УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаанаар Сонгуулийн ерөнхий хороны гишүүнд нэр дэвшигчийн сонсголын тайланг сонслоо. Сонгуулийн ерөнхий хорооны хоёр гишүүнийг чөлөөлж, тэдний оронд Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга Т.Сүхболд, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын дарга Д.Дэлгэрсайхан нарыг томилохоор сонсгол хийж буй юм. Нэр дэвшигчдээс УИХ-ын гишүүд болон оролцогчид асуулт асууж дууслаа. Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаан хаалттай горимд шилжив. 

УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаан эхэлж, гишүүд асуулт асууж, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын дарга Д.Дэлгэрсайхан мэдээлэл өгч байна. 

УИХ-ын гишүүн Б.Жаргалмаа: 

-2024 онд шинэ тогтолцоогоор сонгууль явуулна. Иргэд, сонгогчид мэдээлэл дутуу байгаа. Та иргэдийг мэдээллээр хангахад хэрхэн ажиллах вэ. Гадаадад ажиллаж байгаа иргэдийн сонгох эрхийг хэрхэн хангах вэ. Бүртгэлтэй иргэд болоод хууль бусаар оршин суугаа иргэдийнхээ бүртгэлийг гаргаж чадах уу?

-Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын дарга Д.Дэлгэрсайхан:

-2023 оны арванхоёрдугаар сарын байдлаар Монгол Улсын нийт хүн ам маань 3 сая 516 мянга 620 гэж гарсан. Энэ бүртгэл маань улсын бүртгэлд бүртгүүлсэн иргэдийн тоо юм. Статистик хариуцдага байгууллага маань өөрсдийнхөө аргачлалаар тоолдог. Иймээс зөрүү гардаг. Зарим иргэд маань орон гэргүйгээс болоод ерөөсөө бичиг баримт аваагүй тохиолдол гардаг. Төрийн байгууллагууд хоорондоо уялдаатай ажиллах шаардлагатай өнгөрсөн цаг хугацаа харуулсан. Бид иргэн төвтэй бүртгэлжүүлэх ажлыг хийдэг. Хамгийн гол хийх ажил бол төрийн байгууллагуудын сан хоорондоо уялдаа холбоотой ажиллах шаардлагатай. Хамгийн сайн хийгдсэн ажил гэвэл төрөх эмнэлэгт хүүхэд төрөхөд шууд регистрийн дугаар олгогддог. Энэхүү мэдээллийг мэдээллийн санд оруулсан. Нас баралтыг ч ийм замаар бүртгэлжүүлж байна. Сонгуульд 2700 гаруй итгэмжлэгдсэн ажилтнууд ажилладаг. Үүний 700 нь бүргэлийн газарт ажиллаж буй хүмүүс байдаг. Ялангуяа алслагдсан аймагт улсын бүртгэгч чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Гадаадад байгаа монголчуудын бүртгэлийн тоог Гадаад харилцааны яамнаас авдаг. Энэ тоог авч харьцуулдаг. Энэ жилийн хувьд дипломат төлөөлөгчийн газруудад манай санг шууд ашиглах ажлыг хийнэ. 

УИХ-ын гишүүн Б.Жаргалмаа: 

-Иргэний сонгох, сонгогдох эрхийг хангахын тулд гадаадад байгаа иргэдийн хаягийн судалгааг авч үзсэн үү? 

-Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын дарга Д.Дэлгэрсайхан:

-Хамгийн том гарц бол опплайн байдлаар сүлжээ байгуулаад эхэлсэн ажиллаж байна. Өөрөөр хэлбэл, гадаадад суугаа дипломат төлөөлөгчдийн газар дүүрэг, аймгийн иргэний бүртгэлийн сантай шууд холбогдоод ажиллана. Одоогоор 7 дипломат төлөөлөгчийн газарт энэ ажлыг нэвтрүүлээд явж байна. Хуучин цахим хурууны хээгээ бүртгүүлээгүй иргэд цаасаар харилцаж, хугацаа алддаг байсан. Энэхүү ажлыг нэвтрүүлснээр өдөр шууд шийдэгдэх боломжтой болно. Шаардлагатай тоног төхөөрөмжийн багцыг 100 хувь шинэчилсэн учраас дипломат төлөөлөгчдийн газруудыг ч тоног төхөөрөмжөөр хангахаар төлөвлсөн. 

УИХ-ын гишүүн Н.Энхболд:

-Өмнөх сонгуулиар гардаг шиг "царцаа" нүүлгэх боломжгүй болсон гэдгийг ойлгомжтой тайлбарлаж өгмөөр байна. Хаяг дээр оршин суудаггүй иргэд сонгууль өгөхөөр очвол боломжгүй гэдгийг хэлж өгмөөр байна. УИХ дээр Бүртгэл, хяналтын дэд хороо гэж бий. Энэ хороотой уялдаатай ажиллаж байна уу. Үл ойлголцох асуудал бий юу?

-Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын дарга Д.Дэлгэрсайхан:

-Сонгогчдын нэрсийн жагсаалт УБЕГ-ын нэгдсэн сангаас сонгуулийн насны иргэдийн нэрсийг ялган авснаар бэлддэг. Сонгуулийн мэдээллийн санг сертипикатжуулан байдлаар гардаг. Нас барсан, шилжилт хөдөлгөөн болсон бол санд өөрчлөлт оруулсантай адилхан шинэчлэгддэг. Хүн, хаяг давхцаж буй эсэхийг хянаж шийддэг. Манайх хурууны хээгээр 98 хувь нь нэр давхцахгүй сонгууль өгдөг болсон. Давхцаж сонгууль өгөх боломж байхгүй. Хаягтай холбоотойгоор тухайн иргэний хаягт өөр хүн оршин сууж байвал үл хөдлөхийн эзний гаргасан гомдлоор бусад хүмүүсийг түдгэлзүүлэх хуулийн заалт шинэчлэн оруулсан. Өмнө нь шууд түдгэлзүүлэх бололцоогүй байсан бол одоо улсын байцаагчийн дүгнэлтээр түдгэлзүүлдэг болсон. Өнөөдөр ч тухайн хаягт өөр хүн байгаа эсэхийг шалгаж болох бололцоог бид бүрдүүлж байна. 

Бүртгэл хяналтын дэд хороотой үл ойлголцсон асуудал байхгүй. Сонгуульд оролцож буй нам эвсэл, нэр дэвшигчтэй асуудлаа ярилцах бүрэн боломжтой. Хамтран ажиллах боломж нээлттэй.