2017 оны хоёрдугаар сарын сүүлчээр саарал өдөр Хятадын удирдагч Ши Жиньпин цөөн хэдэн зөвлөхийнхөө хамт нийслэл Бээжингээс өмнө зүгт 100 кмт оршдог тариалангийн талбай болон бохирдсон намгархаг газрыг судлахаар цугларчээ. Сар гаруйн дараа Хятад улс тус бүсийг байгальд ээлтэй, өндөр технологийн төв болгон хувиргах “1000 жилийн ач холбогдолтой”  хот төлөвлөлтийн шинэ загварын төлөвлөгөөг  зарласнаар хойд нутгийн ирээдүй эрс өөрчлөгдөнө. Тухайн үед "Шион-ань шинэ бүс"-ийг эхлүүлэх төлөвлөгөө нь үер, ган гачигт өртөмтгий нам дор газар, намгархаг газар нутгийг хамарсан байгаль орчны сорилтыг шинэ хот хэрхэн даван туулах вэ гэсэн асуултуудыг төрүүлж байв.

Гэвч өнгөрсөн долдугаар сарын сүүл, энэ сарын эхээр олон арван хүний ​​аминд хүрч, 1.5 сая гаруй хүнийг орох оронгүй болгосон их хэмжээний үерийн улмаас Шионь-ань хот оршдог Хэбэй мужид эдгээр асуултууд дахин гарч ирэв. Олон арван төрийн өмчит аж ахуйн нэгжийн оффис баригдаж байгаа Шионь-ань мужийн гол суурин газруудад их үер болсон талаар мэдээлээгүй. Гэвч эргэн тойронд нь болсон гамшиг, сүйрэл нь үерт өртөмтгий тал дээр олон тэрбум ам.долларын өртөгтэй хот барих шийдвэрт эргэлзээ төрүүлж эхлэв.

Түүнчлэн Шион-ань хотыг барьж байгуулснаас хойших хамгийн хүчтэй үерийн усыг зохицуулах  шийдвэр гаргахдаа албаныхан Ши Жиньпиний мөрөөдлийн хот болон түүнийг хамгаалах улс төрийн шахалт хэр зэрэг нөлөөлсөн бэ гэсэн асуулт гарч ирж байна.

"ҮНЭХЭЭР АЮУЛГҮЙ"

Өнгөрсөн долдугаар сарын сүүлээр хүчтэй аадар бороо орсны дараа Хятадын үерийн хяналтын дээд албан тушаалтнууд уулзаж, хариу арга хэмжээ авах төлөвлөгөөгөө хэрэгжүүлэхээр болжээ. Тэдний тэргүүлэх зорилтуудын нэг бол нийслэл Бээжин, Шионь-ань хотыг "туйлын аюулгүй" байлгах явдал байв. Энэ нь ирэх өдрүүдэд олон удаа давтагдсан шаардлага юм.

Сүүлийн 140 жилд болоогүй ширүүн борооны улмаас үер бууж, машин, гүүр, замыг урсгасны улмаас Бээжингийн баруун захын уулархаг бүс хамгийн түрүүнд өртжээ. Цаашид уулнаас урсаж буй үерийн усыг Хэбэйн тал дахь хот, тосгон, тариалангийн талбайг дайруулахгүйгээр  хэрхэн зохицуулах талаар албаныхан хэцүү шийдвэр гаргахад хүрчээ.

Улмаар долдугаар сарын 30-ны өдөр эхний ээлжинд  олон зуун мянган хүн амьдардаг, үерийн улмаас онцгой байдлын үед тогтоосон бүсэд ус зайлуулах шийдвэр гаргасан. Бээжингээс өмнө зүгт орших Жуожөү хот хамгийн их хохирол амссан бөгөөд гудамж, байшин, ойр орчмын газрууд нэг метрийн  гүн булингартай усанд автсан байна. Олон нийтийн сүлжээгээр зарим оршин суугчид урьдчилан анхааруулга аваагүй гэж мэдэгдсэн бол зарим нь нүүлгэн шилжүүлэх мэдэгдэл хэтэрхий оройтсон эсвэл нөхцөл байдал хэр ноцтой байгааг тайлбарлаагүй гэж мэдэгджээ.

Үерийн ус мөн Хэбэй мужийн Бажоу хотын тосгон, тариалангийн талбайг усанд автуулж, олон арван оршин суугчид нөхөн төлбөр шаардахаар хотын захиргааны оффисын гадаа жагссан гэж олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр дамжуулсан. Зарим нь “Гэрийг минь буцааж өгөөч”, “ Усархаг борооноос биш үерийн ус урссанаас гэрээ алдсан” гэсэн бичигтэй улаан туг барин жагссан байна.“CNN” агентлаг Жуожөү болон Бажоугийн засгийн газруудтай холбогдож тайлбар авсан байна. Хятадын хуулийн дагуу үерийн бүсийн оршин суугчид орон сууцны хохирлын 70 хувийг нөхөн төлүүлэх эрхтэй.

Нийслэл Бээжин, Шион-ань болон Тяньжин боомт хотод үзүүлэх нөлөөллийг багасгахын тулд Жуожөү болон Хэбэй мужийн бусад газарт үерийн усыг цутгах гэсэн албаны хүмүүсийн санал шүүмжлэлд өртөв. Тодруулбал, Хэбэй мужийн намын дарга Ни Юэфэн тус мужийг Бээжингийн "шуудуу" гэж нэрлээд зарим хүмүүсийн уурыг хүргэв. Дараа нь цензурчид түүний сэтгэгдлийг Хятадын интернетээс устгасан.

ШИОН-АНЬД ҮЗҮҮЛЭХ ДАРАМТЫГ БУУРУУЛАХ

Мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар үерийн усыг хэрхэн, хаана шилжүүлэх нь үерийн усны хурд, усан сангийн түвшин, үерийн менежментийн одоогийн заавар, дүрэм зэрэг янз бүрийн хүчин зүйлээс шалтгаална. Албан тушаалтнуудын ил тод байдал дутмаг байхад чухам яагаад ийм шийдвэр гаргасан нь тодорхойгүй хэвээр байна.

Харин Шион-ань хотоос Байгоу голын дагуу 30 милийн зайд орших Жуожөү хотын тухайд Ши Жиньпинийн мөрөөдлийн хотыг хамгаалахыг  дээд түвшинд  олон удаа уриалж байсан нь тодорхой үүрэг гүйцэтгэсэн байж магадгүй юм гэж мэргэжилтнүүд хэлж байна. Өнгөрсөн долдугаар сарын 20-нд болсон шуурганд бэлтгэхдээ Хятадын Усны нөөцийн сайд Ли Гуойин үерийн голомтыг өөрчлөх төлөвлөгөө гаргахыг албаныханд тушаажээ. Тодруулбал, үерийн усыг (Шион-ань) захын гадна байлгаж, шинээр баригдсан далан дээрх үерийн даралтыг бууруулах тушаал өгсөн аж.

Австралийн үндэсний их сургуулийн докторын дараах судалгааны ажилтан Хунжан Сю хэлэхдээ "Эрх баригчид үерийн эсрэг шинэ дэд бүтцийг харгалзан Шион-аньд үзүүлэх дарамтыг бууруулахын тулд Жуожөү хот руу усыг гаргасан байх магадлалтай" гэжээ. Жижиг хотууд болон хөдөө тосгоныг золиослох замаар том хотуудыг хамгаалах нь Хятад болон бусад газар үерийн гол стратеги байсаар ирсэн гэж тэрбээр нэмж хэлэв.

Хятадын геологич Фан Шиао хэлэхдээ, эрх баригчид Жуожөүгийн үерийн зарим хэсгийг тогтоон барьснаар  үерийн хүчтэй урсацыг бууруулж, урсгал доод хэсэгт ирэхийг хойшлуулж чадсан байна. "Энэ нь Шион-аньд үзүүлэх нөлөөллийг бууруулж байна" гэж  тэрбээр тайлбарлажээ.

Хэбэй мужийн усны нөөцийн албаны ажилтан Ли На ч үүнийг хүлээн зөвшөөрч, төрийн хэвлэлд өгсөн ярилцлагадаа “Хэрэв хоёр бүс (Жуожөү) үерийн усыг хянадаггүй байсан бол Шион-ань, Тяньжиний доод урсгалын үерийн хяналтад үзүүлэх дарамт маш их байх байсан” гэжээ.

Тяньжин нь 14 сая орчим хүн амтай томоохон боомт хот бөгөөд бүс нутгийн хэд хэдэн гол мөрөн далайд цутгадаг.

Шион-ань хотын төвд ойртох тусам хотын хөгжил нь үерийн усыг Байяндян нуур руу чиглүүлэх шийдвэрийг өөрчилсөн эсэх нь тодорхойгүй байна. Хойд Хятадын хамгийн том цэнгэг усны нөөц болох тус нуур нь бүс нутгийн ус, үерийн асуудлыг зохицуулдаг гол мөрөн, усан сангуудын сүлжээнд гол үүрэг гүйцэтгэдэг.

Сүүлийн борооны үеэр голын дээд талын гурван усан сангаас үерийн усыг баруун болон өмнөд хэсгээс Байяндян руу урсдаг гол руу урсгасан гэж тус улсын хэвлэлүүд мэдээлж байна.

Харин хойд талаараа Байяндяныг Байгоу голтой холбосон суваг (Жуожөүгээс өмнө зүгт Шион-ань руу урсдаг) үерийн оргил ирэхээс өмнө хаагдсан байна. Үүний оронд голын урсгал зүүн тийш илүү өргөн үерийн замаар Бажоугийн ойролцоох Дундиан үерийн агуулахын бүсэд хүрч, тосгонууд усанд автсан.

Эрх баригчид яагаад ийм шийдвэр гаргасан, ялангуяа Шион-анийг хамгаалах нь чухал хүчин зүйл болсон эсэхийг хэлээгүй байна.

Дундиан руу чиглэсэн үерийн зам нь Байгоу голыг Байяндянтай холбосон сувгийн усыг арав дахин их хэмжээгээр агуулж чадах ба Байгоу голын үерийн аврах гол суваг болдог.

Эрх баригчид засгийн газрын удирдамжийн дагуу нуурын өөрийн усны түвшинд үндэслэн үерийн усыг Байгоу голоос Байяндян руу шилжүүлэх шийдвэр гаргах ёстой. Нээлттэй эх сурвалжаас авсан мэдээллээс харахад Байяндяны усны түвшин долдугаар сарын сүүлчээр аль хэдийн өндөр байсан бөгөөд наймдугаар сард улам нэмэгджээ.

Австралийн үндэсний их сургуулийн судлаач Сюй хэлэхдээ, түүхийн хувьд Байгоу голын усыг Байяндян болон Дундиан үерийн хуримтлалын бүс рүү шилжүүлсэн байх магадлалтай. 1996 оны наймдугаар сард тус бүс нутагт сүүлийн 30 жилийн хамгийн том үерт нэрвэгдэх үед Хятадын судлаачдын үзэж байгаагаар Байяндян нуур Байгоу голын үерийн усны 30 хувийг авчээ.

ҮЕРИЙН ЭСРЭГ ЗОХИЦУУЛАЛТ

Заримдаа өндөр өртөгтэй үерийн эсрэг төгс бус системд найдаж байгаа нь Хятад улс ганцаараа биш юм. Олон улс орнууд хүчтэй шуурганы дараа үүссэн үерийн усыг хуурай газар руу цутгадаг системтэй байдаг.

АНУ-д Миссисипи гол олон удаа үерлэдэг. Энэ нь заримдаа тариалангийн талбай, тэр дундаа оршин суугчидтай газар үерт автдаг. Гэсэн хэдий ч үерийн хадгалалтын бүсийг тогтоосон нь хотжилтыг дагаж мөрдөөгүй байж болох Хятадаас ялгаатай нь ийм систем нь ихэвчлэн хүн ам ихтэй газрыг усанд автдаггүй.

Сүүлийн борооны улмаас Хэбэй мужид нээгдсэн үерийн долоон бүсээс 847,000 орчим хүнийг нүүлгэн шилжүүлжээ.

"Бээжин-Тяньжин-Хэбэй бүс нь нэлээд том бөгөөд ихэнх тохиолдолд үерийн гамшгийн менежментийг (бүс нутгийн) нэг эрх мэдэлт төвлөрүүлдэггүй, өөр өөр хэлтэс, засгийн газрын янз бүрийн агентлагуудад хуваагддаг" гэж Хятадын Ноттингем Нинбо их сургуулийн Газарзүйн шинжлэх ухааны сургуулийн багш Мэйли Фэн хэлэв.

"1000 ЖИЛИЙН АЧ ХОЛБОГДОЛ"

Шион-ань бол удирдагч асан Дэн Сяопинтэй холбоотой Шэньжэнь хотын эрэг дээрх хөл хөдөлгөөнтэй технологийн төв болон өөр нэг өмнөх удирдагч Зян Зэминий тэргүүлсэн Шанхайн Пудун шинэ бүс дэх гялалзсан санхүүгийн төвтэй адилтгах Ши Жиньпиний мөрөөдөл гэж олон нийт үздэг.

Гэвч 2017 онд төв засгийн газар хотын төлөвлөлтийг зарлах үед түүний харьцангуй нам дор байршил, намгархаг байдал нь үерийн эрсдэлийн талаар санаа зовниж байсан юм. Тухайн үед тухайн бүс нутгийн байгаль орчныг үнэлж буй шинжээчид хэрэв хүн ам нь таван саяд хүрвэл 100 жилийн турш үерийн гамшигт өртөх эрсдэлтэй Шион-аний шинэ бүсийн хөгжингүй хэсгийн тал хувь нь эрсдэлд орно гэдгийг тогтоожээ.

Хятадын шинжлэх ухааны академиас нийтэлсэн үнэлгээнд тэд "Шинэ бүс нь байршлын давуу талтай, газрын баялаг нөөцтэй, харин усны нөөцийн хомсдол, гадаргын усны ноцтой бохирдол, үерийн гамшгийн эрсдэл өндөр зэрэг зарим асуудалтай" гэж бичжээ.

Харин нэрт инженер, улс төрч, Шанхай хотын дарга асан Сюй Куанди Хэбэй, Тяньжин, Бээжин хотуудыг хөгжүүлэх шинжээчийн бүлгийг ахалж байсан бөгөөд үерийн аюулыг багаар үнэлсэн. Сюй энэ газрыг яагаад сонгосон бусад шалтгааныг төрийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр тайлбарласан. Тухайлбал Хятадын уламжлалт философи, намгархаг газар нь Дэлхийн 2-р дайны үед Японы түрэмгийлэгч хүчний эсрэг партизан маягийн тэмцлийн газар болох үндэсний ач холбогдлыг онцлон тэмдэглэв.

Гэсэн хэдий ч шинэ хот хөршүүдээсээ хамаагүй илүү хамгаалалтаар тоноглогдсон байна. Үүнд 200 жилд нэг удаа тохиолддог үерийн үерийг тэсвэрлэх дэд бүтэц, мөн онлайнаар авах боломжтой тайлан, төлөвлөгөөний дагуу ус шингээх чадвартай хотын гадаргуу гэх мэт "хөвөн хотын" шинж чанарууд орно.

Бээжингээс илүү ногоон байгууламжтай болох, Байяндяны намгархаг газрыг нөхөн сэргээхэд дэмжлэг үзүүлэх зорилготой хотын бүтээн байгуулалт нь байгалийн сорилтыг даван туулахын тулд томоохон инженерийн технологи ашигласан нь Гурван хавцлын далан зэрэг Хятадын бусад амбицтай төслүүд багтана.

Гэвч 2035 он гэхэд Ши Жиньпин "орчин үеийн хот" болох зорилтыг хангахын тулд Шион-ань дахь үерийн эрсдэл, магадгүй ойр орчмын бүс нутгийг өргөтгөхөд л улам бүр нэмэгдэх хандлагатай байна.

Мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар хүн амын өсөлт, эдийн засгийн хөгжил нэмэгдэж байгаа нь цаг агаарын эрс тэс уур амьсгалыг улам бүр ойр ойрхон, ширүүн, урьдчилан тааварлах боломжгүй болгож буй уур амьсгалын өөрчлөлт зэрэг эрсдэлийг нэмэгдүүлнэ.

ЭХ СУРВАЛЖ: CNN