Нийслэлийн прокурорын газраас Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд асан Т.Бадамжунайг Эрүүгийн хуулийн 22.5 дугаар зүйлийн 1 /Хахууль өгөх/, 22.1 дүгээр зүйлийн 1 /Эрх мэдэл, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглах/, 18.6 дугаар зүйлийн 2.2 /Мөнгө угаах/, 2002 оны Эрүүгийн хуулийн 263 дугаар зүйлийн 263.2 /Төрийн албан тушаалтан албаны эрх мэдэл буюу албан тушаалын байдлаа урвуулах/-т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэн Сүхбаатар дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд шилжүүлжээ. Түүнийг өнгөрсөн хавар Филиппинд орогнож байхад нь Х.Нямбаатар “олж” авчирсан юм.

Харин түүнтэй хамт  “Эрдэнэт” үйлдвэртэй зэсийн худалдааны гэрээ байгуулсны ёндоо  6.3 сая ам.доллараа хуваалцсан экс Ерөнхийлөгч Х.Баттулга өнөөхөндөө гадуур сул чөлөөтэй явж байгаа билээ.

Ийнхүү Монголын төрийг мөнгөний арилжаанд оруулж, албан тушаалыг авлига, хахууль болгож хувиргасан Ардын намын загалмайлсан эцэг шүүхийн өмнө хэзээ мөдгүй зогсох нь ойлгомжтой болж байна.

Улаанбаатарын хотын түгжрэл, утаа угаар, үер усны асуудал үндсэндээ Т.Бадамжунай дээр очиж наалдана. Хотын шинэ даргаар томилогдсон очсон Х.Нямбаатар  хэвлэлийн бага хурал хийхдээ “2000-аад оноос хойш гэр хорооллыг барилгажуулах ажил хийгдсэн. Сүхбаатар дүүргийн нутаг дэвсгэрийг дагаж байрладаг Сэлбэ голын орчим, Баянзүрх дүүргийн Натур худалдааны орчмын орон сууцны барилга нь хамгийн төлөвлөлтгүй бетонон ширэнгэн орон сууцны хорооллыг үүсгэсэн. Яармагийн дэнж орчмын орон сууцны хороолол мөн ерөнхий төлөвлөгөө хотын стандартгүйгээр бетонон ширэнгэ үүсгэсэн Сүхбаатарын талбайгаас 800 метрийн зайтай байгаа Дөлгөөн нуур орчим бетонон ширэнгэ болгон алдаж байна. Цаашлаад Дэнжийн мянга руу төлөвлөлтгүй бетонон ширэнгийн  барилга үргэлжлэх нь” гэж байна лээ. Хотыг цементын ширэнгэн ой болгосон гол  буруутнууд явж, явж Ардын намын цагаан байранд л нуугдаж байгаа.  Учир нь, Э.Бат-Үүлийн засагласан дөрвөн жилийг эс тооцвол Улаанбаатар хотод МАН үргэлж засаглаж ирсэн. Үр дүн нь гэвэл агаарын бохирдлоороо Монголын нийслэл дэлхийд нэгд бичигдэж байна. Замын түгжрэлээрээ ч нэлээд дээгүүрт бичигддэг. За тэр тоос, шороотой нь ярих юм байхгүй.

1.

Хожимдсон ч байж магадгүй, хотыг хүрээний бузраас нь, хүрээг хотын авлигаас нь салгах цаг болсон. Жишээ нь, хотын нэг хүнд ногдох ногоон байгууламжийн дундаж хэмжээ Сүхбаатар дүүрэгт 6.7 м2,  Хан-Уул дүүрэгт 6.6 м2, Баянгол дүүрэгт 5.8 м2, нийслэл Улаанбаатар хотод 5.1 м2 байна. СХД-т бүр  ярилтгүй. Энэ нь дэлхийн томоохон хотуудын дунджаас  3-4 дахин бага үзүүлэлт. Мэдээж, үүнд М.Энхболд, Т.Бадамжунай, Ч.Мөнхбаяр, Ц.Батбаяр, С.Амарсайхан бүгд буруутай… Тэр ч бүү хэл “дарга ирж байдаг, унаж байдаг” гээд ард нь авлига, хулгайгаа зохицуулж суудаг дунд, доод шатны албан тушаалтнуудад хариулцлагаа хүлээх ёстой. С.Төмөрдулам гэж насаараа шахуу нийслэлд газар хэлтсийн дарга хийсэн эмэгтэй насаараа бизнес эрхлэсэн хүнээс ч илүү хөрөнгөлөг байгаа нь “хүрээ” бузартсан байна л гэсэн үг.

Тиймээс Х.Нямбаатар дахиад газрыг зөвшөөрөл олгохдоо анхаарч үзнэ л гэлээ. Нэг талаасаа хүний эрхэнд халдаж буй мэт, нөгөө талаасаа Улаанбаатарын газрыг атгачихсан хэдхэн хүний авлига, хулгайг л цэгцлэх гээд байгаа хэрэг.

Нийслэлийн тусгай хамгаалалтай газарт гэхэд 2162 зөвшөөрөл бүртгэлтэй, тэр дунд Ерөнхийлөгч асан Н.Багабанди хүртэл хэдэн га-гаар нь газар авчихсан. Авсан газраа бусдад зараад л тансаг сайхан амьдарч байна. Атал жирийн иргэнд 0.07 га газар нь олдохгүй, олдсон нь үе усны аман дээр. Тэгээд л өнгөрсөн ганц зуны бороонд Улаанбаатараараа урслаа шүү дээ.

2.

Жаран тэрбум бол системын уналтын харуулсан нэг жишээ. Улс төрд хэн амьд үлдэх вэ гэсэн М.Энхболд, У.Хүрэлсүх хоёрын дундах зодуур болоод өнгөрснөөс биш үүнийг үндсээр нь өөрчилсөн нь үгүй. Өөрчилсөн бол өнөөдөр Д.Сумъяабазар, Ж.Сүхбаатар хоёр “ногоон автобус”-ын луйвраар нэг өдрийн дотор хоёулаа “хотоос” хөөгдөх дээрээ тулах билээ.

Төрийн албыг арилжааны алба болгосон гол хүн бол Т.Бадамжунай. Хөгшин хонины насгүй хүний барилаа, хорилоо гэж манайхан  хөөрхийлөөд байгаа болохоос цагтаа Монголын төрийн “цаст уулын цагаан арслан” явсан хүн шүү дээ. Т.Бадамжунайг авлига амлахгүй бол Монгол төрийн хаалгаар алхаж ордоггүй байсан үг бий, бий. Тэгээд одоо үүнийгээ үе “залгамжлаад” явах юм уу эсвэл үндсээр нь өөрчлөх юм уу.  Өнөөдөр үүнийгээ шийдэх юм уу, үгүй юм уу. Хөгшин хүн авлига авч, хулгай хийдэггүй гэж хэн хэлчихсэн юм бэ. Авлига авсан л бол шийтгэлээ амсах нь зүйн хэрэг юм биш үү…!

Манайхан хөдөөнийхөн л гэдэг. Үндсэндээ хотод амьдарч байгаа “урбан” иргэн цөөхөн л дөө. Ихэнх нь 21 аймгаас хот суурин бараадаж, нүүдэллэж ирсэн хүмүүс.  Тиймдээ ч хотыг ёстой бетонон ширэнгэ болгочихсон. Нүүдэлчдэд ямар юмных нь хот сууриан газрын төлөвлөлт байх билээ дээ, иргэд нь олдсон газартаа хашаа хатгаад, эрх баригчид нь харсан газраа ханцуй дотроо наймаалаад.

Шинээр сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэг барих ч газар үлдээгүй. Зарим нь гол дотор байшин барьчхаад, хувийн өмчийг дээрэмдлээ гэцгээж байна. Хууль бусаар авсан хувийн өмч бол хулгайн өмч шүү дээ, үнэндээ. Өнгөрсөн гучин жил хэн эрх мэдэлд ойр байна, тэр газартай болсон. Хэнд эрх мэдэл байна, тэр газар арилжаалж ирсэн.

Товчхондоо, өнөөдрийн муу, муухай болгон өчигдрийн улстөрчдөөс эхтэй. Тэгэхээр хүрээний бузрыг дэлгэх биш цэвэрлэх цаг болсон. Бүр, үндсээр нь шүү!