдий ч шүд цоорох өвчин нь бүх насны иргэдийн дунд нийгмийн эрүүл мэндийн тулгамдсан асуудлын нэг хэвээр байна.
“Эрүүл шүд” арга хэмжээний хүрээнд нийт зургаан зорилтыг дэвшүүлж, үйл ажиллагааг хэрэгжүүлж эхэлсэн. Энэ хүрээнд хүүхдийн амны хөндийн эрүүл мэндийг дэмжих, урьдчилан сэргийлэлт, эрүүл мэндийн боловсролыг дээшлүүлэх, цэцэрлэг, сургуулийн орчинд хүүхдэд шүдээ зөв арчлах дадал, хэвшлийг төлөвшүүлэх ажлууд хийгдэх бөгөөд ингэснээр шүд цоорох эрсдэлийг бууруулж, түүний хүндрэлээс сэргийлэх боломжтой болно.
Япон улсад 1970 онд “80 насандаа 20 шүдтэй байх” гэсэн нэгдсэн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлж эхэлсэн байдаг. Энэ ажиллагааны үр дүнд 2017 оны байдлаар нийт хүн амын 51.2 хувь нь уг зорилгодоо хүрсэн гэсэн судалгаа гарсан. Бидэнд тийм хугацаа ч шаардагдаж магадгүй. Гэхдээ энэ ажлыг эхлүүлэх нь өөрөө маш том ажил гэж харж байгаа.
-Хөдөө орон нутгийн иргэд шүдний эмчилгээ, үйлчилгээг авахад маш хүндрэлтэй байгаа талаар их дурддаг. Орон нутгийн иргэдэд шүдний эмчилгээ, үйлчилгээ хэрхэн хүрэх вэ?
-Шүдний эмнэлгийн 80 гаруй хувь нь Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Хөдөө, орон нутагт шүдний эмчийн хүрэлцээ бага, шүдний кабинет дутагдалтай байгаа нь үнэн. Тиймээс ЭМЯ-аас шүд, амны хөндийн тусламж, үйлчилгээний хүртээмжийг сайжруулах, шүд цоорох өвчний урьдчилан сэргийлэлтийн арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж байна.
Энэ хүрээнд 0-18 насны хүүхдийг амны хөндийн эмгэгээс урьдчилан сэргийлэх үзлэгт жилд 1 удаа орох эрх зүйн орчныг бүрдүүлж, хүүхдийн шүд, амны хөндийн урьдчилан сэргийлэх тусламж, үйлчилгээг 25,000 төгрөгөөр тооцон эрүүл мэндийн даатгалын сангаас санхүүжүүлж эхэлсэн.
Үүнээс гадна шүд, амны хөндийн амбулаторийн тусламж, үйлчилгээний тарифыг нэмэгдүүлж, нийслэлд 60,000 төгрөг, орон нутагт үүнээс 1.5 дахин их буюу 90,000 төгрөг болгосон нь орон нутгийн иргэдэд амны хөндийн тусламж үйлчилгээг чанартай, аюулгүй, хүртээмжтэй авах боломжтой болсон юм. Эхнээсээ орон нутагт эмнэлэг ажиллуулах хүсэлтүүд ирж байна. Энэ бол нааштай үр дүн. Үүнээс гадна хөдөө орон нутагт ажиллах боловсон хүчнийг бэлтгэх тал дээр анхаарч ажиллаж байна.
-Шүдээ эрүүл байлгахын тулд хамгийн эхэнд хийх алхам юу вэ?
-Шүдээ тогтмол угаах, үр хүүхдүүддээ угаах хэвшлийг бий болгох нь шүд эрүүл байх хамгийн гол үндэс. Би хүүхдийнхээ жишээг ярих дуртай. Манай хүүхэд одоо найман настай. Бага байхаас нь шүдний эрүүл мэндэд маш их анхаарсан учраас өнөөдөр миний хүүхдийн нэг ч шүд нь цоороогүй ясан шүд нь ургаж эхэлсэн.
Гэтэл зарим орон нутгийн иргэд шүд цооролтыг өвчин гэж үзэхгүй байна, хүүхдийнхээ шүдийг тогтмол угаалгахгүй байна. Энэ бол маш буруу хандлага. Эрүүл мэндээ хайхрахгүй байгаагийн нэг том илрэл. Бид энэ хандлагыг өөрчилж чадвал шүдний өвчлөлөөс цаашлаад эрүүл биеийг, эрүүл ирээдүйг бүтээж чадна.
SherriBrown 2024-05-21 109.248.14.112
Халуун охид таныг хүлээж байна —-> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
CatherineTaylor 2024-05-21 109.248.143.173
Халуун охид таныг хүлээж байна ->> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
LashondaThomas 2024-05-21 46.8.110.226
Халуун охид таныг хүлээж байна ~~~ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
AmyMaddox 2024-05-21 185.181.247.186
Халуун охид таныг хүлээж байна —-> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
MiriamJandler 2024-05-21 95.182.126.85
Халуун охид таныг хүлээж байна ~~~ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
RebeccaHarris 2024-05-21 185.181.247.242
Халуун охид таныг хүлээж байна _____ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
MicheleLilley 2024-05-21 188.130.129.98
Халуун охид таныг хүлээж байна —- https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
BrittanyCallahan 2024-05-21 46.8.22.199
Халуун охид таныг хүлээж байна >>>>> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
TammyPerkins 2024-05-21 45.90.196.57
Халуун охид таныг хүлээж байна ~~~ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
ChristineHarris 2024-05-21 188.130.185.60
Халуун охид таныг хүлээж байна —– https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
NicolePadron 2024-05-21 109.248.129.166
Халуун охид таныг хүлээж байна >>>>> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
DebbieLetterman 2024-05-21 212.115.49.78
Халуун охид таныг хүлээж байна __ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
JenniferBonner 2024-05-21 45.81.136.165
Халуун охид таныг хүлээж байна –– https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
ChristinaPeacock 2024-05-21 46.8.222.169
Халуун охид таныг хүлээж байна ~~~~~~ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
KimEspino 2024-05-21 45.81.136.219
Халуун охид таныг хүлээж байна >>>>> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
MeganSmith 2024-05-21 45.84.177.66
Халуун охид таныг хүлээж байна ->>>> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
ElizabethCook 2024-05-21 109.248.14.70
Халуун охид таныг хүлээж байна >> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
AmyLove 2024-05-21 46.8.22.69
Халуун охид таныг хүлээж байна ~~~ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
SarahBartlett 2024-05-21 109.248.143.111
Халуун охид таныг хүлээж байна –– https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
AlexisJackson 2024-05-21 109.248.205.124
Халуун охид таныг хүлээж байна >>>> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
ChristineBuckley 2024-05-21 188.130.142.167
Халуун охид таныг хүлээж байна __ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
JenniferGrant 2024-05-21 45.90.196.46
Халуун охид таныг хүлээж байна ->>> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
KimLee 2024-05-21 46.8.111.61
Халуун охид таныг хүлээж байна >>>> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
StaceyGonzalez 2024-05-21 194.35.113.55
Халуун охид таныг хүлээж байна -> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
BrandiBowen 2024-05-21 185.181.247.217
Халуун охид таныг хүлээж байна _ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
AngelaSmith 2024-05-21 109.248.205.148
Халуун охид таныг хүлээж байна —> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
StephanieRomero 2024-05-21 45.86.1.66
Халуун охид таныг хүлээж байна __ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
AshleyTorres 2024-05-21 46.8.22.158
Халуун охид таныг хүлээж байна ~~~~ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
StaceyWilson 2024-05-21 188.130.136.88
Халуун охид таныг хүлээж байна –– https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
JennaKing 2024-05-21 194.35.113.179
Халуун охид таныг хүлээж байна ->> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
JessicaWilliams 2024-05-21 188.130.128.34
Халуун охид таныг хүлээж байна > https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
SusanJohnson 2024-05-21 109.248.138.187
Халуун охид таныг хүлээж байна > https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
CourtneyBray 2024-05-21 188.130.137.161
Халуун охид таныг хүлээж байна __ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
JulieSabo 2024-05-21 46.8.23.86
Халуун охид таныг хүлээж байна _ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
MarquitaWilcox 2024-05-21 46.8.23.120
Халуун охид таныг хүлээж байна ~~ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
KeriLane 2024-05-21 46.8.23.202
Халуун охид таныг хүлээж байна _____ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
DanielleSanchez 2024-05-21 188.130.136.87
Халуун охид таныг хүлээж байна —> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
TracyCampbell 2024-05-21 109.248.166.67
Халуун охид таныг хүлээж байна -> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
JessicaFuller 2024-05-21 188.130.211.164
Халуун охид таныг хүлээж байна >>>>> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
KimberlyCollins 2024-05-21 109.248.14.97
Халуун охид таныг хүлээж байна —- https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
LauraSmith 2024-05-21 31.40.203.248
Халуун охид таныг хүлээж байна ~~~ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
LeslieNguyen 2024-05-21 109.248.128.62
Халуун охид таныг хүлээж байна ~~~~ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
TamekaJones 2024-05-21 188.130.220.23
Халуун охид таныг хүлээж байна -> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
StephanieWilliams 2024-05-21 31.40.203.248
Халуун охид таныг хүлээж байна >>>>>> https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
KarenSand 2024-05-21 46.8.107.87
Халуун охид таныг хүлээж байна __ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
KatyMorris 2024-05-21 46.8.223.213
Халуун охид таныг хүлээж байна ~~~~ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
ChristinaJohnson 2024-05-21 109.248.15.132
Халуун охид таныг хүлээж байна —- https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
DanielleFerguson 2024-05-21 95.182.127.146
Халуун охид таныг хүлээж байна ____ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
LaniCaudel 2024-05-21 46.8.192.109
Халуун охид таныг хүлээж байна ___ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
AubreyiaAviles 2024-05-21 31.40.203.75
Халуун охид таныг хүлээж байна ~ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
MelissaLocke 2024-05-21 46.8.22.65
Халуун охид таныг хүлээж байна ~~ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
EmilyRojas 2024-05-21 109.248.139.155
Халуун охид таныг хүлээж байна _____ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433
MichelleWatson 2024-05-21 109.248.13.176
Халуун охид таныг хүлээж байна ____ https://news.mn@ok.me/95WG1?2724433