ЗХУ-ын албан ёсны  залгамжлагч нь ОХУ гэдгийг бид мэднэ. Харин OХУ-ын КГБ буюу Улсыг аюулаас хамгаалах хороо нь ФСБ буюу Холбооны аюулгүй байдлын алба болсон. Иймээс бид КГБ-ийн залгамжлагч болсон Оросын тусгай албаныхан Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдалд хэрхэн аюул учруулж буйг  эрэн сурвалжилсныг та бүхэнд хүргэж байна.

Юрий Александрович Безменов нь Зөвлөлтийн суртал ухуулга, худал мэдээлэл, хорлон сүйтгэх ажлын мэргэжилтэн, Оросын хэвлэл мэдээллийн “Новости”  агентлагт КГБ-ын ажилтнаар ажиллаж  байсан нэгэн. Юрий Безменов ЗХУ-ын Энэтхэгийн Элчин сайдын яаманд ажиллаж байгаад 1970 онд Канад руу зугтан гарсан.  Тэрээр  энэ явдлаа  “Манай улс бусад колоничлогч, империалист орнуудаас мянга дахин илүү дарангуйлагч юм байна  гэдгийг олж мэдээд би маш их айсан. Иймээс би өөрийн улсын аймшигт харгис, бүдүүлэг дэглэмээс өөрийгөө салган тусгаарлаж чадсан” гэж тайлбарласан байдаг. Юрий Александрович Безменов нь КГБ-ын даалгавраар гүйцэтгэж байсан ажлаа дэлхий нийтэд ил болгон Томас Дэвид Шуман (Tomas David Schuman) нэрээр алдаршсан  билээ. Тэрээр  “КГБ-ын гадаад улсуудад зориулдаг бүх цаг хугацаа, мөнгө, хүчин чармайлтыг нэгтгэн дүгнэвэл түүний ердөө 10-15 хувь нь тагнуулын ажилд, үлдэх дийлэнх хэсэг нь үзэл суртлын хорлон сүйтгэх ажиллагаанд зарцуулагдаж байдаг бөгөөд энэ нь ихэнх тохиолдолд эрх чөлөөт орнуудын хууль тогтоомжид харшлахгүй арга хэрэгслээр хийгддэг” гэж бичсэн байдаг.

Хамгийн гол нь Безменов Оросын тусгай албаны гадаад улсуудын нийгмийн бүх салбарт явуулдаг  ажлуудыг Шашин, Боловсрол, Хэвлэл мэдээлэл, Соёл, Хууль  журам, Олон нийтийн нийгмийн харилцаа, Аюулгүй байдал, Дотоод улс төр, Гадаад  улс төр, Гэр бүл ба нийгэм, Эрүүл мэнд, Янз бүрийн бүлгийн нийгэм дэхь байр суурь, Хүн ам, Хөдөлмөр, Эрх мэдлийн төлөөх тэмцэл ганц зорилго болж хувирахуй, Эдийн засаг, Нийгмийн дэг журам, Гадаад харилцаа гэж ангилан тус бүрт нь  яаж хорлон сүйтгэх ажиллагаа явуулж ямар  үр дүнд хүрдгийг маш ойлгомжтой  тайлбарласан  байдаг. Иймээс бид түүний тодорхойлолттой харьцуулан судалгаа явуулж, Кремлийн өнөөгийн удирдлага  манай улсын бүх салбарт олон улсын дүрэм, журамд харш бодлого явуулж, бидний хөгжил дэвшилд хэрхэн, яаж саад учруулж байгаа талаар Монгол Улсын хамгийн олон захиалагчтай “Өдрийн сонин”-ы 2023.07.05-ны №126(7246) дугаарт “Хойд хөршийн бодлого гэх “Зөөлөн дайн” нэртэй  нийтлэлийг энд тавигдсан Украины хүүхэлдэйн киноны нэрт зураач Владимир Казаневскийн шог зурагтай хамт хэвлүүлсэн.

“Өнөөдрийн бидний тэмцэл бол зөвхөн манай үеийнхэний бус бидний эцэг өвгөдийн  хүсэл юм…

Украиныг үнэгүйдүүлэх улс төр ХХ зуунд улам эрчимжин эхлээд манай бичиг үсэг дараа нь бидний театр, ном зохиол, номын санг хорьж бидэнд “Европын соёлтой, иргэншсэн үндэстэн байх боломжоо бүр мөсөн алдаж байна” гэх сэтгэгдэл  төрж эхэлсэн…”.

Энэ бол https://www. youtube. com/watch?v =–9ycaAsQv0&t=634s  хаяг дээр буй Украины гурав дахь ерөнхийлөгч асан Виктор Андреевич Ющенкогийн DW-д өгсөн ярилцлагын хэсэг билээ.

Өөрөөр хэлбэл, Кремлийн Монголыг үнэгүйдүүлэх бодлого “Монгол бичиг” нэрээр манай бичиг, үсэг  буюу төрт ёсны  түүх  Украины нэгэн адил Оросын халдлагад өртсөн билээ.

Хэл нь  үндэстний дархлаа, харин бичиг үсэг нь  төр, засгийнх нь  баталгаа болдог учир аль ч улс бичгийн болон ярианы хэлтэй байдаг.  Өнөөдөр  дэлхий нийтэд гагцхүү үнэнийг бичдэг гэдгээр алдартай,1768 онд бий болсон Британника нэвтэрхий толь бичгийн https://www.britannica.com/topic/Mongol-language” хаягаар  ороод харахад …

Хятадад хэрэглэгдэж байгаа, 2025 онд Монгол Улсын албан ёсны бичгийн хэл болгон сэргээн нэвтрүүлэхээр төлөвлөж буй уламжлалт монгол бичиг нь эцсийн дүндээ Сири  гаралтай. Монголчууд энэ бичгийг Түрэг гаралтай Уйгаруудаас  авсан бөгөөд  харин  тэд   Ираны ард түмэн болох Согдуудаас  авсан…” гэж бичсэн байна. Ийнхүү Британника нэвтэрхий толь монголчууд биднийг  плагиат буюу энэ зууны гэж тодорхойлогдох оюуны хулгай хийж байгааг дэлхий нийтэд  албан ёсоор зарлав. Мөн нэгэн зэрэг хоёр өөр бичиг, үсэг хэрэглэнэ гэдэг нь яах аргагүй хүн төрөлхтөний   түүхэнд гарч байгаагүй  XXI зууны том тэнэгтэлт мөн. Хоёр төр, засагтай байдаггүйтэй адил хос бичигтэй байж болдоггүй юм.

Учир нь хэл үндэстний дархлаа, харин бичиг үсэг нь  төр, засгийнх нь  баталгаа. Харин гадаад хэл бас бичиг, үсэг нь зөвхөн хэрэглээ байдаг. Иймээс цөөнгүй тохиолдолд хөршөөсөө ялгарах гэж гадны бичиг, үсгээр үндэсний хэлээ илэрхийлж, өөрсдийн төр засгийг баталгаажуулдаг.

Бид “Уйгаржин Монгол бичиг”, “Латин Монгол бичиг”, “Кирилл Монгол бичиг” харин монгол хүн зохиосон учир “Соёмбо бичиг”, “Хүн бичиг” гэж бичдэг цаад учир нь энэ.  Олон бичиг, үсэгтэй  байх нь эртнээс олон төр, засагтай байсны баталгаа болдог сайн талтай ч бас эх хэлнийхээ дархлааг алдагдуулдаг муу талтай. Үүний баталгаа нь өнөөдөр бид нэг үгийг янз бүрээр бичиж бас маргаж буй явдал. Өөрөөр хэлбэл  олон бичиг, үсэг  хэрэглэх нь хэлний дүрмийг алдагдуулдаг. Үүнийг л   хэлний дархлаа алдагдах гэж буй хэрэг. Иймээс хамгийн чухал зүйл болох  хэлний дархлаа буюу дүрэм нь хамгийн эртний бичиг үсэгт нь хадгалагдаж байдаг. Учир нь цаг хугацааны явцад үгс өөрчлөгддөг ч дүрэм өөрчлөгддөггүй юм. Иймээс бидний одоогоор нээгдээд буй хамгийн эртний бичиг үсэг болох “Хүн бичиг" буюу Хүннүчүүдийн бичгийг тайлж уншсан  “Сэргэлэн интернэшнл экспедишн” ТББ-ын хамт олонд монголчуудынхаа өмнөөс мэхийн ёслож, сайн бүхнийг хүсэн ерөөе.

Учир нь  эх хэлнийхээ  хамгийн эртний дүрмийг шинжлэх ухаанаар баталгаажуулж чадсанаар бид дэлхий нийтэд “Оросуудын өнөөдөр хэрэглэж буй мэс-меч, хуяг-куяк, засуул-есаул, эртүүл-ертаул, харуул-караул, хэрэм-кремль, баатар-богатырь, дах-доха, бариач-врач, хонуур-конур, түлхэх-толкать, тэрэг-телега, идээ-еда, балмад-баламут, барлаг-бурлак, алаач-палач, өртөө-юрта, аравт-Арбат/гудамж/, хаалга- Калуга /хот/, шар дов- Саратов /хот/, түмэн- Тюмень /хот/, мушгиа-Москва /хот,гол/ гэх мэт үгс  хамаагүй. Гол нь тэд нарын хэрэглэж байгаа гааль гэх “таможня” нь манай “тамгатай бичиг(татвар төлсөн)”,  “пиши” нь манай “бич/и/”, “писать” нь “бичих”, мөнгө буюу “деньги” нь “дэнчин” гэсэн монгол үг.

Энэ нь оросуудын  өвөг дээдсийг мөөг, жимс түүн ойд тэнэж явахад монголчууд төр, засгаа эмхлэн байгуулчихсан байсан гэсэн үг. Манай эрт үеийн   төр засгийн баталгаа бичиг үсэг, хэлний дархлаа дүрэм нь энэ байна. Харин Оросуудынх хаана байна?!” гэж асуух бүрэн эрх нээгдэж байгаа юм.

Иймд  “Сэргэлэн интернэшнл экспедишн” ТББ-ынхан  бол жинхэнэ эх орончид мөн. Хэрэв тэд  ингэж монгол хэлнийхээ дархлааг баталгаажуулаагүй, Путины амлаж байснаар Оросууд Киевийг гурав хоногт эзлэн авсан бол  Кремль Британника нэвтэрхий тольд бичигдсэн  шинжлэх ухааны үр дүнг үндэслэн, өнөөдөр эцэг өвгөдийнхөө араб бичиг, үсгээ хэрэглэж буй 19 улсын нэгээр нь  плагиат хийсэн хэмээн Монгол улсыг олон улсын шүүхэд өгч “Үгүй хар даа, өөрсдийн бичиг, үсэггүй энэ монголчууд чинь ер нь төр, засагтай байсан юм уу? “Нууц товчоо” гэдэг  нь зүгээр л хятадаар бичигдсэн уран зохиол байсан юм байна шүү дээ! Монголчууд бол эртний Түрэг улсын үр сад. Харин Түрэг нь одоогийн Туркуудын өвөг дээдэс. Чингис хаан  турк хүн болж таарч байна. Иймээс Монголчууд та нарт Турк, Казакстаны нэг муж болох эсвэл хуучнаараа бидний “халамжинд” амьдрах гэсэн хоёр л сонголт байна!”  гэх байв. Оросууд монголчуудаар дэвхэрдэг амьтныг  харь бичгээр “мэлхий” гэж бичүүлж байж,  дээрээс нь араб бичгийг “Монгол бичиг” гэж хуульчлан мэлхийг “мэнэхэ” гэж бас нэг харь бичгээр нэмж бичүүлж  буйн цаад учир нь  энэ.

Олон жил зөв зүгээр байж байсан Баян-Өлгий аймгийн газар нутаг гэв гэнэт л турк угсаатай казах нэртэй болсны цаад  учир юу юм бол?!

Оросууд босгосон араб бичгийг та нараар санаачлуулан УИХ-аар “Үндэсний бичиг”, “Монгол бичиг” гэж хуульчлуулсны дараа  танай намыг хэрхэн, яаж “мөнхийн сөрөг хүчин” болгосныг эргээд нэг хар даа, Ардчилсан намын гишүүд ээ!!! Та бүхэн дэлхийн хэмжээний эрдэмтэд болох Цэндийн Дамдинсүрэн, Бямбын Ренчин, Шадавын Лувсанвандан нар “Уйгаржин бичиг” буюу уйгаруудын бичиг гэсэн байхад бид “Үндэсний бичиг” болгож хуульчилдаг хэн билээ гэж яагаад бодож чадаагүй юм  бол?!   Ерөөс эзлэн түрэмгийлэгчдийн нөлөөнд орохын эхэнд бичиг, үсэг халдлагад өртдөг цаад учир нь  энэ юм. Иймээс Монголчууд бидэнд эх хэлнийхээ эртний дархлааг батлан гаргах цаг гаргаж өгсөн баатарлаг Украинчуудад   ардчиллын  өмнөөс   мэхийн ёслож, сайн бүхнийг хүсэн ерөөе! Хамгийн гол нь Украины арми   ялагдвал Монгол Улс ч бас Орост дахин эзлэгдэх нь тодорхой байна!!! Иймээс Украины эрх чөлөөний тэмцлийг бид байгаа бүх боломжоороо дэмжих ёстой! Эс бөгөөс Монголын ардчиллыг Кремль устгана!  Харин  эртний Түрэг улс нь үнэндээ монголчуудын өвөг дээдсийн байгуулж байсан нэг төрт улс бөгөөд одоогийн туркуудын өвгийн Монгол төрийн эрхшээлд орсон хэсэг нь цагийн явцад монгол үндэстэн болж харин тэдний үгс монгол хэлэнд үлдсэн  билээ.

Нэн сонирхолтой нь манай хэлний мэргэжлийнхэн, докторууд  Уйгаржин бичгийг Монгол бичиг огт биш босгосон араб бичиг гэдгийг бүгд л мэдэж байсан шүү дээ! Тэд яагаад араб бичгийг “Монгол бичиг” хэмээн худал сурталдан зааж бидний үр хүүхдүүдийг хорлох болов гэсэн асуулт яах аргагүй гарна. Иймээс дээр дурдагдсан бүхнийг Безменовын бичиж үлдээсэн тодорхойлолттой харьцуулаад харцгаая. Хуурамч суртал ухуулга, худал мэдээллийн хорлон сүйтгэх ажлын мэргэжилтэн  байсан Юрий Александрович Безменов “Оросын тусгай алба гадаад улсын соёлыг хуурамч “эх орончид” (False heroes)-ыг нь ашиглан “хуурамч  үнэн”-үүд(Role models)-ээр мэдээллийн төөрөгдөл бий болгон үүндээ итгүүлэх зам(Addictive fads)-аар  арчаагүй иргэд(«mass»)-тэй  болгодог” гэсэн байна.  Мөн тэрээр “Оросууд гадаад улсын боловсролыг “Боловсролын универсал байдал” буюу тухайн улсын иргэдийнх нь боловсролоос элит хэсгийг  нь тусгаарлан, харилцан уялдаа, хамааралгүй (Permissiveness, relativity) боловсролоор дамжуулан иргэдийг нь сэтгэн бодох чадваргүй мунхаглал(Ignorance)-д хүргэдэг” гэжээ. Мөн бид “Монгол бичиг” нь босгосон араб бичиг гэдгийг хөдөлгөөнгүй баримтаар нотолсон хэд хэдэн нийтлэлийг иргэдэд хүргэсэн. Хүүхдүүд нь амьдралдаа хэрэг болох англи хэл,  бичиг үзэхийн оронд хайран цагаа ямар ч хэрэггүй араб бичиг үзэхэд зориулан хүний эрх бүдүүлгээр зөрчигдөж байхад нэг ч эцэг эх үүнд анхаарал хандуулаагүй. Тэгвэл Оросын халдлагад өртсөн улсын нийгмийн харилцааг  Юрий  Безменов юу гэж тодорхойлсныг одоо харцгаая. Тэрээр “Оросын тусгай алба тухайн улсын нийгмийн харилцаа(Social relations)-г хуульд заасан  хүний эрхийг  заавал биелүүлэх албагүй (Rights vs. obligations)  болгон иргэдийн хувийн хариуцлагыг алдагдуулдаг(Less individual response)” гэсэн байна. Дээр дурдагдсан бүхэн Юрий Александрович Безменовын тодорхойлолтуудтай  яв цав тохирч байна.

Ийнхүү Оросын тусгай алба манай хуурамч “эх орончид”-ыг ашиглан босгосон араб бичгийг Монголын “Үндэсний бичиг”, “Монгол бичиг” болгож хорлон сүйтгэх ажиллагаа явуулсан гэдэг нь  батлагдаж байна.

Нэгэнт Согд гэж үндэстэн байхгүй болсон учраас тэдний хэрэглэж байсан босгосон араб бичгийг холбогдох хуулийн дагуу өөрийн Оюуны өмч болгон “Монгол бичиг, Худам Монгол бичиг, Уйгаржин гэгдэж буй бичиг нь босгосон эртний түрэг буюу араб бичиг,үсэг мөн” гэсэн 13135 дугаартай Зохиогчийн эрхийн гэрчилгээ авч, “Зохиогчийн эрхийн тухай” хуулийн дагуу бидэнтэй гэрээ хийх эсвэл “Монгол бичгийн тухай хууль”-ийг хүчингүй болгуулах Мөн Британника нэвтэрхий толь бичгийн “https://www.britannica.com/topic/Mongolian-languages” хаягаар орж үзэхэд “…Монгол ярианы хэл, бичгийн түүх гурван үеэс бүрддэг. Ярианы хэл нь хуучин буюу эртний монгол хэл (XII зуунаас өмнөх үе), дунд монгол хэл (XIII-XVI зуун), шинэ буюу орчин үеийн монгол хэл (XVII зуунаас өнөөг хүртэл) гэж хуваагддаг. Эртний монгол хэлийг бусдаас авсан  бичиг болон монгол бичгийн хэлийг харьцуулж сэргээдэг.

Монголын босоо бичиг XII зууны сүүлчээр хөгжсөн; Одоогоор олдсон хамгийн эртний бичвэр нь ойролцоогоор 1225 онд хамаардаг…” гэж байхад Москва монголын хуурамч “эх орончид”-оор Монгол Улсын 1225 оноос өмнөх төрт ёсны түүхийг устгуулж  байна гэсэн асуудлаар  Нийслэл дэх  Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхэд өгч нэхэмжлэл гаргасан.

Харин  Нийслэл дэх  Захирааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч  2023 оны 12 сарын 27-ны өдөр 128/Ш32024/0177 тоот Захирамж гарган манай нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзсан. Иймээс бид дээд шатны шүүхэд нь давж  заалдсан. Захиргааны хэргийн давж заалдах шүүх 2024 оны 01 сарын 16-ны өдөр “Шүүгчийн захирамжийг хэвээр үлдээх тухай” 24/ШГ2024/0067 тоот Тогтоол гаргаж  “…энэхүү шүүхийн тогтоол нь эцсийн байна” гэж заасан тул бид Дээд шүүхэд давж заалдах боломжгүй болсон.

Өнгөрсөн 2023 оны долдугаар сард ОХУ-ын Ерөнхий прокурор Игорь Краснов Хятадын Коммунист намын Улс төрийн товчооны цагдаа, тагнуул, хууль эрх зүйн салбар хариуцсан гишүүн Чен Вэньцинтэй Бээжинд уулзах үеэрээ “ОХУ-ын Үндэсний Аюулгүй байдлын зөвлөлийн Нарийн бичгийн дарга Николай Платонович Патрушев тантай уулзахдаа тохиролцсоны дагуу манай хоёр улсын  “дотоод хөрш” Монгол дахь барууны  улсуудын өсөн нэмэгдэж буй нөлөөг сөрөхийн тулд манай алба Москва, Бээжин, Улаанбаатарын хамтын ажиллагааг ахиулж эхэлсэн” гээд “Бид ОХУ-ын талаас байгаль орчныг хамгаалах, байгаль орчны аюулгүй байдлын чиглэлээр хамтран ажиллах гурван талт хэлэлцээрийн төслийг Монгол Улсын Ерөнхий прокурорын газарт хүргүүлсэн” гэж мэдэгдсэнийг ОХУ-ын гол хэвлэлүүд мэдээлж, харин манай улсын хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл бүгд “Орос тусгаар тогтносон Монгол Улсын дотоод хэрэгт хөндлөнгөөс эрээ цээргүй оролцож байна” гэж эсэргүүцсэн.

Иймээс бид Ерөнхий прокурорын газарт “ОХУ-ын  Ерөнхий прокурорын газраас ирүүлсэн материалын хуулбарыг өгөөч” гэсэн хүсэлт өгсөн. Ерөнхий прокурорын газар 2024 оны 01 сарын 18-нд бидэнд 9/198 тоот Хариу  мэдэгдэх хуудас ирүүлж “…хуулбарлан өгөх боломжгүй” гэсэн хариу  өгсөн.

Иймээс бид иргэдийн эрх зөрчигдөж байгаа талаар “ Хүний Эрхийн Үндэсний комисс”-т гомдол гаргасан. Тус комиссийн  энэ оны 03 сарын 07 -ны өдрийн ТГ-01/374 албан тоотод Монгол Улсын Ерөнхий прокурорын газар   татгалзсан хариу өгсөн тул холбогдох журмын дагуу Оросын талаас ирсэн баримттай холбоотой албан тоот дахин явуулжээ. Харин прокрорын газар  2024 оны 04 сарын 09-ны 1/3312  тоот албан бичгээр дахин боломжгүй гэсэн хариу өгсөн.  Иймээс  бид  Үндсэн хуулийн заалтууд биелэгдэхгүй байгаа  асуудлаар Үндсэн хуулийн цэцэд хандсан. Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн О.Мөнхсайханаас 2024 оны 04 сарын 10-ны өдрийн 38 дугаартай “Маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагаа үүсгэхээс татгалзах тухай” тогтоол ирсэн. Бид хуулийн дагуу Үндсэн хуулийн цэцэд гомдол гаргасан. Гэхдээ ямар хариу гарах нь тодорхой! Ийм зүйл болохыг гадарлаж байсан  бид шинээр байгуулагдсан “Засгийн Газрын Шийдвэр Гүйцэтгэх Газар“-т хандан  “Үндсэн хуулийн 6.1.,6.2 мөн 10.3.,17.2 дахь заалт болон манай улсын Олон Улсын гэрээ болох  НҮБ-ын   “CITES” гэгддэг конвенцийн 9.1 дэх заалтыг хэрэгжүүлэхгүй бол манай улс түүхэндээ байгаагүй цөөн амьтан, ургамал, цэвэр усны нөөцтэй болж, цөлжилтөнд нэрвэгдэж буй явдал зогсохгүй, орон нутагт ажилгүйдэл, ядуурал арилахгүй” гэсэн асуудлыг албан ёсоор тавьсан.  Харин  Засгийн Газрын Шийдвэр Гүйцэтгэх Газар эдгээр хуулийн заалтуудыг хэрэгжүүлж, холбогдох хуулинд өөрчлөлт оруулах саналыг Байгаль орчины сайдад өгсөн тухай 2023.09.23-ны 01/804 тоот албан бичгийг бидэнд өгсөн. Үүнээс хойш хагас жил өнгөрсөн ч холбогдох хуулинд ямар ч өөрчлөлт орсонгүй.

Мөн бид  ОХУ-аас манай улсын нэгдэн орсон НҮБ-ын байгаль хамгаалах  конвенциудыг санаатай зөрчих  явуулга хийж буйг тодруулах зорилгоор  Хууль зүй, дотоод хэргийн яаманд  “Монгол Улсын Үндсэн хуулийн   Аравдугаар зүйлийн  3, мөн  “Байгаль орчныг хамгаалах тухай” болон “Ховордсон амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай эд зүйлийн гадаад худалдааг зохицуулах тухай” хуулийн 2.2 дахь заалтын дагуу  Монгол Улсын Олон улсын гэрээ буюу НҮБ-ын Зэрлэг амьтан, ургамлын төрөл, зүйлийг олон улсад худалдаалах тухай конвенцийн есдүгээр зүйлийн 1-дэх заалтыг  биелүүлж  болох эсэх  талаар албан тодруулга гаргаж  өгнө үү”  гэсэн  хүсэлт өгсөн. Тус яамнаас 2023 оны 04 сарын 12-ны өдрийн 3/1943 тоот албан бичгээр манай Үндсэн хууль болон Олон улсын гэрээний заалтууд амьдрал дээр  огт биелэгдэхгүй байгаа ч  эдгээр заалтууд хэрхэн “хэрэгжиж байгаа” мэт болдгийг бидэнд маш тодорхой ойлгуулсан. Энэ бүхнээс хуульд заасан хүний эрх огт биелэгдэхгүй зөрчигдөөд байхад яагаад манай яамд, бүх шатны шүүх болон прокурорын байгууллага огт тоохгүй орхиж байна вэ гэсэн асуулт гарна. Үүнийг  Оросын  халдлагад өртсөн улсын хууль, дэг журам юу болдог талаар Юрий Безменовын  бичсэнтэй хэрхэн тохирч буйг харцгаая. Тэрээр “Оросын тусгай алба  гадаад улсуудын хууль болон дэг журмыг “Хууль эрх зүйн позитивизм” буюу иргэд хуулийг  ёс суртахуунд тулгуурлаж   бус   зөвхөн өөрт таалагдсан талаас нь хардаг болгох замаар нийтийн эрх ашгийг хамгаалдаггүй(Legislative), ёс суртахуунаас ангид (Not moral) хуультай болгон иргэдэд нь   “хууль  шударга ёсыг хангаж байна” гэсэн хуурамч итгэл(Mistrust «Justice») бий болгодог” гэжээ. Мөн Юрий Александрович  “Оросын тусгай албаны халдлагад өртсөн улсын Нийгмийн дэг журам болон хууль(Society fiber, Law)-д төрийн  институцийн   үүрэг алдагдаж, нийгмийн доод эгнээний идэвхитэй бүлэг(Grass roots participation)-үүд төр удирдах   процесст ихээр нөлөөлөх болж үр дүнд нь жолоодлогогүй сүрэглэсэн   олны засаглал(Mobocracy)  бий болдог” гэсэн байна. Энэ нь  Оросын нууц явуулгын гар хөл болсон  манай хуурамч “эх орончид”(False heroes)-ын  тараасан “хуурамч үнэн”(Role model)-ий  төөрөгдөл(Addictive fads)-д хөтлөгдсөн  нийгмийн доод эгнээний идэвхитэй бүлэг(Grass roots participation)-ийн үгээр  манай төр, засгийнхан шинжлэх ухааныг сөрж, огт өөр үндэстний бичгийг “Үндэсний бичиг”, “Монгол бичиг” болгож хуульчилсныг хэлж буй хэрэг юм.

Маш товчоор өнөөдрийн Монголын нийгмийн амьдралаас  дурын хоёр жишээ авч цааш нь сурвалжлахад Оросын тусгай албадын хорлон сүйтгэх ажиллагаа манай улсад амжилттай  явагдаж байгаа нь батлагдаж байна.

Аль ч улсын тусгай албаны ажил нууц байдаг. Харин энэ нууц нь нийтэд ил болохоор “Бумерангийн хууль” үйлчилж, уг ажиллагааг явуулсан тусгай баг хариуцлага хүлээдэг бөгөөд  дарга нар нь тэдэнд итгэхээ больж, хамгийн гол нь  дээд удирдлагынх нь нэр хүнд унадаг.  “Сайд, ялаа хоёрыг алдаг” гэх өдөр тутмын сонинг “Дөрөв дэх засаглал” гээд байдгийн цаад учир  энэ юм.  Бас манай улсын тулгуур болж байдаг дундаж давхарга энэхүү нийтлэлийг уншсанаар сонор сэрэмжтэй  болж, бидний эрх чөлөө баталгаажна. Мөн хөгжлийн хөдөлгөгч хүч болох хүний эрхийг хамгаалсан  хуулийн заалтууд манай улсад амьдрал дээр биелэгддэг болох  нэгэн түлхэц болно. Энэ бүгд Кремлийн дарангуйлал Монголын ардчилалд ялагдаж байна гэсэн үг. Гэхдээ бүрэн ялалт биш ээ! Иймээс бид эцсийн арга хэмжээ болгон Үндэсний Аюулгүй Байдлын Зөвлөл буюу Ерөнхийлөгч, Парламентын тэргүүн, Ерөнхий сайд нарт хандаж байна. Манай улсын хуульд заасанчлан төрийн бүх шатны байгууллага хүний эрхийг хамгаалах үүрэгтэй. Гэтэл энэ үүргээ биелүүлэхгүй бол яг ямар хариуцлага хүлээх нь тодорхой бус байгаагаас тэд  хуулиа  огт биелүүлдэггүй болчихсон юм байна. Энэ нь ардчиллын тулгуур болох манай Хууль тогтоох, Гүйцэтгэх, Шүүх засаглал Оросын тусгай албадын явуулгаар  гадны халдлагад ямар ч хариу өгөх чадамжгүй  болчихсон  гэсэн үг.  Өөрөөр хэлбэл манай хуулиуд  хүний эрх гэх нийтийн эрх ашиг, нийтийн эрх ашиг гэгдэх бодит үнэнийг хамгаалах чадваргүй болсон байна. Хувь хүн эсвэл ганц улсын эрх ашгийн үүднээс авч үзвэл үнэн нь бодит бус, огт тогтворгүй, субьектив зүйл болдог.  Харин нийтийн эрх ашгийн үүднээс авч үзвэл үнэн нь бодит, объектив, тогтмол зүйл байдаг. В.Путин Украинд дайн эхлүүлснээ “миний зөв” гэж буй ч  олон улсад түүнийг хүний эрх, нийтийн эрх ашгийг зөрчин, үнэнийг үгүйсгэсэн гэмт хэрэгтэн гэж тооцож буйн цаад утга учир буюу бодит үнэн энэ юм.

Хүний  эрх гэдэг нь үнэндээ нийтийн эрх ашиг байдаг. Учир нь хүн бид нийгмийн “амьтан” билээ. Мөн яагаад манай улсын авлигал, хүний эрх, иргэдийн аз жаргалын индекс жил бүр буураад байгаагийн үндсэн, гол шалтгаан  энэ юм!

Маш товчоор монголчууд бид  муугаар хэлбэл Оросуудын   "пятая колонна" гэдэг эх орноосоо урвагчид, сайнаар хэлбэл  Кремлийн “полезные идиоты” гэх “ашигтай мунхагууд” болчихоод байна. Учир нь өнөөдөр бид аль олигтой нь гадаадад дүрвэж бас дайнд амь үрэгдэн ажиллах хүчний хомсдолд орсон ОХУ-тай яг адилхан улс болчихоод байна. Энэ нь  өдөрт төрж буй хүүхдүүдээс минь илүү олон сор болсон залуус маань гадаад руу дүрвэж байна гэсэн үг.  Энэ бол Монгол Улсын эсрэг Оросоос явуулж буй  террорист ажиллагаа болох “Зөөлөн дайн”-ны эцсийн үр дүн юм. Иймээс  та бүхнээс бүрэн эрхийнхээ дагуу,маш яаралтай  холбогдох хуулиндаа “Монгол Улсад хүний эрх, нийтийн эрх ашгийг зөрчиж, бодит үнэнийг гуйвуулах нь террорист ажиллагаа  мөн.  Уг үйлдлийг гаргасан хэн ч байсан террорист гэгдэж, холбогдох хуульд заасан хариуцлага хүлээнэ”, “Монгол Улсын эрх ашигт халдсан нөхцөл, байдал илэрсэн тохиолдолд УИХ ажлын хэсэг гаргаж уг асуудлыг холбогдох олон улсын шүүхээр шийдвэрлүүлэх  эсэх тухай  санал боловсруулж УИХ-аар шийдвэрлүүлнэ” гэсэн заалт оруулж, Байгаль орчны тухай хуулиудыг Үндсэн хууль, НҮБ-ын Олон улсын гэрээний заалтууд биелдэг болгож өөрчлөхийг та бүхнээс нийт Монголчуудын эрх ашгийн үүднээс шаардаж  байна. Ямар арга хэмжээ авч буйгаа хуулинд заасан хугацаанд багтаан хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр  иргэдэд мэдээлэл өгөхийг та гурваас хичээнгүйлэн хүсэж байна.

Өөрөөр хэлбэл, бид Үндсэн хуулийнхаа Арван долдугаар зүйлд заасан иргэний үүргээ биелүүлж, бодит үнэнийг “Дөрөв дэх засаглал”-аар дамжуулан  та бүхэнд хүргэлээ. Харин та гурвыг өргөсөн тангараг болон хуульд заасан үүргээ биелүүлэхийг  Монголын бүх иргэдийн өмнөөс шаардаж байна!

ЭХ СУРВАЛЖ: ӨДРИЙН СОНИН

 ОРЧУУУЛАГЧ, ТОЙМЧ Г.АМАРСАНАА