Дэлхийн банкнаас манай улсын эдийн засгийн улирлын тоймыг гаргаад байгаа. Уг тоймд барилгын салбарын чанаргүй зээлийн хэмжээ өндөр хэвээр байгааг онцолсон байна билээ. Манай улсын төдийгүй дэлхийн эдийн засгийн байдал хүндрээд байсан  цаг ард хоцорч, эдийн засаг сэргэх хандлага ажиглагдлаа хэмээн эдийн засагчид дүгнээд буй. Яг л  хонгилийн үзүүрт гэрэл гарлаа гэдэг шиг. Гэтэл барилгын компаниудын банкнаас авсан зээлийн эргэн төлөлт төдийлөн сайжрахгүй байгаа аж. Одоогийн байдлаар энэ салбарын чанаргүй болон хугацаа хэтэрсэн зээлийн хэмжээ 116 тэрбум төгрөгөөр хэмжигдэж байна. Хэдийгээр зээлийн  эргэн төлөлт энэ оны нэгдүгээр сараас сайжрах хандлагатай болж ирсэн ч одоо олон шалтгааны улмаас чанаргүй зээлийн хэмжээ өсөх магадлалтай байгаа гэнэ. Үүнээс үзвэл барилгын салбарыг дэмжээд дэмжээд нэг  л явж өгөхгүй байгаа бололтой. Төр засгаас уналтад ороод байсан барилгын салбарыг дэмжих, үйл ажиллагааг нь сайжруулах тал дээр олон арга хэмжээ авч байгаа хэмээдэг. Засгийн газраас өнгөрсөн жил болон энэ оны эхний хагас жилд төрийн албан хаагчид болон ахмад дайчдыг орон сууцжуулах хөтөлбөрүүдийг баталсан билээ. Уг хөтөлбөр одоо ч хэрэгжсээр байна. Энэ ажлын үр дүнд үйл ажиллагаа нь зогссон 120 гаруй барилгыг санхүүжүүлэн ашиглалтад оруулаад байгаа ажээ. Уг  нь хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг төрөөс дэмжих ёсгүй  хэмээн үздэг юм билээ. Гэсэн хэдий ч төр засаг чадлынхаа хэрээр хангалттай дэмжиж байгаа нь энэ. Хувийн компанийн барьсан барилгууд түгжигдэх, хөрөнгө мөнгө дутагдах  асуудал их гардаг. Улмаар үйл ажиллагаа нь зогссон, борлуулалт байхгүйн улмаас зээлээ төлж чадахгүй байдалд хүрдэг байна. Ийм байдалд орсон барилгуудын үнэ нь өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр байдаг. Одоогийн байдлаар өндөр үнэтэй орон сууцыг худалдаад авчих бэл бэнчинтэй хүн манай улсад тийм ч их алга байгаа билээ.

Зам тээвэр, барилга хот байгуулалтын яамны Барилга орон сууц, нийтийн аж ахуйн бодлогын газрын дарга Б.Баасангаас зарим асуултад хариулт авсан юм.

-Барилгын салбарын өнөөгийн байдал ямар байна вэ. Эдийн засгийн хямралаас гарсан уу?

-Бодит баримтаас харахад барилгын салбар эдийн засгийн хямралаас гарч чадаагүй,  төдийлөн сэргээгүй байгаа үзүүлэлт ажиглагдаж байна

-Барилгын салбарын бүтээмж ямар байна вэ?

-Энэ салбарын бүтээмж сүүлийн үед их дээшилж байгаа. Энэ нь хэрэглэж байгаа тоног төхөөрөмж, боловсон хүчин бэлтгэх асуудал сайжирч байгаатай холбоотой. Мөн манай улсын цаг уурын нөхцөл байдалд тохирсон технологи нэвтэрч байна. Тиймээс хөдөлмөрийн бүтээмж дээшилж байна. Гэхдээ дэлхийн жишигт хараахан хөл нийлүүлж чадааагүй. Ямар ч байсан 1990-ээд онтой харьцуулахад ахиц дэвшил гарсан гэж үзэж болно. Одоо бид хөдөлмөрийн бүтээмжийг дээшлүүлэх, нэгж талбайн үнэ өртгийг  бууруулах тал дээр арга хэмжээ авч байгаа.

-Ямар арга хэмжээ авч байгаа гэж?

-Энэ бол яалт ч үгүй манай яамны асуудал. Нэг метр квадратын үнийг бууруулахын тулд хамгийн түрүүнд авах арга хэмжээ бол үндэсний ажилчдыг бэлтгэх явдал юм. Манайд 70-80 мянган мэргэжилтэй ажилчин шаардлагатай. Гэтэл одоо дөнгөж 25-28 мянган ажилчин байгаа. Үүнийг шийдвэл гаднаас өндөр үнээр ажиллах хүч авхаа болино. Дараагийн нэг асуудал нь барилгын материал үйлдвэрлэдэг үндэсний үйлдвэртэй болох юм. Компаниуд барилгын материалынхаа 70-80 хувийг импортоор авч байна. Мөн барилгын чанарыг сайжруулахын тулд үндэсний том лабораторитой байх хэрэгтэй. УИХ-ын 36 дугаар тогтоолын дагуу батлагдсан “Шинэ бүтээн байгуулалт” дунд хугацааны зорилтот хөтөлбөрийн гол зорилго нь энэ юм. Уг хөтөлбөр хоёр үндсэн үе шаттайгаар 2010-2016 оны хооронд хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн.

-Манайд борлуулж буй барилгуудын үнэ зах зээлийн ханш байж чадаж байна уу. Хэт өндөр үнэтэйгээс болж худалдан авалт бага байх шиг байна?

-Одоо борлуулж буй орон сууцнуудын метр квадратын үнэ ихэнх нь сая төгрөгөөс их байна. Бодит зах зээлийн ханшаар бол орон сууцны метр квадратын үнэ 650-750 мянган төгрөгийн хооронд байх бүрэн боломжтой. Ийм үнэтэй байхад компаниуд 10-15 хувийн ашиг олох боломжтой. Энэ үнийг манай яамнаас ч гаргасан юм биш. Үнийг  500 мянган төгрөгт барьж ч болно. Өндөр үнэ тогтоосон команиудаас яагаад ийм үнэ тогтоосноо үндэслэлтэйгээр тайлбарлаад өг гэхээр ганц нь ч ирдэггүй шүү дээ.

-Барилгын компаниуд энэ үнийг хүлээн зөвшөөрдөггүй, Засгийн газар буруу тооцоолж байна гэдэг юм билээ?

-Компаниуд хэт их ашиг хожоо харж байгаагаас үнээ бууруулахгүй байна. Тэд 10-15 хувийн ашгийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа нь үүнээс илүү буюу нэг нугалсан ашиг олох гэсэн сонирхлоос нь үүдэлтэй. Тэгээд л борлуулж чадахгүй суугаад байгаа юм.

-Барилгын салбарт хамгийн ихээр дутагдаж байгаа зүйл юу вэ?

-Төр засгаас авч буй арга хэмжээ, бодлогыг зөв тодорхойлох хэрэгтэй.

Т.УРАНГЭРЭЛ

Зохиогчийн эрх:
"Улс төрийн тойм" сонин